Geedzeco: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 81:
Studo pri molekula genetiko de tutmonda homa genetika diverseco asertis ke seksa poliginio estis tipa de homaj reproduktaj modeloj ĝis la ŝanĝo al sedentaj farmistaj komunumoj proksimume antaŭ 10,000 al 5,000 jaroj en Eŭropo kaj Azio, kaj pli ĵuse en Afriko kaj Ameriko.<ref>{{cite journal | author = Dupanloup I, Pereira L, Bertorelle G, Calafell F, Prata MJ, Amorim A, Barbujani G | year = 2003 | title = A recent shift from polygyny to monogamy in humans is suggested by the analysis of worldwide Y-chromosome diversity | journal = J Mol Evol | volume = 57 | issue = 1| pages = 85–97 | doi = 10.1007/s00239-003-2458-x | pmid = 12962309 }}</ref> Kiel notite antaŭe, la kompara studo de antropologo [[Jack Goody]] pri la geedzeco tra la tuta mondo uzante la ''Ethnographic Atlas'' trovis ke la majoritato de socijo de Sub-Sahara Afriko kiuj praktikas etendan ŝpatan agrikulturon montras kunrilaton inter "edzinprezo" kaj poligamio.<ref name="Goody 1976 7"/> Esplorado pri aliaj kruc-kulturaj ekzemploj konfirmis ke la foresto de la plugilo estis la nura indikilo de poligamio, kvankam ankaŭ aliaj faktoroj kiaj alta masklomortindico en milito (en ne-ŝtataj socioj) kaj patogena streso (en ŝtataj socioj) havis ioman efikon.<ref>{{cite journal|last=Ember|first=Carol R.|title=What we know and what we don't know about variation in social organization: Melvin Ember's approach to the study of kinship|journal=Cross-Cultural Research|year=2011|volume=45|issue=1|pages=27–30|doi=10.1177/1069397110383947}}</ref>
{{redaktata}}▼
Geedzecoj estas klasitaj laŭ la nombro de laŭleĝaj edz(in)oj kiuj individuo havas. La sufikso "-gamio" referencas specife al la nombro de edz(in)oj, kiel en [[Bigamio|bi-gamio]] (du edz(in)oj, ĝenerale kontraŭleĝa en plej landoj), kaj poli-gamio (pli ol unu edz(in)o).
Socioj montras varian akcepton de poligamio kiel kulturaj idealo kaj praktiko. Laŭ la ''Etnografia Atlaso'', el 1,231 socioj notitaj, 186 estis monogamiaj; 453 havis porokazan poliginion; 588 havis pli oftan poliginion; kaj 4 havis poliandrion.<ref name=Atlas>[http://eclectic.ss.uci.edu/~drwhite/worldcul/Codebook4EthnoAtlas.pdf ''Ethnographic Atlas Codebook''] derivita el la verko de George P. Murdock nome ''Ethnographic Atlas'' registrante la geedzecan komponon de 1231 socioj el 1960 al 1980</ref> Tamen, kiel Miriam Zeitzen verkas, socia toleremo al poligamio estas diferenca el la praktiko de poligamio, ĉar ĝi postulas riĉon por establi multajn familiejojn por multaj edzinoj. La fakta praktiko de poligamio en tolerema socio povas nuntempe esti malalta, kaj la majoritato de dezirantaj poligamianoj praktikas la monogamian geedzecon. Studi la evoluon de la poligamio estas pli komplika en jurisdikcioj kie ĝi estis malpermesita, sed plue estas praktikata (''de facto'' poligamio).<ref name="Zeitzen 2008 5">{{cite book|last=Zeitzen|first=Miriam Koktvedgaard|title=Polygamy: A Cross-Cultural Analysis|year=2008|publisher=Berg|location=Oxford|page=5|isbn=1847886175}}</ref>
▲{{redaktata}}
Zeitzen also notes that Western perceptions of African society and marriage patterns are biased by "contradictory concerns of nostalgia for traditional African culture versus critique of polygamy as oppressive to women or detrimental to development."<ref name="Zeitzen 2008 5"/> Polygamy has been condemned as being a form of human rights abuse, with concerns arising over domestic abuse, forced marriage, and neglect. The vast majority of the world's countries, including virtually all of the world's developed nations, do not permit polygamy. There have been calls for the abolition of polygamy in developing countries.
| |||