Alpoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 34:
 
== Geografio ==
=== Divido ===
[[Dosiero:Alps with borders.jpg|eta|La Alpoj etendas laŭ arko el Francio en la sudo kaj okcidento al Slovenio oriente, kaj el Monako en la sudo al Germanio en la nordo.]]
Plej ofte oni dividas Alpojn en du partojn nomatajn [[Orientaj Alpoj]] kaj [[Okcidentaj Alpoj]]; tiu divido estas (ankaŭ Sudajoficialigita Alpoj,en kiuj[[2006]] estufare distingatajde elSOIUSA. ĉefaTamen montarotradicie [[Sudajen Italio kaj en Francio Alpoj]] oni preferis dividon en [[Novzelando]])tri partojn nomatajn Okcidentaj, Centraj kaj Orientaj Alpoj; tiu divido, kvankam neoficiala, estas ankoraŭ uzata.
 
La [['''Orientaj Alpoj]]''' estas la orienta parto de la montaro Alpoj, t.e. la montaraj partoj oriente de la linio de la [[Konstanca lago]] laŭlonge de la [[Rejno]] trans [[Splugopasejo]] al la [[lago de Como]] (aŭ nur oriente de la [[Montpasejo Brenero|Brenero]] kiam oni dividas la Alpojn en 3 partojn). Kompare al la Okcidentaj Alpoj ili estas pli malaltaj kaj kun malpli da altaj pasejoj. La Orientaj Alpoj etendiĝas de Svisio kaj Liĥtenŝtejno trans Aŭstrio ĝis Hungarujo en la sudo ĝis Italujo kaj Slovenujo. Parto de la okcidentaj Alpoj apartenas ankaŭ al Germanujo.
 
La '''Okcidentaj Alpoj''' entenas la ceteran montaron, aŭ - laŭ la divido en 3 partojn - nur la [[Blanka Monto|Blankan Monton]] kaj la ceteran montaron okcidente kaj sude de ĝi.
[[Centraj Orientaj Alpoj]] aŭ '''Centraj Alpoj''' estas termino por la [[ĉefa alpa kresto]] kaj ties ĉirkaŭaĵo en la eŭropa montaro Alpoj - la regiono situas precipe en [[Aŭstrio]], je certaj partoj ankaŭ en ĉelimaj regionoj de [[Svislando]], [[Liĥtenŝtejno]], [[Italio]] kaj [[Slovenio]]. La variaĵo "Centraj Alpoj" pli kutimas en la terminaro pri la geografio de Aŭstrio, kie la aŭstria parto de la regiono konsideriĝas esti unu el sume sep pejzaĝaj regionoj. La variaĵo "Centraj Orientaj Alpoj" pli kutimas en la internacia geografia [[terminologio]].
 
'''Centraj Alpoj''' havas malsaman signifon laŭ la du dividmetodoj. Kiam oni dividas la Alpojn en 3 partojn, ili estas la montoj inter la Okcidentaj kaj la Orientaj Alpoj. Alimaniere, ili celas la centra parto inter '''Nordaj''' kaj '''Sudaj Alpoj''' (atentu ke estas [[Sudaj Alpoj]] ankaŭ en [[Novzelando]]). Pli klare, oni uzas la nomon "[[Centraj Orientaj Alpoj]]" por la [[ĉefa alpa kresto]] kaj ties ĉirkaŭaĵo precipe en [[Aŭstrio]], kvankam parte ankaŭ en ĉelimaj regionoj de [[Svislando]], [[Liĥtenŝtejno]], [[Italio]] kaj [[Slovenio]]. En Aŭstrio oni ankaŭ uzas la nomon "Centraj Alpoj" pri la geografio de Aŭstrio, kie la aŭstria parto de la regiono konsideriĝas esti unu el sume sep pejzaĝaj regionoj.
 
La [[Wetterstein]] estas montoĉeno en centra parto de la Alpoj, nomata la Nordaj Kalkŝtonaj Alpoj (germane ''Nördliche Kalkalpen''). Ĝi situas inter [[Garmisch-Partenkirchen]], [[Mittenwald]], [[Seefeld en Tirolo]] kaj [[Ehrwald]]; parte en [[Bavario]], [[Germanio]] kaj parte en [[Tirolo]], [[Aŭstrio]]. En la Wetterstein estas la plej alta montopinto en Germanio, nome la [[Zugspitze]]. La '''Karwendel''' [kaVENdl] estas la plej larĝa montoĉeno en centra parto de la Alpoj, nomata la ''Nordaj [[Kalkŝtono|Kalkŝtonaj]] Alpoj'' ([[germane]] ''Nördliche Kalkalpen''). Ĝi situas inter la riveroj [[Isar]] okcidente kaj norde, kaj [[Inn]] sude, kaj krome oriente limiĝas per la lago ''Achensee''. Parte la teritorio situas en [[Bavario]], [[Germanio]] kaj parte en [[Tirolo]], [[Aŭstrio]]. La plej alta pinto de la montoĉeno nomatas ''Birkkarspitze'' (2749 m).