Legomkukurbo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto unuecigis titolon de lastaj sekcioj; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 22:
[[Dosiero:USDA summer squash.jpg|eta|hochkant|diversaj fruktoj]]
 
La '''legomkukurbo''', '''italia kukurbeto''' aŭ '''peponeto''', latine ''Cucurbita pepo'' subsp. ''pepo'' convar. ''giromontiina'', estas supspecio de la [[ĝardenkukurbo]] apartenas al la plantfamilio de la [[Kukurbacoj]] (Cucurbitaceae). Legomkukurbo estas [[monoika]], tiu signifas, ke la viraj kaj inaj floroj estas sur unu planto.
 
Legomkukurbo originas en Eŭropo, kie ĝi aperis fine de la [[17-a jarcento]]. La surmerkatigo komenciĝis en [[Italio]]. Per [[plantbredado]] ili evoluiĝis el la [[ĝardenkukurbo]], kiu ĝis la malkovro de la du [[Ameriko]]j estis kultivataj de la sudoriento de [[Kanado]] ĝis [[Kostariko]].
 
== Priskribo kaj kultivado ==
Linio 31:
== Utiligado ==
La kukubetoj povas esti manĝataj krude, kuirite aŭ fritite.
Ankaŭ la tre grandaj flavaj floroj povas esti manĝataj. Ili estas veraj delikataĵoj; se oni nur prenas la virajn foliojn, la fruktrikolto ne estas reduktita.
 
Legomkukurboj enhavas, kiel la aliaj kukurboj ankaŭ, multe da akvo. Ili estas malriĉaj je energio, vitaminriĉaj kaj bone digesteblaj. 100 g freŝpezo de legomkukurbojenhavas averaĝe: 80 kJ, 93 g akvo, 2,2 g digesteblaj kabonhidratoj, 1,6 g proteino, 1,1 g fibroj, 152 mg [[kalio]], 30 mg [[kalcio]], 25 mg [[fosforo]], 3 mg [[natrio]], 1,5 mg [[fero]], vitaminoj [[Vitamino A|A]] kaj [[Vitamino C|C]].
 
La kukurbetoj estas rikoltataj nematuraj, kiam la fruktoj havas longecon de 15 ĝis 30 cm kaj pezon de 100 ĝis 300 gramoj.
Ili estas stokebla ĝis 12 tagoj, la stoktemperaturo ne falu sub 8  °C. La kukurbetoj ne estu stokata proksime de tomatoj, pomoj kaj aliaj [[klimakteria frukto|klimakteriaj]] fruktoj, ĉar tiam la kukurbetoj maturiĝas kaj putriĝas pli rapide por la de la aliaj fruktoj ellasata [[etileno].
Maturaj fruktoj formas lignecan histon sub la fruktŝelo kaj povas pezi ĝis kg. Ili estas stokeblaj plurajn monatojn kaj taŭgas kiel [[vintrolegomo]]. <ref>
[[Dosiero:Zucchini ausgereift.JPG|eta|plenmatura legomkukurboj en aŭtuno 2009]]</ref>
Linio 42:
 
== Etimologio ==
La fakto ke la legomkukurbo estas supspecio de ĝardenkukurbo jam montras la itala nomo, kiu estas uzata en multaj lingvoj ''zucchino'' plurale „zucchini“<ref>Tullio de Mauro: ''Grande dizionario italiano dell’uso'', vol. 6, Torino 1999, 1149; beide Formen werden als ''comune'' („üblich“) bezeichnet, doch bildet ''zucchino'' den Haupteintrag.</ref> la nomo estas dimunitiva formo de „zucca“, do „kukurbeto“. En la franca la frukto nomiĝas ''courgette'', same en la nederlanda kaj britangla. En la usonangla kaj germana ĝi nomiĝas ''zucchini'', en la hispana ''calabacín'' kaj en la portugala ''abobrinha.''<ref>Udo Pini:Das Gourmet Handbuch unua eldono.Könenmann.Köln.2000.ISBN=3-8290-1443-0 p. 1008–1009</ref>
 
== Nutra valoro ==
La [[nutra valoro]] de 100 gramoj da freŝa legomkukurbo estas:
 
Linio 73:
* Peter Hanelt:Mansfeld’s Encyclopedia of Agricultural and Horticultural Crops|. volumo 3. Springer.Berlin / Heidelberg / New York.2001. ISBN=3-540-41017-1
 
== RetligojEksteraj ligiloj ==
{{Commonscat|Cucurbita pepo zucchini group|Zucchini}}
{{Wiktionary}}