Noruzo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Alifono (diskuto | kontribuoj) e Vidu ankaŭ |
Alifono (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
||
Linio 2:
'''Noruzo''' (persa : {{lang|fa|نوروز}}, ''novruz'', aliliterata en Esperanto '''naŭruzo''', '''noŭruzo''', diversaj lokaj prononcoj; en la [[Bahaa Kredo]]: Naw-Rúz) estas la orienta Novjaro, Oni festas Noruzon en [[Irano]], [[Azerbajĝano]], [[Afganio]], [[Pakistano]], [[Turkio]], [[Albanio]], [[Kartvelio]], diversaj landoj de [[Centra Azio]] kiel [[Turkmenio]], [[Taĝikio]], [[Uzbekio]], [[Kirgizio]], kaj [[Kazaĥio]], kaj ankaŭ inter la Iranaj popoloj ĉie.
Noruzo (signifanta 'Nova tago') estas popola simbolo de vekiĝanta naturo, printempo, bono, paco kaj nova vivo.
Ankaŭ estanta [[Zaratuŝtrismo|Zoroastrisma]] ferio (-> [[Chaharshanbe Suri]]), ĝi estas ankaŭ sankta [[tago]] por anoj de [[Sufiismo]] kaj ankaŭ [[Bahaa Kredo|Bahaanoj]]
En Irano ankaŭ oni nomas ĝin Eid feston, kvankam ĝi ne estas islama festo. Noruzo estas la unua tago de [[printempo]] kaj la komenco de la Irana jaro. Ĝi ankaŭ estas la komenco de la [[Bahaa Kalendaro]]. Estas festo de iuj komunumoj je la [[21a de marto]] kaj de aliuloj je la tago de la astronomia tempo (komenco de printempo), kiu povus okazi je la [[20a de marto|20a]], 21a aŭ [[22a de marto]].
== Unesko ==
Noruzo estas enskribita en la Reprezenta Listo de [[Nemateria kultura heredaĵo|Nemateria Kultura Heredaĵo]] de la Homaro<ref>(angla) ''Novruz, Nowrouz, Nooruz, Navruz, Nauroz, Nevruz: Inscribed in 2009 on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity'', [http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?RL=00282 UNESCO].</ref>.
== Lilterumado ==
Ekzistas multaj variantoj literumi la vorton ''Noruzo'' :
Albana : ''Novruzit''
[[Azerbajĝana lingvo|Azerbajĝana]] : ''Novruz, نوروز, Новруз''
[[Baŝkira lingvo|Baŝkira]] : ''Науруз, Nawruz''
Krime-tatara : ''Navrez, Наврез''
Daria : نوروز‎, {{transl|prs|Nauruz}}
[[Kartvela lingvo|Kartvela]] : ნავრუზი, {{transl|ka|''Navruzi''}}
Guĝarata : ''નવરોઝ, Navarōjha''
Pola : ''Nowy Rok''
Slovaka : ''Nový Rok''
Kazaĥa : ''Наурыз, {{transl|kk|''Nawryz''}}, ناۋر''ىز
Kurda :نەورۆز‎, {{transl|ku|''Newroz''}}
Kirgiza : ''Нооруз, {{transl|ky|''Nooruz''}}, نوور''ۇز
[[Lezga lingvo|Lezga]] : ''Яран Сувар, {{transl|lez|''Yaran Suvar''}}''
[[Oseta lingvo|Oseta]] : ''Новруз'', {{transl|os|Novruz}}
[[Paŝtuna lingvo|Paŝtuna]] : نوروز‎, {{transl|ps|''Nawruz''}}
Tabasara ; Эбелцан, {{transl|tab|Ebeltsan}}
[[Taĝika lingvo|Taĝika]] : ''Наврӯз'', {{transl|tg|''Navro‘z''}}
[[Tatara lingvo|Tatara]] : ''Нәүрүз'', {{transl|tt|''Näwrüz''}}, [[Yaña imlâ alphabet|نەوروز]]
[[Tata lingvo|Tata]] : ''Nuruz'', نوروز
Turka : ''Nevruz''
Turkmena : ''Newruz, Невруз, نوروز''
[[Urduo|Urdua]] : نوروز‎, {{transl|ur|''Nawrūz''}}
[[Ujgura lingvo|Ujgura]]: نورۇز‎, {{transl|ug|''Noruz''}}, Норуз
[[Uzbeka lingvo|Uzbeka]] : ''Navruz, Навруз, نەۋرۇز''
== Vidu ankaŭ ==
Linio 16 ⟶ 70:
Dosiero:Праздник Навруз, Таджикистан.jpg|Noruzo en [[Taĝikio]], 2010.
Dosiero:Kazakistan nevruz.jpg|Noruzo en [[Kazaĥio]], 2009.
Dosiero:Новруз Баку.jpg|Noruz-festivalo en Baku, Azerbajĝano.
Dosiero:Celebrating Nowruz in
Dosiero:Painting Nowruz eggs in Tehran.jpg|La pentrado de Noruz-ovegoj en Tehrano, Irano.
</gallery>
<br clear=all>▼
{{Commons|Nowruz}}
▲<br clear=all>
<br clear=all>
Linio 26 ⟶ 81:
[[Kategorio:Zaratuŝtrismo]]
[[Kategorio:Bahaismo]]
[[Kategorio:Festivaloj en Rusio]]
[[Kategorio:Kulturo de Irano]]
[[Kategorio:Naciaj simboloj de Irano]]
[[Kategorio:Novjaro]]
[[Kategorio:Persa kulturo]]
[[Kategorio:Persaj vortoj kaj esprimoj]]
| |||