Dante Alighieri: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rdelre (diskuto | kontribuoj) →Politiko kaj Florenco: Poluretoj |
Rdelre (diskuto | kontribuoj) →Ekzilo kaj morto: Poluretoj + nova titoleto |
||
Linio 83:
La preĝejo, al kiu Dante kutimis iri, estas tiu de [[Sankta Johano]]. [[Giotto]], la [[pentrado|pentristo]], kaj la poeto [[Guido Cavalcanti]] estis liaj amikoj. Lia domo ankoraŭ staras en Florenco.
===Ekzilo
La papo [[Bonifaco la 8-a
Li ne pagis la monpunon, parte ĉar li opiniis, ke li ne estas kulpa, kaj parte ĉar ĉiuj liaj havaĵoj en Florenco estis rekviciitaj. Kiam li estis kondamnita, li estis ankoraŭ en Romo pro la postulo de la papo. Do li estis taksita "forfuĝinto".<ref>Harrison, p. 36.</ref> kaj kondamnita al porviva ekzilo: se li estus reveninta al Florenco ne paginte la monpunon, li povus esti bruligita sur ŝtiparo. Sed la afero ne finiĝis tiel.
En 1310, la Sankta Romia Imperiestro [[Henriko la 7-a (Sankta Romia Imperiestro)|Henriko la 7-a]] de [[Luksemburgio]] eniris Italion ku armeo el 5,000 soldatoj . Dante vidis en li novan [[Karolo la Granda|Karolon la Grandan,]] kiu povus restaŭri la antikvan rolon de de la Sankta Romia Imperio. En marto 1311 Dante sendis al li mallomgan verkon. ''Immensa Dei dilectione, kio estas afero interesa, atestanta lian'' loĝlokon "ĉe la fontoj de Arno, en Toskanio . Dante sendis ankaŭ.aliajn leterojn al la imperiestro kaj al aliaj italaj reganjoj, postulantajn, ke ilie liberigu Florencon de la Nigraj Gelfoj.. Li klarigis siajn ĝeneralajn politikajn ideojn per traktato De Monarchia "Pri Monarkio") proponante [[universala monarkio|universalan monarkion]] sub Henriko la 7a. Kaj la komenco aspekti esperiga..En 1312 Henriko la 7-a atakis Florencon kaj venkis .la Nigrajn Gelfojn. Ne ekzistas pruvoj ke Dante ailĝis al tiu venko Povas esti, ke li ne volis militi kontraŭ sia urbo; povas esti, ke la aliaj Blankaj Gelfoj ne volis lin kiel sampartianon. Sed ne multe gravas.: Henriko mortis (pro febro) en 1313, kaj Dante ĉesis esperi revenon al sia urbo. Sed li malpravis, Unue Baldo d'Aguglione, permesis la revenon de multaj Blankaj Gelfoj ekzilitaj, Tamen li ne inkludis la poeton en tiun grupon, ĉar Dante, en siaj mesaĝoj al Henriko kaj aliaj reganto, postulis militon kontraŭ Florenco En jafo1315, Florenco estis konkerita de la militisto [[Uguccione della Faggiuola|Uguccione della Faggiuola, kiu]] <nowiki/>promesis amnestion . Sed Florenco postulis publikan penton aldone al forta monpuno. Dante malakceptis, preferante la ekzilon. Poste, la mortokondamno de Dante estis ŝanĝita al hejm-aresto, sed kondiĉe ke li iru al Florenco kaj ĵuru, ke li neniam eniros en la urbon . Li ne ,iris, kaj lia mortokondamno estis konfirmita kaj etendita al liaj filoj. Li ankoraŭ esperis ke li povos esti invitita honore al Florenco ankoraŭ vivanta.. Sed tio ne okazis. Por Dante, ekzilo estis preskaŭ formo de morto, deprenanta de li ia identecon kaj la heredon. (En junio 2008, preskaŭ sep jarcentojn post lia morto, la urba konsilantaro de Florenco oficiale nuligis la kondamnon deDante.)<ref name=":0">Malcolm Moore [http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/howaboutthat/2145378/Dante's-infernal-crimes-forgiven.html "Dante's infernal crimes forgiven",] ''Daily Telegraph,'' la 17-an de junio 2008. Alirita la 18-an de junio 2008.</ref>.▼
En 1310, la Sankta Romia Imperiestro [[Henriko la 7-a (Sankta Romia Imperiestro)|Henriko la 7-a]] de [[Luksemburgio]] eniris Italion kun armeo el 5000 soldatoj. Dante vidis en li novan [[Karolo la Granda|Karolon la Grandan]], kiu povus restaŭri la antikvan rolon de la Sankta Romia Imperio. En marto 1311 Dante sendis al li mallomgan verkon, ''Immensa Dei Dilectione'', kio estas afero interesa, atestanta lian loĝlokon ĉe la fontoj de Arno, en Toskanio. Dante sendis ankaŭ pluajn leterojn al la imperiestro kaj al aliaj italaj regantoj, postulantajn, ke ili liberigu Florencon de la Nigraj Gelfoj.
