Natria selenito: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA); kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 3:
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Natria selenito'''</big></big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[dosieroDosiero:Natriumseleniet_t.png|300px]]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Kemia strukturo de la<br>Natria selenito'''
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[dosieroDosiero:Sodium selenite3D.png|300px]]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''3D Kemia strukturo de la<br>Natria selenito'''
Linio 13:
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Alternativa(j) nomo(j)'''
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |{{elEL}}{{elEL}}Natria salo de selenita acido
|-
||[[Kemia formulo]]||{{elEL}}<big><center>'''Na<sub>2</sub>SeO<sub>3</sub>'''</center></big>
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||{{elEL}}{{elEL}}[http://www.commonchemistry.org/ChemicalDetail.aspx?ref=26970-82-1 26970-82-1]{{elEL}}[http://www.commonchemistry.org/ChemicalDetail.aspx?ref=10102-18-8 10102-18-8]
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||{{elEL}}{{elEL}}[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.23308.html 23308]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||{{elEL}}{{elEL}}[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/24934 24934]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||{{elEL}}{{elEL}}Senkolora aŭ blanka solido
|-
|[[Mola maso]]||{{elEL}}{{elEL}}172.95 g mol<sup>-1</sup>{{elEL}} 263,014 g mol<sup>-1</sup> (kvinhidrata)
|-
|[[Simplified molecular-input line-entry system|Smiles]]||{{elEL}}{{elEL}}[Na+].[Na+].[O-][Se]([O-])=O
|-
|[[Denseco]]||{{elEL}}{{elEL}}3,1 g/cm<sup>3</sup>
|-
|[[Fandopunkto]]||{{elEL}}{{elEL}}+-350&nbsp;°C
|-
|[[Bolpunkto]]||{{elEL}}{{elEL}}> 710&nbsp;°C malkomponiĝas
|-
|[[Solvebleco]]||{{elEL}}{{elEL}}[[Akvo]]:85 g/100 mL (20 &nbsp;°C)
|-
|[[Solvebleco|Nesolvebleco]]||{{elEL}}{{elEL}}[[Etanolo]]: nesolvebla
|-
|[[Mortiga dozo (LD50)]]||{{elEL}}{{elEL}}7 mg/kg (muso, buŝa)
|-
|'''Merck Index'''||{{elEL}}{{elEL}}14, 8673 {{elEL}}15,8802
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||{{elEL}}{{elEL}}[[Listo da R-Deklaroj#R23|R23]] [[Listo da R-Deklaroj#R28|R28]] [[Listo da R-Deklaroj#R31|R31]] [[Listo da R-Deklaroj#R43|R43]] [[Listo da R-Deklaroj#R51/53|R51/53]]
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||{{elEL}}{{elEL}}[[Listo da S-Deklaroj#S(S1/2)|S(S1/2)]] [[Listo da S-Deklaroj#S28|S28]] [[Listo da S-Deklaroj#S36/37|S36/37]] [[Listo da S-Deklaroj#S45|S45]] [[Listo da S-Deklaroj#S61|S61]]
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
Linio 58:
'''Natria selenito''', '''selenito de natrio''' aŭ <big>'''Na<sub>2</sub>SeO<sub>3</sub>'''</big> estas neorganika kombinaĵo de [[natrio]] kaj selenita acido, senkolora solido, komerce trovata sub la formo kvinhidrata, kiu estas la plej ordinara akvosolvebla selena kombinaĵo.
 
