Henriko la 4-a (Francio): Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj |
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA); kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 1:
{{apartigila paĝo|Henriko la 4-a}}
[[Dosiero:Henry IV of france by pourbous younger.jpg|thumb|250px|leftmargin=1em|Henriko la 4-a : porteto de [[Frans Pourbus]] la juna]]
'''Henriko la 4-a''', naskita '''Henri de Bourbon''' ({{dato|13|decembro|1553}} en [[Pau]] - {{dato|14|majo|1610}} en [[Parizo]]) estis reĝo '''[[Henriko la 3-a (Navaro)|Henriko la 3-a]] de [[Reĝlando de Navaro|Navaro]]''' ([[1572]]-[[1610]]) kaj poste [[reĝo de Francio]] ([[1589]]-[[1610]]), unua reĝo el la [[Burbono (dinastio)|burbona]] branĉo de la [[Kapetidoj|kapetida]] [[dinastio]]. Fine de la religiaj militoj, li rifuzis la protestantismon kaj konvertiĝis al la katolika kredo (1593) por gajni Parizon (onidire, li diris "Parizo meritas meson") kaj denove unuigi Francion. Dum lia regado floris Francio, li dungis kapablajn ministrojn kiel princo Sully.
Li edziĝis kun [[Maria de Mediĉo]] [[1600]] en [[Lyon]].
Linio 8:
La reĝado de [[Henriko la 3-a (Francio)|Henriko la 3-a]] ne sukcesis regi la regnon, dividita inter la protestantoj de Enriko de Navaro kaj la katolikoj de Henriko de Gizo. En 1585, Henriko la 3-a aprobis la proklamon de Nemours per kiu nuligis la reĝajn rajtojn heredajn de Henriko de Navaro, ĉar estis protestanta kaj estro de ties partio. Tiam ekis la milito nomita de la tri Henrikoj, kiu finis pro morto de Henriko de Gizo kaj reamikiĝo de la reĝo kun Henriko de Navaro aprile de 1589, malmulte antaŭ la murdo de la reĝo aŭguste samjare. Ties entroniĝo estis komplika ĉar granda parto de la nobelaro ne akceptis protestantan reĝon aliancano de Anglio; tamen en 1593 la reĝo ŝajnige almenaŭ konvertiĝis al [[katolikismo]]. Venis epoko de repaciĝo kaj en 1598 la reĝo proklamis la edikton de [[Nantes]], per kiu oni permesis liberon al protestantoj.<ref>María de los Ángeles Pérez Samper, ''Richelieu, la pasión por el poder'', Historia y vida, Barcelono, novembro de 2001, paĝo 84-85. </ref> La administra regado estis fidita al ministro Sully. La reĝo [[Henriko la 4-a (Francio)|Henriko la 4-a]] estis edzo de Margarita de Valois, fratino de Henriko la 3-a kaj reĝino Margot de Navaro, sed ili estis separiĝintaj. Por sekurigi la sukcedon la reĝo nuligis tiun geedzecon kaj edziĝis al Maria de Medicis, kiu naskis heredonton, Ludoviko, kaj aliajn filojn.
La reĝo, ĉirkaŭata de katolikaj potencoj ligataj al la dinastio de Habsburgoj kaj hispana kaj aŭstria, decidis apogi la protestantajn potencojn vekinte malapogon de katolikaj nobeloj. Li prepariĝis por milito kaj nomumis regento sian edzinon, Maria de Medicis. En 1610 la reĝo estis murdita de katoliko. La filo Ludoviko estis tiam nur 9jaraĝa kaj la patrino regentis kun siaj italaj fiduloj nome Leonora Dosi kaj Concino Concini. La politiko ŝanĝis al favoro de alproksimiĝo al la katolikaj potencoj, kun malkontento de protestantoj, nobeloj iame povegaj kaj malaltaj klasoj. [[Ludoviko la 13-a (Francio)|Ludoviko la 13-a]] iĝis reĝo nur 14jaraĝa en [[Reims]] en [[1614]]. Post unu jaro li edziĝis en [[Bordozo]] al Ana de Aŭstrio, filino de la hispana reĝo [[Filipo la 3-a (Hispanio)|Filipo la 3-a]]. Samepoke franca princino edziniĝis al hispana princo, estonta reĝo [[Filipo la 4-a (Hispanio)|Filipo la 4-a]], sed sen atingi sukcesan repaciĝon de ambaŭ regnoj.
<!--
Linio 40:
<references/>
== Eksteraj ligiloj ==
{{
{{
{{
{{
{francaj reĝoj}}
{{Ligiltabelo Reĝoj kaj imperiestroj de Francio}}
| |||