Meza Imperio de Egiptio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
→‎12-a dinastio: Sesostriso estas greka nomo, kial ne esperantigi ĝin ? Sed oni menciu ke ilia reala nomo estis Senusert
Linio 14:
Amenemhet la 1-a probable estis simpla civitano de la urbo Teboj, kiu kleriĝis kaj iĝis grava konsilanto kaj gvida oficisto de la reĝo Mentuhotep la 4-a. Post kiam li mem ekregis kiel reĝo, li fortigis la potencon de la novefondita dinastio en la tuta imperio. Li translokigis la ĉefurbon de Teboj iom norben al la urbo ''Itj-taui''. Li enkondukis la tradicion de "kunregado": La maljuna reĝo antaŭ sia morto nomumis sian posteulon kaj ĝis sia morto regis kune kun la onta reĝo.
 
La filo ''Sesostris[[Sesostriso la 1-a'']] konsideriĝas unu el la plej grandaj faraonoj de la Meza Imperio. Jam kiel kunreganto de sia patro ekde la jaro [[-1956|1956 a.K.]] li gvidis armeajn ekspediciojn al suba Nubio, kaj tie konstruigis plurajn fortikaĵojn. Sub lia regado la arto kaj literaturo de la imperio aparte floris. SesostrisSesostriso la 1-a sisteme antaŭenpuŝis la konstruojn de ĉiuj gravaj temploj de la landoj kaj anstataŭigis etajn, ofte el argilaj brikoj starigitajn, konstruaĵojn el pli grandaj kaj imponaj el ŝtono.
 
Lia filo ''Amenemhet la 2-a'' aparte konatas pro kroniko ĉizita en ŝtono, kiun oni trovis en [[Memfiso (Egiptio)|Memfiso]] kaj sur kiu inter alie priskribiĝas egiptiaj atakoj al Palestino. Lia posteulo ''Sesostris[[Sesostriso la 2-a'']] regis supozeble nur ok aŭ naŭ jarojn. Li konstruigis sian[[piramido]]n apud ''el-Lahun'', kio montras fortan intereson de la reganto pri la egipta regiono [[Fajum]]. La reĝo komencis sisteme evoluigi la riveran oazon ''el-Lahun''. ''Sesostris [[Sesostriso la 3-a'']] laŭ la kompreno de la antikvaj egiptoj konsideriĝis la plej signifa faraono entute. Grekaj kaj egiptaj historiistoj raportis pri multnombraj armeaj konkeroj, ĉefe pri atakoj al Azio, sed ankaŭ al Suba Nubio. La konkeritaj regionoj plu sisteme sekuriĝis per armeaj fortikaĵoj. Ankaŭ interne la faraono estis potenca, kaj signife reduktis la povon de la lokaj nobeloj.
 
Ankaŭ la sekva faraono, [[Amenemhet la 3-a]], forte regis la landon. Pri lia posteulo ''Amenemhet la 4-a'' kaj reĝino ''Nofrusobek'' ne ekzistas multaj informoj.
Linio 26:
La Meza Imperio ofte karakteriziĝas "feŭda epoko". Fakte apenaŭ estas alia epoko en la hisotrio de antikva Egiptio, dum kiu oni konstruigis tiom da onumentoj kaj tempoj ankaŭ en la plej malcentraj lokoj kaj provincoj. La Meza Imperio arte kaj arkitekte divideblas en du partojn:
 
La frua Meza Imperio ĝis proksimume la regotempo de ''Sesostris[[Sesostriso la 2-a'']] estas forte impresita de la antaŭaj tradicioj. La piramidoj kaj parto de la arto forte orientiĝas je la [[Malnova Imperio]].
 
La malfrua Meza Imperio de la regodempo de ''Sesostris[[Sesostriso la 3-a''']] ĝis la 13-a dinastio karakteriziĝas per forta centrigo de la imperio. La faraonaj bildoj ne plu montras junajn idealigitajn virojn, sed saĝan, aĝan reganton. La lingvo de la Meza Imperio por la sekvaj epokoj konsideriĝis "klasika".
 
{{Portalo|Egiptologio}}