== Sintezo ==
{{elEL}}Dissolvado de selena duoksido en diluita solvaĵo de [[natria hidroksido]]
<big><center><math>\mathsf{SeO_2 + 2\;NaOH \ \xrightarrow{}\ Na_2SeO_3 + H_2O }</math></center></big>
 
{{elEL}}Interagado de selenita acido kaj koncentrita solvaĵo de [[natria hidroksido]]:
<big><center><math>\mathsf{H_2SeO_3 + 2\;NaOH \ \xrightarrow{}\ Na_2SeO_3 + 2H_2O }</math></center></big>
 
{{elEL}}Malkomponiĝo de [[natria selenato]]:
<big><center><math>\mathsf{2\;Na_2SeO_4 \ \xrightarrow{500^oC}\ 2\;Na_2SeO_3 + O_2 }</math></center></big>
 
== Reakcioj ==
{{elEL}}Ĝi malkomponiĝas kiam hejtata:
<big><center><math>\mathsf{2\;Na_2SeO_3 \ \xrightarrow{>710^oC}\ 2\;Na_2Se + 3O_2 }</math></center></big>
 
{{elEL}}La kristala anhidra salo prepariĝas per vakua elsekigo:
<big><center><math>\mathsf{Na_2SeO_3\cdot 5\;H_2O \ \xrightarrow{40^oC, vacuum}\ Na_2SeO_3 + 5\;H_2O }</math></center></big>
 
{{elEL}}Kiam hejtataj, ĝiaj koncentritaj solvaĵoj estigas natria piro-seleniton kaj [[natria hidroksido|natrian hidroksidon]]:
<big><center><math>\mathsf{2\;Na_2SeO_3 + H_2O \ \xrightarrow{T}\ Na_2Se_2O_5 + 2\;NaOH }</math></center></big>
 
{{elEL}}Ĝi estas forta [[oksidigo|oksidigagento]]:
<big><center><math>\mathsf{Na_2SeO_3 + 6\;HCl \ \xrightarrow{}\ Se\downarrow + 2\;Cl_2\uparrow + 2\;NaCl + 3\;H_2O }</math></center></big>
 
{{elEL}}Kun [[hidrogena peroksido]] ĝi oksidiĝas al [[natria selenato]]:
<big><center><math>\mathsf{Na_2SeO_3 + H_2O_2 \ \xrightarrow{}\ Na_2SeO_4 + H_2O }</math></center></big>
 
{{elEL}}Ĝi estas oksidigata de la atmosfera [[oksigeno]]:
<big><center><math>\mathsf{2\;Na_2SeO_3 + O_2 \ \xrightarrow{700-725^oC}\ 2\;Na_2SeO_4 }</math></center></big>
 
{{elEL}}Ĝi estas reduktata de la [[hidrogeno]]:
<big><center><math>\mathsf{Na_2SeO_3 + 3\;H_2 \ \xrightarrow{550-650^oC}\ Na_2Se + 3\;H_2O }</math></center></big>
 
{{elEL}}Ĝi partoprenas en reakcio de duobla interŝanĝo kun [[arĝenta nitrato]]:
<big><center><math>\mathsf{Na_2SeO_3 + \underset{ar\hat{g}enta\;nitrato}{2\;AgNO_3} \ \xrightarrow{}\ \underset{ar\hat{g}enta\;selenito}{Ag_2SeO_3}\downarrow + 2\;NaNO_3}</math></center></big>
 
== Proprecoj ==
Elekitita pro ĝia selena enhavo kaj alta solvebleco, natria selenato estas ordinara ingredienco kiel [[dieta suplemento]]. Seleno esta esenca elemento kiam uzata en kvantoj tre etaj. Selenato kaj selenito de natrio estas ofte troveblaj en nutraĵoj por bestoj.<ref>[https://books.google.com.br/books?id=BeE8AAAAIAAJ&pg=PA619&dq=sodium+selenite+food+additive&hl=en&sa=X&ved=0CCQQ6AEwAGoVChMIwav5q6elyAIVwb0UCh0r1w46#v=onepage&q=sodium%20selenite%20food%20additive&f=false The Code of Federal Regulations of the United States of America]</ref> Laŭ regulo de instituciaj departementoj, la bestonutraĵo devas enhavi ne pli ol 5 ppm da selenenhavo. En 2009, okazis polemiko kiam grupo da 21 kurĉevaloj mortis pri seleno-venenado pro nekorekta miksaĵo en la dieta suplemento.Unu el la plej fruaj aplikaĵoj de natria selenato estis en la vitro-industrio
 
