Kieva Regno: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Bedaŭrinde rusaj ŝovinistoj (inter kiuj estas multaj esperantanoj) daŭre enŝoviĝas en ukrainaj aferoj eĉ en vikipedio. Rusaj "fratoj", ne altrudu al ukrainoj vian historiografion, kiun verkis por vi germanoj.
Etikedoj: Vida redakto Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Mi devas revenigi la artikolon al la antaŭa stato laŭa al la esperanta lingvo-tradicio kaj ĝenerale aprobita historiografio (same kiel an la angla kaj aliaj versioj)
Linio 2:
[[Dosiero:Principalities of Kievan Rus' (1054-1132).jpg|thumb|250px|<center>Kieva Regno]]
 
La mezepoka slava imperio '''KijivaKieva Regno, Kijiva Ŝtato''' aŭ '''Kijiva Rusjo'''<ref>[http://vortaro.ukrainio.org.ua/Ĉefpaĝo/r/u Difino de ''Rusjo'' en la vortaro de Volodimir Pacjurko]</ref> ([[rusa lingvo|ruse]] ''Киевская Русь'', [[ukraina lingvo|ukraine]] ''Київська Русь'') estas antaŭaĵo de la nuntempaj ŝtatoŝtatoj [[Rusio]], [[Ukrainio]] kaj [[Belorusio]], kun centro en la urbo [[Kievo|Kijivo]].
 
La KijivaKieva Regno ekestis dum la 9-a jarcento, kiam en Orienta Eŭropo pluraj regnoj de [[vikingo]]j, kiuj ŝipe regis riverojn kaj ties ĉirkaŭaĵojn, kaj regnoj de [[slavo]]j unuiĝis. La nobelaj regantoj de la KijivaKieva Regno venis el la dinastio de la [[rurikidoj]].
 
La teritorio de la imperio kovris ĉiujn terenojn inter la historiaj negocaj urboj ''[[Ladoga]]'' kaj ''[[Novgorod]]'' en la nordo ĝis ''Berezano'' kaj ''Tmutorokano'' en la sudo, de la malnovaj urboj ''[[Haliĉ]]'' kaj ''[[Izborsk]]'' en okcidento ĝis la nove fonditaj urboj ''[[Jaroslavl]]'' kaj ''[[Murom]]'' en oriento.
Linio 12:
Dum la 10-a jarcento la imperio travivis kulminon, kiam la grandduko [[Svjatoslavo la 1-a]] detruis la regnon de la [[ĥazaroj]] kaj dumtempe konkeris grandajn partojn de [[Balkano|Balkanio]] (interalie la [[Bulgario|bulgaran regnon]]).
 
Ĉar la komerco de la regno celis aparte la urbon [[Konstantinopolo]], post kelkaj vanaj provoj de la Kieva Regno pri konkero sekve pace pliintensiviĝis la kontaktoj kun la [[Bizanca Imperio]]. Sekvo de tio estis misiado de bizancaj kristanaj misiistoj en la slava regno kaj fine dum la jaro [[988]] la oficiala aliĝo de la KijivaKieva Regno al la [[ortodoksa kristanismo|kristanismo]]. Tiamaniere fine de la unua jarmilo post Kristo ekestis kultura miksiĝo de skandinavianoj kaj slavoj kun bizanca kulturo kaj religio - rezulto de tio estis la [[rusoj|praukrainarusa popolo]].
 
La regantoj de la KijivaKieva Regno estis alte aprezataj en la tuta mezepoka [[Eŭropo]] kaj per geedziĝoj forĝis aliancojn. Familiaj ligoj plektiĝis interalie al la regantaj [[dinastio]]j de [[Norvegio]], [[Svedio]], [[Francio]], [[Britio]], [[Pollando]], [[Hungario]], la [[Bizanca Imperio]] kaj la [[Sankta Romia Imperio]] (kiu ampleksis interalie la hodiaŭajn ŝtatojn [[Germanio]] kaj [[Italio]]). Apartan [[bonfarto]]n la regno spertis sub la granddukoj [[Vladimiro la 1-a|Volodimiro la 1-a]] (la (Sankta)"sanktulo", de [[978]] ĝis [[1015]]) kaj [[Jaroslavo la Saĝa|Jaroslavo la 1-a]] (la "saĝa", de[[1019]] ĝis [[1054]]). Jaroslavo en la tuta regno laŭ bizancaj modeloj konstruigis preĝejojn, monaĥejojn, lernejojn kaj fortigaĵojn, reformis la leĝaron kaj unuafoje skribe fiksis ĝin (''RusjaRuskaja Pravda''), kaj fondis en KijivoKievo la unuan ukrainanrusan [[biblioteko]]n.
 
Problemo de la regno estis la geografie randa pozicio lime al la [[stepo]]j de [[Azio]], de kie konstante novaj popoloj de rajdantaj militistoj sturmis en la regnon. La dua granda problemo estis la bataloj pri posteulo post ĉiu morto de reganto, kio regule flamigis internajn militojn.
 
Post la morto de la grandduko ''VolodimiroVladimiro Monomaĥ'' ([[1125]]), kiu ankoraŭfoje scipovis unuigi la interkverelantajn nobelojn de la lando, la Kieva Regno fine disfalis. [[Mstislav la 1-a de la Kieva Regno|Mstislav la 1-a Vladimirido]], la Granda (ruse Мстислав Владимирович Великий, ukraine Мстислав Володимирович Великий, beloruse Мсціслаў Уладзіміравіч Вялікi, ruse Мстислав Владимирович ВеликийВялікі), estis la Granda Princo de la KijivaKieva Regno (1125–1132), la plej aĝa filo de VolodimiroVladimiro la 2-a Monomaĥ kaj GitaGytha de Vesekso.
 
La partaj regnoj tamen daŭre regiĝis de nobeloj el la dinastio de la [[rurikidoj]]. Tamen la mongola armeo de rajdantaj militistoj, kiu ekde la jaro [[1223]] ekkonkeris la landon, ne havis grandajn problemojn venki unu partan regnon post la alia.