Wolfgang Amadeus Mozart: Malsamoj inter versioj

Mozart naskiĝis la [[{{daton|27-an de |januaro]] [[|1756]]}} je la oka vespere kiel sepa kaj dua supervivanta infano de la familio en [[Salcburgo]] en la ''Getreidegasse'' 9 en triĉambra apartamento de la plurfamilia loĝdomo (Hagenauer Haus).

Unuaj koncertvojaĝoj kun Wolfgang, lia fratino Nannerl kaj la gepatroj okazis komence de la jaro [[1762]] al [[Munkeno]] kaj aŭtune al [[Passau]] kaj [[Vieno]] por prezenti la talentriĉajn infanojn. Post la sukceso de la [[mirinfano]] en Munkeno kaj Vieno la familio ekvojaĝis la [[{{daton|9-an de |junio]] [[|1763]]}} al [[granda turneo]] tra Germanio kaj okcidenta Eŭropo ĝis reveno al Salcburgo la [[{{daton|29-an de |novembro]] [[|1766]]}}. La turneo daŭris do entute tri jarojn kaj duono: Munkeno, Augsburg, [[Ludwigsburg]], [[Schwetzingen]], [[Heidelberg]], [[Mainz]], [[Frankfurt am Main]], [[Koblenz]], [[Köln]], [[Aachen]], [[Bruselo]], [[Parizo]] (alveno la [[{{daton|18-an de |novembro]] [[|1763]]}}), [[Versailles]], [[Londono]] (alveno la [[{{daton|23-an de |aprilo]] [[|1764]]}}), [[Dover]], [[Belgio]], [[Den Haag]], [[Amsterdam]], [[Utrecht]], [[Mechelen]], denove Parizo (alveno la [[{{daton|10-an de |majo]] [[|1766]]}}), [[Dijon]], [[Lyon]], [[Genf]], [[Lausanne]], [[Bern]], [[Zürich]], [[Donaueschingen]], [[Ulm]] kaj Munkeno, kie la infanoj muzikis ĉekortege aŭ en publikaj akademioj. Dum tiu vojaĝo estiĝis interalie la unuaj sonatoj por piano kaj violono.

Septembre sekvis dua vojaĝo kun la familio al Vieno. Por fuĝi la epidemion de [[variolo]] ili veturis al [[Brünn]] kaj [[Olmütz]]. Tamen eĉ tie la malsano atingis Wolfgang kaj lian fratinon kaj forlasis laŭ diversaj biografioj cikatrojn en lia vizaĝo. Post resaniĝo de la infanoj Mozart revenis al Vieno la [[{{daton|10-an de |januaro]] [[|1768]]}} kie li finpretigis kaj kantludon ''Bastien und Bastienne'' (KV 50), la ''Waisenhausmesse'' ([[orfo|Orfeja]] [[meso (diservo)|meso]] (KV 139) [[itala komika opero|komikan operon]] ''La finta semplice'' (KV 51). Kvankam tiu lasta estis mendita de la germana imperiestro [[Francisko la 1-a Stefano (Sankta Romia Imperio)|Francisko la 1-a Stefano]] ĝi ne estis prezentita pro intrigoj de la tiel nomata ''itala partio'' ĉirkaŭ la kortega direktoro [[Giuseppe Affligio]].

Post 15 monatoj en Vieno Mozart revenis kun sia familio al Salcburgo la [[{{daton|5-an de |januaro]] [[|1769]]}}.

Apenaŭ tri semajnojn poste, la [[{{daton|13-an de |decembro]] [[|1769]]}} ekvojaĝis kun sia patro al la unua de siaj tri sukcesplenaj vojaĝoj al [[Italio]], kiu de marto ĝis aŭgusto 1771, kaj decembro 1771 ĝis oktobro 1772, daŭris entute preskaŭ tri jarojn kaj duonon.

En Romo li sukcesis post nur unu aŭ dufoja aŭdo de la novvoĉa ''Miserere'' de [[Gregorio Allegri]], skribi senerare ties bazan strukturon de tiu [[partituro]], kiun tenis sub severa sekreto la [[Vatikano]].

La [[26-an de decembro]] [[1770]] li spertis la unuan prezentadon de sia opero ''Mitridate, Rè di Ponto'' (KV 87) en [[Milano]]. La sukceso estis tia, kia ĝi kaŭzis du aliajn mendojn, tiujn de la ''Serenata teatrale'' ''Ascanio in Alba'' (KV 111, unua prezentado en [[Milano]] la [[{{daton|17-an de |oktobro]] [[|1771]]}}) kaj tiun de ''Dramma per musica'' ''Lucio Silla'' (KV 135), unua prezentado en Milano en la sezono 1772/73. La [[15-an de decembro]] [[1771]] patro kaj filo revenis al Salcburgo, post kiam esperoj al salajrita posteno en Italio ne plenumiĝis.<ref>{{harvnb|Halliwell|1998|p=172, 183–185}}</ref>

