5-a de januaro: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→Mortoj: Giulio Clovio |
→Eventoj: lasta publika pendumo de judinoj en germana Aŭŝvico |
||
Linio 6:
== Eventoj ==
* [[62]]: [[Tertremo]] en [[Pompejo
* [[269]]: [[Felikso la 1-a]] iĝis papo
* [[1066]]: [[Harold la 2-a (Anglio)|Harold la 2-a]] iĝis reĝo de Anglio
* [[1355]]: [[Milano]]: [[Karolo la 4-a (Sankta Romia Imperio)|Karolo la 4-a]] kroniĝis kiel reĝo de [[Lombardujo]]
* [[1463]]: Kondamnita al [[mortpuno]] pro krimaĵo eminenta pariza poeto [[François Villon]] akiris, pro [[apelacio]], mildigon de la puno al 10-jara [[ekzilo]] de la urbo
* [[1477]]: En [[batalo de Nancio]], la lasta konfronto kun [[svisoj]], pereis [[Karlo la Brava]] ne postlasante viran idon, kio kaŭzis falon de la [[Listo de dukoj de Burgonjo|dukoj de Burgonjo]]
* [[1531]]: [[Ferdinando la 1-a (Sankta Romia Imperio)|Ferdinando la 1-a]] iĝis romia-germana reĝo
* [[1554]]: [[Nederlando]]: brulego detruis [[Eindhoven]]
* [[1634]]: La unua [[presarto|presejo]] en [[Brazilo]] ekfunkciis
* [[1762]]: Mortis imperiestrino de Rusio [[Elizabeto (Rusio)|Elizabeto]] - ŝia posteulo [[Petro la 3-a (Rusio)|Petro la 3-a]] tuj retirigis sian venkan armeon de [[Reĝlando Prusio]]
* [[1675]]: [[Franca-Nederlanda milito]]: venko de franca armeo en batalo de Turckheim (regiono [[Alzaco]])
* [[1769]]: Skota maŝinkonstruisto [[James Watt]] [[patento|patentis]] [[vapormaŝino]]n
* [[1813]]: [[Danio]] anoncis [[bankroto]]n
* [[1860]]: [[Poŝto]] de [[Kongresa Pollando]] eldonis la unuan polan [[poŝtmarko]]n
Linio 23:
* [[1875]]: [[Parizo]]: inaŭguro de la [[Operejo Garnier]]
* [[1878]]: [[Rusa-turka Milito (1877–1878)|Rusa-turka Milito]]: la kvara batalo apud Ŝipka (en [[Balkana montaro]]) komenciĝis, en kiu [[rusoj]] decide venkis
* [[1895]]: En [[Parizo]] okazis publika senrangigo de kapitano [[Alfred Dreyfus]], malprave kondamnita je
* [[1909]]: [[Kolombio]] agnoskis sendependecon de sia estinta provinco [[Panamo]]
* [[1914]]: En fabrikoj de [[Ford Motor Company]] oni enkondukis okhoran labortagon kun munimuma [[salajro]] po 5 [[usona dolaro|dolaroj]] tage
* [[1919]]: [[Ruĝa Armeo]] konkeris [[Minsko]]n
* [[1919]]: En [[Berlino]] eksplodis [[komunismo|komunista]] [[ribelo]], kiu daŭris ĝis la 13-a de januaro
* [[1930]]: [[Sovetunio]] decidis plirapidigi [[kolektivigo]]n de [[agrikulturo]] kaj fondon de [[kolĥozo]]j kaj plenumis tion en kruela maniero
Linio 32:
* [[1939]]: En sia [[Alpoj|alpa]] rezidejo [[Berghof]] en [[Berchtesgaden]] [[Adolf Hitler]] parolis kun pola diplomato [[Józef Beck]] ripetante postulojn kontraŭ [[Pollando]]
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1940]]: [[Ordnungspolizei|Germana polico]] pafmortigis en [[malliberejo]] de [[Poznań]] 15 [[poloj]]n; [[gestapo]] arestis en [[Lodzo]] 5 kolportistojn de gazeteto "Wyzwolenie" (Liberiĝo); Ĉefkomandanto de la [[Asocio de Armita Batalado]] ordonas instrukcion por komandanto de AAB de [[Orientaj Limregionoj|Soveta Okupado]] [[Michał Tokarzewski-Karaszewicz]] pri diskreta ligo de polaj-ukrainaj kontaktoj
