Piloto: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
kompletigo pri polaj pilotoj
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
{{TemasPri|aviadila piloto|[[Piloto (maristo)]]}}
 
[[Dosiero:Antonow_an24_cockpit.jpg|thumb|300px|Piloto en sia ''laborejo'']]
<!--[[Image:A6M3 Model22 UI105 Nishizawa.jpg|thumb|right|460px|[[Hiroyoshi Nishizawa]], japana [[flug-aso]] pilotas sian aviadilon ''Mitsubishi A6M3''.]]-->
 
La '''Piloto''' estas personooficisto, kiu havas la rajton kaj la kapablon, gvidi [[aviadilo]]n. En la lastaj jardekoj oni ekuzis la vorton ankaŭ por la komandanto de spacveturilo. Krome ĝi estas uzata por ŝoforoj de [[Formulo 1]]-aŭtoj, sed tiu uzo ankoraŭ ne estas konata de [[PIV]].
 
Sama funkcio por aliaj veturiloj: dum ''piloto'' stiras aviadilon, ''kapitano'' gvidas [[ŝipo]]n kaj ''[[ŝoforo]]'' [[aŭtomobilo]]n.
Linio 12 ⟶ 9:
[[Dosiero:Aptch.gif|thumb|150px|right|Stirado de aviadilo: leviĝo/malleviĝo]]
 
La '''Komandanta piloto''' ([[angla|angle]]: ''pilot in command'', PIC), aŭ [[komandanto]], estas kiu gvidas [[aviadilo]]n, havas validan pilot-[[licenco]]n kaj atestitan medicinan taŭgecon por tio. Trafikaviadiloj kutime estas stirataj de du pilotoj, komandanto kaj '''vicpiloto''' (''kopiloto'').
 
Taskoj de la piloto(j) estas: la aktiva stirado, la radiokomunikado, la legado de la ''demandolisto'', kontrolo de la instrumentoj kaj aliaj. Krome la komandanto devas certigi la observadon de la [[regularo]], kaj [[sekureco]]n por aviadilo kaj [[pasaĝero]]j kaj rajtas tiucele doni la necesajn ordonojn.
 
En grandaj aviadiloj povas esti pliaj personoj: ''fluginĝeniero'', kiu kontrolas la teknikajn sistemojn kaj - historie - ''radiotelegrafisto'' kaj ''navigatoro''. Post la disvolvigo de elektronikaj insturmentoj, la plimulto de komerciaj aerlinioj forigis poston de fluginĝeniero. Nuntempe nur en militaviadiloj ekzistas poston de fluginĝeniero.
 
*La '''Testfluga piloto''' estas sperta piloto, kiu testas novajn aŭ modifitajn aviadilojn per aparte ''streĉaj'' [[manovro]]j (maksimuma/minimuma rapideco, maksimuma ŝarĝo, ekstremaj kurboj, altecoj …) por eltrovi la ecojn de la aviadilo kaj tiel evoluigi pli taŭgajn maŝinojn. ''Testfluga pilotado'' estas rigardata la "kulmino" de aviado.
== Vidu ankaŭ ==
* ''[[Flug-aso]]''
* '''Testfluga piloto''' estas sperta piloto, kiu testas novajn aŭ modifitajn aviadilojn per aparte ''streĉaj'' [[manovro]]j (maksimuma/minimuma rapideco, maksimuma ŝarĝo, ekstremaj kurboj, altecoj …) por eltrovi la ecojn de la aviadilo kaj tiel evoluigi pli taŭgajn maŝinojn. ''Testfluga pilotado'' estas rigardata la "kulmino" de aviado.
* '''Batalpiloto''' (aŭ ''militpiloto'') estas piloto de militaviadilo, [[soldato]] de [[aerarmeo]].
 
*La '''Batalpilotomilitpiloto''' (aŭ ''militpiloto'') estas piloto de militaviadilo, [[soldato]]kiu ofte estas oficisto de [[aerarmeo]] aŭ armea aviado.
 
