Fosilia brulaĵo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA); kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[Dosiero:Nodding donkey.jpg|eta|300px|Nafto-pumpilo elterigas [[nafto]]n.]]
'''Fosilia brulaĵo''', '''fosilia bruligaĵo''' aŭ '''minerala brulaĵo''' estas [[hidrokarbono]]j, kiuj troviĝis en la supraj tavoloj de la tera [[krusto]]. Tiuj varias de ege rapide elvaporiĝemaj materialoj kun malgranda rilatumo [[karbono]]:[[hidrogeno]], kiel [[metano]], likvaj [[naftaĵo]]j ĝis tute nevaporiĝemaj mineraloj konsistantaj preskaŭ nur el karbono, kiel [[antracito|antracita]] [[karbo]]. Oni ĝenerale opinias, ke tiuj estas formitaj el [[fosilio|fosiliiĝintaj restaĵoj]] de plantoj kaj bestoj <ref>{{cite web|author=Dr. Irene Novaczek|title=Sendependeco de fosilia brulaĵo en Kanado|url=http://www.elements.nb.ca/theme/fuels/irene/novaczek.htm|publisher=Elements|accessdate =2007-01-18}}</ref> kiuj estis modifitaj de varmego kaj premego de la Tera krusto dum pluraj jarcentmilionoj<ref>{{cite web|title=Fosilia brulaĵo|url=http://oaspub.epa.gov/trs/trs_proc_qry.navigate_term?p_term_id=7068&p_term_cd=TERM|publisher=EPA|accessdate=2007-01-18}}</ref> Tiu teorio estas konata kiel [[Biogena teorio]] kaj estis proponita unue de [[Miĥail Lomonosov]] en la jaro 1757. Ekzistas ankaŭ kelkaj opoziciaj teorioj, kiuj deklaras, ke plejmulto de vaporiĝemaj hidrogenokarbonoj, precipe la [[natura gaso]] aperis pro [[abiogeno|abiogenaj]] procezoj kaj neniu eksviva materialo partoprenis en ties formiĝo.
 
Laŭ pritaksoj en 2004 86% de la hom-produktita energio venis pro brulado de fosilia brulaĵo.<ref>{{cite web|url=http://www.eia.doe.gov/iea/overview.html|title=Raporto "International Energy Annual 2004"|accessdate=2007-09-09}}</ref>
Linio 8:
Bruligo de fosilia brulaĵo produktas ĉ. 6,3 miliardojn de metrikaj tunoj (=6,3 gigatunoj) de [[karbondioksido]] ĉiujare, kaj laŭ pritaksoj naturaj procezoj povas elsorbi nur ĉ. duonon de la atmosfera karbondioksido (3.2 miliardoj tunoj) jare.<ref>{{cite web|url= http://www.eia.doe.gov/oiaf/1605/ggccebro/chapter1.html|title=Usona departamento pri Energio|accessdate=2007-09-09}}</ref> Karbondioksido estas unu el [[forceja gaso|forcejaj gasoj]], kiuj kontribuas al [[tuttera plivarmiĝo]], kio siavice kondukas al la zorgoj, ke la suna varmo estis kaptita ĉe la tera surfaco kaj la averaĝa ĉetera temperaturo konsekvence plialtiĝos.
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Petrokemiaĵo]]
 
Linio 131:
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{elEL}} {{en}} [http://oaspub.epa.gov/trs/trs_proc_qry.navigate_term?p_term_id=7068&p_term_cd=TERM "EPA rezignas pri fosilia brulaĵo"]
{{elEL}} {{en}} [http://www.wtrg.com/EnergyCrisis/index.html "Ĉu venas energia krizo?"] - eseo de James L. Williams el WTRG Economics kaj A. F. Alhajji el Ohio Northern University
{{elEL}} {{en}} [http://www7.nationalgeographic.com/ngm/0508/feature1/fulltext.html "Majstrante la estonton"] - Michael Parfit (''National Geographic'')
{{elEL}} {{en}} [http://www.omcea.be/903466.energy,problem/ "Ĉu la energio finiĝos?"] - artikolo de Mark Bradley
 
{{havenda artikolo|Fosilia brulaĵo}}