Psikologio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Scienco}}
'''Psikologio''', aŭ '''psiĥologio''', (de la [[greka lingvo|greka]] ''psiĥe'' 'animo', 'menso' kaj ''logos'' 'studo') estas [[scienco]] kiu studas la [[homo|homan]] [[konduto]]n. Alivorte, ĝi pritraktas [[menso]]n, [[konscio]]n, [[konduto]]n, [[nekonscio]]n, ktp. Aplike, ĝi studas la funkciojn kaj problemojn de la [[homo|homa]] menso, interalie, [[psikopatologio]]n, [[kogno]]jnn, [[emocio]]jn, [[sonĝo]]jn, [[deziro]]jn ktp.
 
Psikologio malsamas al [[sociologio]], [[antropologio]], [[ekonomiko]] kaj [[politika scienco]] en tio ke ĝi studas la mensajn procezojn kaj konduton de unuopuloj (sole aŭ grupe) anstataŭ la konduton de tuta grupo. Psikologio malsamas al [[biologio]] kaj [[neŭroscienco]] en tio ke ĝi ne simple studas la biologiajn kaj neŭronajn procezojn, sed studas mensajn procezojn kaj kiel ili interrilatas.
Linio 16:
Ekde la mezo de la [[20-a jarcento]] multaj psikologoj malakceptas la teorion de Freud, ĉar laŭ ili ĝi ne havas sufiĉan sciencan bazon. Tio kondukis al la estiĝo de [[kondutismo]]. Laŭ kondutismo la psikologio studu nur la observeblan konduton, ĉar tion oni povas mezuri. Scienca scio de la [[menso]] laŭ kondutistoj ne eblas, ĉar ĝi estas tro [[metafiziko|metafizika]].
 
Fine de la [[20-a jarcento]] estiĝis nova interdisciplina studo de la homa menso, konata kiel [[sciiĝosciencokognoscienco]]. SciiĝosciencoKognoscienco denove konsideras la menson priserĉebla subjekto, kaj uzas [[evolua psikologio|evoluan psikologion]], [[lingvistiko]]n, [[komputiko]]n, [[filozofio]]n kaj [[neŭroscienco]]n por studi ĝin.
 
== Fakeroj<ref>Carlson, N. et al. "Psychology, The Science of Behaviour" 3rd Canadian Edition. Pearson. 2005.</ref> ==
Linio 23:
* [[Konduta analizo]]: La fakero de psikologio kiu studas la efekton de konduton aŭ ĉirkaŭaĵon pri konduto.
* [[Konduta genetiko]]: La fakero de psikologio kiu studas la efekton de [[genetiko]] pri konduto.
* [[SciiĝaKogna psikologio]]: La fakero de psikologio kiu studas kompleksan kondutojn ekzemple atenton, lernon, memoron, kaj problem-solvon.
* [[SciiĝaKogna neŭroscienco]]: Simila al sciiĝakogna psikologio, sed ankaŭ studas la rolon de cerbo.
* [[Socia psikologio]]: Studas la efektojn de homoj pri konduto.
* [[Personeca psikologio]]: Studas la kaŭzojn de diferencoj en kondutoj de homoj.
Linio 41:
* [[Geŝtalt-psikologio]]
* [[Humanisma psikologio]]
* [[SciiĝaKogna psikologio]]
* [[Kondutismo]]
* [[Konduta terapio]]