Filatelo: Malsamoj inter versioj

[[Dosiero:Chilean stamp album and catalogue, and a magnifying glass.jpg|thumb|[[poŝtmarkposxtmark-albumo]], katalogo, lenso.]]

'''Filatelo''' aŭaux '''filatelio''' estas laŭsistemalauxsistema [[kolektado]] de la [[poŝtmarkoposxtmarko]]j.

Filatelo aperis en la 1840-aj jaroj, nelonge post la unua [[poŝtmarkoposxtmarko]] en la mondo, kreita de la reformo enkondukita de [[Rowland Hill]] en [[Britio]]. Depost la 1860-aj jaroj ekzistas revuoj kaj katalogoj pri filatelo. La vorton por poŝtmarkoposxtmarko-kolektado oni konsideras kreaĵokreajxo de Georges Herpin en la eldonaĵoeldonajxo ''Le Collectionneur de timbres-postes'', Vol. 1, 15-a de Novembro 1864. ĜiGxi radikas el la grekaj vortoj ''philos'' (amiko) kaj ''ateleia'' (afrankita).

Multaj filatelistoj jam en la komencaj tempoj bone komprenis kaj inde taksis tiun profiton, kiun donas al ili Esperanto. Sur la paĝojpagxoj de multaj Esperanto-gazetoj senĉesesencxese estis presataj sennombraj anoncoj de filatelistoj, dezirantaj korespondi en Esperanto kaj interŝanĝiintersxangxi.

PreskaŭPreskaux de la unuaj jaroj pri Esperanto interesiĝisinteresigxis gravaj filateliaj gazetoj:

* La ''Revue Philatelique Française'' presis favorajn artikolojn pri kaj eĉecx en Esperanto.

* ''L'Annonce Timbrologie de BruxellesBruxxelles'' alprenis Esperanton por interrilatoj kun fremdlandaj filatelistoj.

ŜaĵneSxajxne la filatelistoj la unuaj komprenis ankaŭankaux la necesecon de speciala filatelia terminaro, ĉarcxar ankoraŭankoraux en 1903 [[René Lemaire]] verkis francan Esperantan filatelian vortaron. Poste grava filatelia firmo Senf en [[Leipzig]] en [[1911]] eldonis en kelkaj lingvoj, inter ili en Esperanto, tabelon de plej uzataj terminoj kaj esprimoj en filatelio. En [[1926]] aperis en ''[[Heroldo de Esperanto]],'' poste en aparta libro ''[[Filatelia Terminaro]]'' de [[Herbert M. Scott]] en la lingvoj Esperanto, angla, franca kaj germana.

En la [[1930-aj jaroj]] la nombro de Esperantistaj filatelistoj estis sufiĉesuficxe granda, nur ili dividiĝisdividigxis inter la diversaj societoj. En [[Argentinio]] estis 6, en ''Associacion Filatelica'' ([[Bahia Blanca]]) 14, en [[Iharos]] 27, en [[Kangaroo]] 24, en [[Shimb Club Romana]] 4, en [[Fusion]] 36 ktp. Aparta societo por Esperantistaj filatelistoj estis la [[Tutmonda Asocio Kolektanta]], kies organo, la ''[[Tutmonda Kolektanto]],'' havis ĉiamcxiam adresojn de interŝanĝemulojintersxangxemuloj. Multaj filatelistaj adresoj estis troveblaj en [[BES]]-Adresaro, en la gazetoj ''[[Esperanto (gazeto)]]'' kaj ''Heroldo de Esperanto.''

== Stato en 20072016 ==

La nuna filatelista Esperanto-organizo nomiĝasnomigxas [[http://kolektado.esperanto.cc Esperanto-Ligo Filatelista/Amika Rondo de EsperantaĵEsperantajx-Kolektantoj]] (ELF-AREK)]. ĜiGxi fondiĝisfondigxis en 1968 kaj aliĝisaligxis al [[UEA]] en 1996. ĜiGxi havas 90 membrojn kaj celas informi pri Esperantaj filatelaĵojfilatelajxoj kaj [[glumarko]]j, servi per [[stampobanko]] kaj konigi Esperanton inter filatelistoj. La prezidantino estas [[Elda Doerfler]]. Trifoje jare aperas la organo ''[[La Verda Lupeo]]'', redaktita de [[Rudolf Burmeister]].

Dekoj da [[fakdelegito]]j de UEA okupiĝasokupigxas pri filatelio.

== Vidu ankaŭankaux ==

[[Kategorio:PoŝtoPosxto]]