|
La '''Blokpartio''' (el [[Germana lingvo|germana]] vorto, "Blockpartei") signifasestas partio, kiu estas legalaparto politikade grupo[[elektobloko]] aŭ, en registaropli specifa kazo, sedpartio nekiu povaseniras iĝiregistaron gvidantaĉe partio[[Aŭtoritarismo|aŭtoritata]] aŭ rula[[Totalismo|totalisma]] reĝimo sen esti gvidanta partio. Ĉeesto de landoblokpartioj diferencigas tiajn sistemojn de [[unupartiismo|unupartia ŝtato]], kvankam plej ofte ili ne estas konsiderataj opozicio aŭ alternativa povoforto. Ofte oni nomas ilin '''satelita partio'''.
Blokpartio ofte kreiĝas en [[unupartiismo|unupartia ŝtato]] kaj [[totalismo|totalisma]], [[Aŭtoritatismo|aŭtoritatisma ŝtato]].
==Koncepto==
En aŭtoritatisma aŭ totalisma reĝimo gvidanta politika grupo kontrolas ĉiujn politikajn aktivaojn. Sed foje anstataŭ malpermesi ĉion krom ekster la unupartia sistemo oni konsideras pli efika ebligi funkciadon de iuj politikaj organizaĵoj, reprezentantaj (reale aŭ ŝajnige) iujn sociajn grupojn. Tiaj partioj nepre rekonas gvidan rolon de la ĉefa partio kaj celas ne oponi ĝin, sed konsulti kaj helpi en ĝia nedisputebla regado. Tio ebligas almenaŭ parte haltigi radikaliĝon de la respektivaj sociaj grupoj, kiuj ricevas laŭleĝan platformon por esprimi siajn vidpunktojn, inkluzive kritikajn.
En aŭtoritatisma reĝimo aŭ ŝtato kiel unupartia ŝtato, gvidanta politika grupo (kiel partio aŭ registaro, militfortoj) kontrolas ĉiujn politikajn aktivecojn. Tamen se ŝtato malpermesus ĉiujn [[Opozicio (politiko)|Politikajn opoziciojn]] kontraŭ gvidanta grupo, opozicio ebligos formi pli radikalan movadon kontraŭ reĝimo, kiel protesto aŭ [[insurekcio]].
Por eviti radikaligon de politika opozicio kaj limitigi ĝin, aŭtoritatismaj ŝtatoj permesas politikan aktivecon en registaro (ofte en [[leĝdona povo]] kiel [[parlamento]]), sed limitigas tiujn partiojn tra multaj metodoj. Kiel longtempe ekzistas blokpartioj kiel "opozicio", blockpartioj helpas konsoli aŭtokratan reĝimon kiel gvidanta politika grupo.
==Historiaj ekzemploj==
La blokpartioj funkciis en pluraj socialismaj ŝtatoj kiel [[GDR]], [[Ĉeĥoslovakio]], [[Pollando]], [[Bulgario]], kie nemarksismaj partioj akceptis ombrelan rolon de la [[komunisma partio]]. Ili reprezentis kamparanojn, intelektulojn ktp. Nuntempe blokpartia sistemo plu funkcias en [[Ĉina Popola Respubliko]], kie [[Ĉina Komunista Partio]] estas la ĉefa, sed ne sola partio kaj milionoj da komunistoj anas en aliaj partioj.
Dum la [[malvarma milito]], [[socialisma ŝtato|socialismaj ŝtatoj]], krome [[Sovetunio]], Socialismaj reĝimoj formiĝis post la intertempa periodo. Por akiri legalan, konsolan povon, [[Komunista partio|Komunistaj partioj]] ofte gajnis gvidantan poston tra [[voĉdono]], tiam limitigis aktivecon de kontraŭulaj politikgroupoj kiel [[Ĉeĥoslovakio]]. Nuntempe politikaj partioj krome [[Ĉina Komunista Partio]] en [[Ĉina Popola Respubliko]] estas rekonataj kiel ĉefaj ekzemploj de Blokpartio.
Kelkfoje,Ekzistas blokpartiojunika iĝus gvidantajn partiojn,ekzemplo kiam gvidantablokpartio politikaakiris gropogvidan perdas sian politikan postonpovon. Ekzemple, dumDum la parlamenta baloto de GDR en [[1989,]] la gvidanta partio de GDR, [[Socialista Unueca Partio de Germanio]] (SED) malvenkis en baloto kaj blokpartioj kiel Kristiana Demokrata Unio gajnis gvidantajn seĝojn en Volkskammerla (Popola Kamero)parlamento. Konstraste al oficiala politiko de SED, Tiuj partioj decidisdekretis aliĝialiĝon enal [[Federacia Respubliko Germanio]].
==Vidu ankaŭ==
|