Post pli longa paŭzo sekvis la [[{{daton|6-an de |decembro]] [[|1774]]}} vojaĝo al la proksima Munkeno por la unua prezentado de la komika opero ''La finta giardiniera'' (KV 196). La [[13-an de januaro]] [[1775]] kaj post la reveno la [[7-an de marto]] Mozart provis denove establiĝi en Salcburgo kiel artisto de la muziko. Tiel li unue prezentigis la [[{{daton|23-an de |aprilo]] [[|1775]]}} en Salcburgo la ''muzikan dramon'' ''Il rè pastore'', kiun tamen la publiko ne ŝatis. Post plurfoja sensukcesa peto pri ferioj, li transdonis en 1777 sian demisipeton al la [[princo-episkopo]] por forlasi la salzburgan kortegan kapelon.<ref>{{harvnb|Halliwell|1998|p=225}}</ref>

Post forlaso de la princa servo, W. A. Mozart ekvojaĝis la [[{{daton|23-an de |septembro]] [[|1777]]}} kun sia patrino al urbovojaĝo. Tiel li provis trovi novan pli bonan postenon. Unue li vane prezentis sin ĉe la bavaria duka kortego en [[Munkeno]], poste en Augsburg kaj ĉe la kortego de la [[Mannheim]]-a [[princo-elektisto]] [[Karolo Teodoro (Palatinato kaj Bavario)|Karolo Teodoro]], kie li renkontis la princo-elektistan orkestron kaj ties kapelestro, sian postan amikon [[Christian Cannabich]]. Sed ankaŭ ĉi tie li ricevis nek postenon nek ian muzikan mendon. Sed li ekkonis la familion Weber kaj ties filino [[Aloysia Weber|Aloysia]], juna kantistino kaj onta munkena ''primadonna'', en kiun li enamiĝis.

Post kvin monatoj en Mannheim, li kaj lia patrino, pelita de la patro, pluvojaĝis al [[Parizo]], kie ili alvenis la [[{{daton|23-an de |marto]] [[|1778]]}}.<ref>{{harvnb|Deutsch|1965|p=174}}</ref> Tie Mozart povis almenaŭ prezentis sian baletmuzikon ''Les petits riens'', sed krom tio ne havis aliajn sukcesojn. La [[3-an de julio]], je la 10-a vespere mortis lia patrino.

Tiu rea provo pri posteno en Salcburgo sukcesis pli-malpli dum 20 monatoj, kvankam la rilato al la ĉefepiskopo estis streĉita, ĉar tiu malpermesis al Mozart partoprenon en bone pagitaj koncertoj en Vieno. Dum alia vojaĝo la [[{{daton|5-an de |novembro]] [[|1780]]}} Mozart partoprenis en Munkeno la unuan prezentadon de sia opero ''[[Idomeneo]]'' (KV 366) la [[{{daton|29-an de |januaro]] [[|1781]]}}.<ref>{{harvnb|Sadie|1980|p=700}}</ref>

Post tio Mozart partoprenis en Vieno laŭ ordono de la ĉefepiskopo akademiojn de la salzburgaj kortegaj muzikistoj. Post du disputoj kun la ĉefepiskopo survenis fina rompo. Mozart demisiis la [[{{daton|8-an de |junio]] [[|1781]]}}, ekloĝis en Vieno kaj prilaboris sian vivon dum la sekvaj jaroj per koncertoj en privataj aŭ publikaj akademioj.<ref>{{harvnb|Sadie|1998|p=§4}}</ref>

La [[16-an de julio]] [[1782]] estis unue prezentita en Vieno la kantludo ''Die Entführung aus dem Serail'' (KV 384), mendita de la imperiestro de la sankta romia imperio, [[Jozefo la 2-a]]. Sekvis la [[{{daton|1-an de |majo]] [[|1787]]}} la unua prezentado de la komika opero ''[[La geedziĝo de Figaro]]'' (KV 492), la [[{{daton|29-an de |oktobro]] [[|1787]]}} la unua prezentado de la dramo ''[[Don Giovanni]]'' (KV 527) en [[Prago]], la [[{{daton|26-an de |januaro]] [[|1790]]}} la unua prezentado de la komika opero ''[[Così fan tutte]]'' (KV 588) denove en Vieno, la [[{{daton|6-an de |septembro]] [[|1791]]}} la unua prezentado de la opero ''La clemenza di Tito'' (KV 621) en Prago kaj la [[{{daton|30-an de |septembro]] [[|1791]]}} la unua prezentado de la granda opero ''[[Die Zauberflöte]]'' (KV 620) en la teatro de [[Emanuel Schikaneder]].

<br {{clear=all>}}

<br {{clear=all>}}

{{Projektoj|commons=Wolfgang Amadeus Mozart|commonscat=Wolfgang Amadeus Mozart|wikiquoteq=Wolfgang Amadeus Mozart}}

{{havenda artikolo|Wolfgang Amadeus Mozart}}