Kiam li estis ekzilita kaj sen rimedoj por sin vivteni, Dante Li loĝis en [[Verono]] kiel gasto de [[Bartolomeo la 1-a della Scala]], poste li translokiĝis al [[Sarzana]] en [[Ligurio]]. Poste supozeble li loĝis en [[Lucca]] kun virino nomita Gentucca, kiu igis ian restadon komforta (kaj estis poste danke menciita en ''Purgatorio,'' XXIV, 37)En Italio, lI,korespondis kun la Dominikana teologo . [[Nicholas Brunacc]]<nowiki/>i[ 1240-1322] kiu estis studento de [[Tomaso de Akvino]] ĉe la ''studium'' Santa Sabina en Romo, kaj poste en Parizo.<ref name="aquinatis.blogspot.com">http://aquinatis.blogspot.com/2008/05/vida-de-santo-toms-de-aquino.html Alirita la 22-an de junio 2011: "A mediados de noviembre abandonó Santo Tomás la ciudad de Viterbo en compañía de fray Reginaldo de Piperno y su discípulo fray Nicolás Brunacci." http://www.brunacci.it/s--tommaso.html Alirita la 22-an de junio 2011</ref> (doekzistis liu kontakto kun Parizo, sed nerekta)kaj de [[Alberto la Granda]] ĉe la ''studium'' de Kolonjo.<ref name=":1">''History of Italian Philosophy'', Volume 1, 85, de [[Eugenio Garin]], https://books.google.com/books?id=sVP3vBmDktQC&pg=PA85&lpg=PA85&dq=brunacci#v=onepage&q=brunacci&f=false Alirita la 29-an de junio 2011; http://www.brunacci.it/s--tommaso.html Alirita la 22-an de junio 2011: "Per l'acutezza del suo ingegno, dopo aver studiato nella sua provincia, ebbe l'alto onore di accompagnare S. Tommaso a Parigi nel novembre del 1268. Rimase in quello studio fino al 1272 e di là passò a Colonia sotto la disciplina di Alberto Magno."</ref> Brunacci iĝis lektoro ĉe la ''studium'' Santa Sabina, antaŭanto de la papa universitato ''Pontificia Universitas Studiorum a Sancto Thoma Aquinate'', kaj poste servis en la [[Roma kurio|papa kurio]].<ref name=":2">Frater Nicolaus Brunatii [† 1322] sacerdos et predicator gratiosus, fuit lector castellanus, arectinus, perusinus, urbevetanus et romanus apud Sanctam Sabinam tempore quo papa erat in Urbe, viterbiensis et florentinus in studio generali legens ibidem annis tribus (Cr Pg 37v). Cuius sollicita procuratione conventus perusinus meruit habere gratiam a summo pontifice papa Benedicto XI ecclesiam scilicet et parrochiam Sancti Stephani tempore quo [maggio 13041 ipse prior actu in Perusio erat (Cr Pg 38r). http://www.e-theca.net/emiliopanella/lector12.htm Accessed May 9, 2011; [http://www.brunacci.it/nicola-brunacci.html Alirita 22an de Aŭgusto, 2012]</ref>.▼
Li klarigis siajn ĝeneralajn politikajn ideojn per traktato ''De Monarchia'' ("Pri Monarkio") proponante [[universala monarkio|universalan monarkion]] sub Henriko la 7a. Kaj la komenco aspektis esperiga. En 1312 Henriko la 7-a atakis Florencon kaj venkis la Nigrajn Gelfojn. Ne ekzistas pruvoj ke Dante aliĝis al tiu venko; eblas, ke li ne volis militi kontraŭ sia urbo; eblas, ke la aliaj Blankaj Gelfoj ne volis lin kiel sampartianon.
