Projekto Synco: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
NMaia (diskuto | kontribuoj) e Pikolas movis paĝon Synco al Projekto Synco |
NMaia (diskuto | kontribuoj) +refj |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Telex.jpg|thumb|[[telekso|Teleksmaŝinoj]], [[Telegrafo|telegrafaj]] aparatoj por elsendado de datumoj, estis amase uzataj de la Projekto Synco.]]
'''Projekto Synco''' (aŭ '''Projekto Cybersyn''') estis [[Ĉilio|ĉilia]] projekto de 1971-1973 (dum la registaro de prezidanto [[Salvador Allende]]) celante konstrui distribuitan decidhelpsistemon por helpi administradi de la nacian ekonomion kaj solvi la problemon de la ekonomia kalkulo en [[socialismo]]. La projekto konsistis el kvar moduloj: ekonomia simulilo, specialadaptita [[programaro]] por kontroli fabrikefikecon, operacioĉambron, kaj nacian reton de [[Telekso|teleksomaŝinoj]] kiuj estis ligitaj al unu ĉefkomputilo.<ref>{{ cite web | url=http://newsinfo.iu.edu/web/page/normal/11088.html | title=IU professor analyzes Chile's 'Project Cybersyn' | author= | date= | work= | publisher=UI News Room | accessdate=27 majo 2013}}</ref>
Projekto Synco estis bazita sur [[realigebla sistemmodelo]] kaj [[Artefarita neŭra reto|neŭra reta]] aliro al organiza dizajno, kaj havis novigan teknologion por ĝia tempo: ĝi inkludis reton de [[telekso|teleks-maŝinoj]] (''Cybernet'') en ŝtat-kontrolitaj entreprenoj kiuj elsendis kaj ricevis informojn kun la registaro en [[Santiago de Ĉilio|Santiago]]. Informoj de la kampo estis nutrigitaj al statistika modeliga programaro (''Cyberstride'') kiu monitoris produktadindikilojn (kiel ekzemple krudaj materialaj provizoj aŭ altaj tarifoj de laboristmalĉeestado) realtempe, kaj alarmis la laboristojn en la unua kazo, kaj en nenormalaj situacioj ankaŭ la centran administracion, se tiuj parametroj falus ekster akcepteblaj intervaloj. La informoj ankaŭ estis enigitaj en ekonomia simuladprogramaro (''CHECO, por CHilean ECOnomic simulator''), kiun la registaro povis uzi por antaŭvidi la eblan rezulton de ekonomiaj decidoj. Finfine, sofistika operacioĉambro (''Opsroom'') disponigus spacon kie estroj povis vidi signifajn ekonomiajn datumojn, formuli respondojn al krizoj, kaj elsendi konsilojn kaj direktivojn al entreprenoj kaj fabrikoj en alarmsituacioj uzante la teleksreton.
Linio 12:
En julio 1971, Stafford Beer estis kontaktita de [[Fernando Flores]], tiam altnivela dungito de la ĉilia Produktada Ellaborada Firmao (CORFO), por konsiloj dum asimilado de la teorioj de Beer pri cibernetiko en la administradon de la lastatempe naciigita sektoro de la [[ekonomio de Ĉilio]]. Beer vidis tion kiel la unika ŝanco por efektivigi liajn ideojn pri cibernetika administrado naciskale, kaj ankaŭ simpatiis kun la esprimitaj idealoj de ĉilia socialismo, kiu planis konservi la [[Demokratio|demokratan sistemon]] de Ĉilio kaj la aŭtonomecon de laboristoj anstataŭe de trudado de [[Sovetunio|sovet-stila]] sistemo de desupra komando kaj kontrolo. Pli ol ĵus ofertado de konsiloj, Beer forlasis sian aliflankan konsilantlaboron kaj dediĉis la plejparto da sia tempo al kio iĝis Projekto Synco, vojaĝinte al Ĉilio ofte por kunlabori kun lokaj funkciistoj kaj uzante liajn personajn kontaktojn por certigi asistadon de britaj teknikaj spertuloj. La efektiviga limtempo estis tre mallonga, kaj la sistemo atingis evoluintan prototipstadion je la komenco de 1973.
La sistemo estis plej utila en oktobro 1972, kiam proksimume 50,000 [[striko|strikintaj]] kamionistojn blokis la alirstratojn kiuj konverĝis direkte al Santiago. Laŭ Gustavo Silva (administra sekretario de energio en CORFO), uzante la teleksmaŝinojn de la sistemo, la registaro povis asekuri la transporton de manĝaĵo en la urbon kun nur proksimume 200 kamionoj movite per malstrikuloj, kompensante por la malabundoj kaŭzitaj de 40,000 strikantaj kamionistoj.<ref>{{cite journal|author=Eden Medina|title=Designing Freedom, Regulating a Nation: Socialist Cybernetics in Allende’s Chile|journal=J. Lat. Amer. Stud.|number=38|pages=571–606|doi=10.1017/S0022216X06001179|year=2006|publisher=Cambridge University Press}}</ref>
Post la militista [[puĉo]] la 11-an de septembro 1973, Cybersyn estis forlasita kaj la operacioĉambro estis detruita.
Linio 27:
==Estetiko==
La observejoj-ĉambro uzis Tulipseĝojn similajn al tiuj uzitaj en la usona [[sciencfikcia]] televidprogramo ''[[Star Trek]]'', kvankam laŭ la dizajnistoj, la stilo ne estis influita per sciencfikciofilmoj.<ref>Eden Medina (2011). ''Cybernetic Revolutionaries: Technology and Politics in Allende's Chile'', 1st edn. Cambridge, Mass: MIT Press. ISBN 978-0-262-01649-0. ''section 4, p. 121.''</ref>
==Referencoj en popola kulturo==
| |||