*== Famaj pilotoj: ==
** [[Louis Blériot]] (1872-1936), kiel unua transflugis la [[Manika Markolo|Manikan Markolon]]
** [[Franciszek Żwirko]] (1895-1932), pola aviadilisto, kiu gajnis [[Challenge 1932]]
** [[Amelia Earhart]] (1897-1937), unua virino transfluginta la [[Atlantiko]]n
** [[Ernst Heinkel]] (1888-1958), konstruis la unuan raketaviadilon kaj la unuan [[jetaviadilo]]n
** [[Hugo Junkers]] (1859-1935), aviadilkonstruisto
** [[Otto Lilienthal]] (1848-1896), pioniro de [[glisilo|glisflugo]] kaj [[aviado]]
** [[Julio Ruiz de Alda]] (1897-1936), pioniro kaj ekstremdekstra politikisto hispana
** [[Antoine de Saint-Exupéry]] (1903-1945), franca piloto kaj [[verkisto]]
** [[Charles Lindbergh]] (1902-1974), kiel unua per motoraviadilo sole transflugis [[Atlantiko]]n
** [[Janina Lewandowska]] (1908-1940), pola [[paraŝuto|paraŝutistino]] - kiel unua virino en Eŭropo en 1931 paraŝutis el alteco de 5 mil da km
** [[Witold Urbanowicz]] (1908-1996), pola [[flug-aso]], komandanto de pola ĉasista skadro dum [[Batalo de Anglio]]
** [[Stanisław Skalski]] (1915-2004), pola flug-aso
** [[Francis Gabreski]] (1919-2002), usona-pola flug-aso
** [[Erich Hartmann]] (1922-1993), [[Naziismo|nazia]] [[ĉasaviadilo|ĉasa]] piloto, fama pro tio, ke li pafis plej multe malamikajn aviadilojn
<!--* [[Hiram Maxim]] (1840-1916), dampfgetriebenes 3,6 Tonnen schweres Fluggerät von 1894
* [[Umberto Nobile]] (1885-1978) itala flugpioniro, kiel unua transflugis [[norda poluso|nordan poluson]] [[1926]]
* [[Wilhelmine Reichard]] (1788-1848) - unua germana virina piloto de [[balono]]
* [[Heinz Rühmann]] (1902-1994), [[aktoro]], lernte u.a. bei [[Ernst Udet]] fliegen und absolvierte sämtliche Kunstflugszenen in „[[Quax, der Bruchpilot]]“ (1941) selber.
* [[Amy Johnson]]-Mollison (1903-1941), flog als erste Frau von England nach Südamerika
* [[Mike Melvill]] (1940), unua piloto, kiu per privata ([[SpaceShipOne]]) das Weltall erreichte
* [[Richard Branson]] (1950), [[miliardulo]], piloto, balonpiloto, posedanto de [[flugkompanio]] ''Virgin Air''
* [[Alberto Santos Dumont]] (1873-1932), brazila flugpioniro
* [[Traian Vuia]] (1872-1950), rumänischer Flugpionier, flog bereits 1906
 
== Eksteraj ligiloj ==
<!--*[[Hiram Maxim]] (1840-1916), dampfgetriebenes 3,6 Tonnen schweres Fluggerät von 1894
* {{en -}} [http://www.pilotsweb.com Pilotsweb (anglalingve)]
*[[Umberto Nobile]] (1885-1978) itala flugpioniro, kiel unua transflugis [[norda poluso|nordan poluson]] [[1926]]
*[[Wilhelmine Reichard]] (1788-1848) - unua germana virina piloto de [[balono]]
*[[Heinz Rühmann]] (1902-1994), [[aktoro]], lernte u.a. bei [[Ernst Udet]] fliegen und absolvierte sämtliche Kunstflugszenen in „[[Quax, der Bruchpilot]]“ (1941) selber.
*[[Amy Johnson]]-Mollison (1903-1941), flog als erste Frau von England nach Südamerika
*[[Mike Melvill]] (1940), unua piloto, kiu per privata ([[SpaceShipOne]]) das Weltall erreichte
*[[Richard Branson]] (1950), [[miliardulo]], piloto, balonpiloto, posedanto de [[flugkompanio]] ''Virgin Air''
*[[Alberto Santos Dumont]] (1873-1932), brazila flugpioniro
*[[Traian Vuia]] (1872-1950), rumänischer Flugpionier, flog bereits 1906
-->
 
== EksterajVidu ligilojankaŭ ==
* [[Aviadilo]]
* en - [http://www.pilotsweb.com Pilotsweb (anglalingve)]
* ''[[Flug-aso]]''
* [[Flugkompanio|Aerlinio]]
* [[Flugkompanisto]]
 
[[Kategorio:Pilotoj| ]]