Poste Dante ree iris al Verono, kie li estis gasto de [[Cangrande]] della Scala, kaj probable tie vivis iagrade prospere; poste li dankis unu el siaj gastigintoj en la Komedio (Par XVII, 71: (tie estas indikita la blazono, do oni ne scias, kiun el la du gastigintoj, ambaŭ senjoroj de Verono apartenantaj al la sama familio, li intencis alud)l ▼
Henriko tamen mortis (pro febro) en 1313, kaj Dante ĉesis esperi revenon al sia urbo. Fakte, Baldo d'Aguglione permesis la revenon de multaj Blankaj Gelfoj ekzilitaj; li ne inkludis la poeton en tiun grupon, ĉar Dante, en siaj mesaĝoj al Henriko kaj aliaj reganto, postulis militon kontraŭ Florenco.
dum sia ekzilo,Dante dediĉis sian atenton al la ''Komedio,'' sPri la datoj estas kelkaj pruvoj, kiuj estas prezentitaj ĉisube. La verko multe kreskis kompare kun tio, kio estis verkita en Florenco. Intertempe liaj politkaj ambicioj , kiuj estis lia ĉefa zorgo antaŭ la ekziligo; ne realiĝis ,Revenis al lia memoro la imago de Beatrice, , la amatino de "Vivo nova", skaj li kolektis tiujn junulajn poeziaĵojn, ligante ilin per proza komento. .▼
▲En
La unua pruvo estas noto de Francesco da Barberino, en liaj (''Lecionoj pri Amo''), verkija probable en 1314 aŭ 1315. Parolante pri [[Virgilio]], Francesco raportas, ke Dante sekvis la romian klasikulon en poemo nomita "Komedio" kaj ke la [[scenejo]] de tiu poemo (aŭ parto de ĝi) estas la submondo;do., la [[infero]].<ref>See [http://www.bookrags.com/tandf/francesco-daccorso-tf/ Bookrags.com] and Tigerstedt, E.N. 1967, ''Dante; Tiden Mannen Verket'' (''Dante; The Age, the Man, the Work''), Bonniers, Stockholm, 1967.</ref>Do oni povas dedukti, ke limem vidis aŭ eĉ legis la ''Inferon. Kelkaj bildoj de pli frua verko'' de Francesco verktiiaj antatŭ 1308, aspektas ankaŭ inspiritaj de la Infero,, Kaj pri la Infero ni havas alian sendependan pruvon: kelkaj versoj estas rekoneblaj en marĝenoj de dokumentoj faritaj en Bolonjo en 1317. Ni ne scias, e ĉu la tri partoj de la poemo estis publikigitaj kune aŭ, pl iverŝajne, kelkaj kantoj pogrupe. Nun estas akceptita la supozo, ke la Paradizo estis publikigita post lia morto. . ▼
▲Kiam li estis ekzilita kaj sen rimedoj por sin vivteni, Dante
[[File:Dantes tomb ravenna.jpg|thumb|Tombo de Dante en [[Raveno]], konstruita en 1780.]]▼
Fininrte la éaradizon,, En 1318 liakceptis la inviton al [[Raveno]] de ties senjoro [[Guido Novello da Polenta|Guido Novello da Polenta, kiu sendis lin por diplomata misio al Venecio .Lio]] <nowiki/>mortis la {{daton|14|septembro|1321}} (aĝe 56-jara) en la revenvojaĝo do. Eble kulpis, ke en la marĉoj de Valli di [[Comacchio]] li estis infektita de[[malario]]. Dante estis entombigita en Raveno en la preĝejo San Pier Maggiore (poste nomita San Francesco), kie lia tombo (starigita de Bernardo Bembo, [[pretoro]] de [[Venecio]] en 1483) ankoraŭ ekzistas, kvankam ĝi ne ĉiam enhavis liajn restaĵojn, pri kiuj ekestis kvereloj. Sur malgranda altaro troviĝas [[epigramo]] en [[latina lingvo|latinaj]] versoj de [[Bernardo Canaccio]] (el 1366)▼
▲Poste Dante ree iris al Verono, kie li estis gasto de [[Cangrande]] della Scala, kaj probable tie vivis iagrade prospere; poste li dankis unu el siaj gastigintoj en la Komedio (Par XVII, 71:
[[File:Dante.deathmask.jpg|left|thumb|Rekreita [[mortomasko]] de Dante Alighieri en [[Palazzo Vecchio]], Florenco.]]▼
▲
▲La unua pruvo
Finiĝinte la ''Paradizon'', en 1318 li akceptis la inviton al [[Raveno]] de ties senjoro [[Guido Novello da Polenta]], kiu sendis lin por diplomata misio al Venecio.
=== Morto ===
Danto mortis la {{daton|14|septembro|1321}} (aĝe 56-jara) en la revenvojaĝo de Florenco. Eble la kaŭzo estis, ke en la marĉoj de Valli di [[Comacchio]] li estis infektita de [[malario]].
▲[[
▲
{| style="margin-left: 15pt; border: 1px solid #cccccc;"
|-
Linio 124 ⟶ 135:
|}
[[
===Heredo===
| |||