Selena donas al la vitraĵo la ruĝan koloron. La fandita vitraĵo estas tiam traktata kun natria selenato kaj poste iom da arsena trioksido por redukti la kombinaĵon kaj estigi la elementan selenon. Natria selenato same uzatas kiel senkolorigagento en vitraĵo-produktado. La ruĝa tono kiun ĝi donas al vitraĵo estas komplementa al la verdaj tonoj kreitaj de ferozaj oksidoj dum la manufaktura procezo. Kiam kunuzataj, ambaŭ komponaĵoj produktas senkoloran vitraĵon.<ref>[https://books.google.com.br/books?id=oWdc2qcb3QsC&pg=PA575&dq=sodium+selenite+glass&hl=en&sa=X&ved=0CCkQ6AEwAWoVChMIqNXSy6elyAIVyEQUCh0i7AJF#v=onepage&q=sodium%20selenite%20glass&f=false Gardner's Commercially Important Chemicals: Synonyms, Trade Names, and ...], G. W. A. Milne</ref>
 
== Uzoj ==
Kune kun aliaj rilataj selenitoj tiaj kiaj baria kaj zinka selenitoj, natria selenito estas ĉefe uzata en manufakturo de senkolora vitraĵo. La roza koloro donita de ĉi-selenitoj nuligas la verdan koloron komunikitan de la feraj malpuraĵoj.
 
Ĉar seleno estas esenca elemento, natria selenito estas ingredienco en kelkaj [[dieta suplemento|dietaj suplementoj]]. La Usona Agentejo por Protektado de la Vivmedio (EPA) aprobas selenon kiel nutro-aldonaĵo por bestodietoj, tamen, la plej ordinara formo estas natria selenito por dorlotbestoj. Laŭ la artikolo "ne multe estis konata pri selenaj komponaĵoj okaze de la aprobo for bestuzado kiam la decidoj estis plenumitaj en la jardeko 1970. En la epoko kiam la reguliga ago estis prenita, nur la neorganikaj selenaj saloj (natria selenito kaj natria selenato) estis disponebla je kosto kiu permesis ĝian uzon kiel besto-nutraĵo.
 
== Literaturo ==
{{elEL}} [http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/sigma/214485?lang=pt&region=BR Sigma Aldrich]
{{elEL}} [http://www.scbt.com/pt/datasheet-253595-sodium-selenite.html Santa Cruz Biotechnology]
{{elEL}} [http://www.mpbio.com/product.php?pid=05201657 MPBios]
{{elEL}} [http://www.chemicalbook.com/ChemicalProductProperty_EN_CB9852600.htm Chemical Book]
{{elEL}} [http://chemwiki.ucdavis.edu/Inorganic_Chemistry/Descriptive_Chemistry/Elements_Organized_by_Block/2_p-Block_Elements/Group_16%3A_The_Oxygen_Family/Chemistry_of_Selenium ChemWiki]
{{elEL}} [http://www.longecity.org/forum/topic/67301-alternative-cancer-treatment-when-chemotherapy-fails-sodium-selenite-may-cure/ Longecity.org]
{{elEL}} [https://books.google.com.br/books?id=NWSo6OdeCoAC&pg=PA287&dq=sodium+selenite&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=sodium%20selenite&f=false Swine Nutrition, Second Edition], Austin J. Lewis, L. Lee Southern
{{elEL}} [https://books.google.com.br/books?id=cZy89IlktIwC&pg=PA100&dq=sodium+selenite&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=sodium%20selenite&f=false Nanotoxicity: From In Vivo and In Vitro Models to Health Risks], Saura C. Sahu, Daniel A. Casciano
 
{{Ŝablono:Neorganikaj saloj de natrio}}
{{Ŝablono:Organikaj saloj de natrio}}
 
== Referencoj ==
{{referencoj|3}}