** Berlina ĵurnalo "Das Reich" informis ke germana [[malplimulto]] perdis [[invado en Pollandon|septembre]] en Pollando 5437 personojn
** [[1941]]: En [[Poznań]] aperis la 50-a numero de [[konspiro|konspira]] gazeto "Polska Narodowa" (Nacia Pollando)
** En germana entreprenejo en [[Wolfen]] [[striko|strikis]] polinoj kun germaninoj
** [[1942]]: Gestapo [[pafekzekutado|pafekzekutis]] en Bobowa ([[distrikto Gorlicki]]) 17 [[judoj]]n; komunista Pola Laborista Partio fondiĝis (laŭ iniciato de [[Tria Internacio]]), kies nomo kaj programo fiksiĝis en [[Moskvo]]
Linio 41:
** En [[Moskvo]], [[Londono]] kaj [[Vaŝingtono]] oni samptempe anoncis Deklaron de Unuiĝintaj Nacioj, kies subskribintoj kondamnis germanan [[rabo]]n de havaĵo sur [[okupado|okupataj]] de Germanio teritorioj
** [[1944]]: Germana polico pafmortigis en [[distrikto Chełmski]] 7 membrojn de pola rezista movado kaj en arbaroj de [[Hrubieszów]] 6 personojn
** Pola registaro en [[ekzilo]] lige al transiro de la pola [[landlimo]] fare de [[Ruĝa Armeo]] konstatis en deklaro, ke nur ĝi estas "unusola kaj rajta" esprimanto de la nacia volo, postulis restarigon de la [[suvereneco|suverena]] ŝtata regopovo kaj rekomendis daŭrigi batalon kontraŭ germanoj evitante bataletojn kun la soveta armeo; [[Stalin]] ricevis telegramon de [[Winston Churchill]], kiu aludis ke renkontiĝos kun [[Edvard Benes]], kiu verŝajne helpus alkonduki Pollandon al prudento; nokte de la 5-a/6-a de januaro 358 aviadiloj de [[Royal Air Force]] bombadis [[Szczecin]]
** [[1945]]: [[Pollando]] kaj [[Sovetunio]] ligis plenajn diplomatiajn rilatojn; en la lasta publika ekzekuto en germana [[koncentrejo]] [[Aŭŝvico]] estis [[pendumo|pendumitaj]] post torturoj judaj partoprenantinoj de la koncentreja [[rezistomovado]]: Ala Gertner, Róża Robota, Regina Szafirsztain kaj Estera Wajcblum
**
* [[1946]]: [[naciismo|Naciisma]] ĉina registaro agnoskis [[sendependeco]]n de [[Mongolio]]
* [[1948]]: Aperis la unua [[Kinsey-raporto]].
Linio 52 ⟶ 53:
* [[1976]]: [[Kamboĝo]] estis alinomita de [[Ruĝaj Kmeroj]] al [[Kampuĉeo]]
* [[1983]]: La [[ŝipo]] ''Barão de Teffé'' atingis, kiel la unua [[brazilo|brazila]] [[ŝipo]], la [[Antarkto]]n.
* [[1982]]: Post enkonduko de [[milita stato en Pollando]] komunistaj regopovoj malleĝigis [[Sendependa Asocio de Studentoj|Sendependan Asocion de
* [[1984]]: '''Usona aktivulo por [[libera programaro]] [[Richard Stallman]] funkciigis [[Projekto GNU|Projekton GNU]]'''
* [[1985]]: Evakuo de [[Beta Israel|etiopaj judoj]] al [[Israelo]] finiĝis
* [[1991]]: Kartvela armeo eniris al [[Cĥinval]] por likvidi [[Sud-Osetio]]n
* [[2002]]: [[Rolandas Paksas]] gajnis prezidentan
* [[2003]]: [[pasado (astronomio)|Pasado]] de [[Saturno (planedo)|Saturno]] kaj ĝia luno [[Titano (luno)|Titano]] surfone de [[M1|Kraba Nebulozo]]. Danke al [[X-radioj]], devenantaj de troviĝanta en la [[nebulozo]] [[pulsaro]], oni registris la bildon kaj dikecon de [[atmosfero]] de la Titano.
* [[2005]]: Malkovro de [[nanoplanedo]] [[Eriso]], [[transneptuna objekto]] pli granda ol [[Plutono]]
| |||