Formikoĥorio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[dosiero:Ameise P6151665.jpg|eta|260px|ĉe transporto de normalkaze [[anemoĥorio|anemoĥorie]] disvastigita frukto (verŝajne [[akeno]])]]
'''Formikoĥorio''' aŭ '''mirmekoĥorio''' (de la greka μύρμηξ, μύρμηκος, (mýrmēx, genitivo: mýrmēkos) „formiko“ kaj χωρεῖν (chōrein) „disvastiĝi“), estas [[disvastigmeĥanismoj de planto]] de plantojj pere de [[formiko]]j, kiuj transportas la [[diasporo]]jjn (fruktoj, semoj kaj sporoj). Multaj printempe florantaj plantoj uzas tiontiun meĥanismon de disvastigado.<ref>Bernhard Seifert: ''Die Ameisen Mittel- und Nordeuropas'', Lutra-Verlag, Görlitz 2007, ISBN 978-3-936412-03-1, Seitepaĝoj 66-68</ref> La mirmekoĥorio estas subformo de la [[zooĥorio]], kiu ofte ekzistas apud aliaj disvastigostrategioj. Multaj violoj uzas la [[balistoĥorio]]n, eksplodforme ĵeti la semojn unue kaj poste formikoj tranportas la diasporojn pli foren.
 
Formikoĥorio estas relative ofta ĉe [[herba planto|herbaj]] arbaraj plantojdeplantoj de la norda hemisferhemisfero, sed ekzistas ankaŭ en lela tropokojtropikoj. Pli ol 3000 plantspeciojplantospecioj estas konataj, kiukiuj uzas tiun disvastigmeĥanismon.<ref>Elena Gorb, Stanislaw Gorb: ''Seed Disposal by Ants in a Deciduous Forest Ecosystem: Mechanisms, Strategies, Adaptations'', Kluwer Academic Publishers, Boston 2003, ISBN 1-4020-1379-5, Einleitung</ref> Al la formikĥoriajformikoĥoriaj plantoj apartenas [[neĝborulo]], [[hepatiko]], [[''Chelidonium majus]]'', [[''Adonis vernalis]]'' kaj eĉ. [[ordinara bukso]] kaj ''[[Cytisus scoparius]]''. Ankaŭ la [[arbara frago]] uzas formikoĥorion.
'''formikoĥorio''' aŭ '''mirokoĥio''' estas la
(de la greka μύρμηξ, μύρμηκος, (mýrmēx, genitivo: mýrmēkos) „formiko“ kaj χωρεῖν (chōrein) „disvastiĝi“), estas [[disvastigmeĥanismoj de planto]] de plantoj pere de [[formiko]]j, kiuj transportas la [[diasporo]]j (fruktoj, semoj kaj sporoj). Multaj printempe florantaj plantoj uzas tion meĥanismon de disvastigado.<ref>Bernhard Seifert: ''Die Ameisen Mittel- und Nordeuropas'', Lutra-Verlag, Görlitz 2007, ISBN 978-3-936412-03-1, Seite 66-68</ref> La mirmekoĥorio estas subformo de la [[zooĥorio]], kiu ofte ekzistas apud aliaj disvastigostrategioj. Multaj violoj uzas la [[balistoĥorio]]n, eksplodforme ĵeti la semojn unue kaj poste formikoj tranportas la diasporojn pli foren
 
Formikoĥorio estas relative ofta ĉe [[herba planto|herbaj]] arbaraj plantojde la norda hemisfer, sed ekzistas ankaŭ en le tropokoj. Pli ol 3000 plantspecioj estas konataj, kiu uzas tiun disvastigmeĥanismon.<ref>Elena Gorb, Stanislaw Gorb: ''Seed Disposal by Ants in a Deciduous Forest Ecosystem: Mechanisms, Strategies, Adaptations'', Kluwer Academic Publishers, Boston 2003, ISBN 1-4020-1379-5, Einleitung</ref> Al la formikĥoriaj plantoj apartenas [[neĝborulo]], [[hepatiko]], [[Chelidonium majus]], [[Adonis vernalis]] kaj eĉ. [[ordinara bukso]] kaj [[Cytisus scoparius]]. Ankaŭ la [[arbara frago]] uzas formikoĥorion.
 
== Oleosomoj ==
[[dosiero:Seeds with Elaiosom Viola chelmea ssp. vratnikensis example for Myrmecochory in plant dispersal.jpg|eta|Diasporo el ''[[Viola chelmea]]'' diasporoj konsistas el durŝelajsemojdurŝelaj semoj kun alfiksita oleosomo]]
La diasporoj de formikaĥoriajformikoĥoriaj plantoj havas energiriĉan alpendaĵon, nome la [[oleosomo]], por logi la formikojn. <ref>Crisanto Gómez, Xavier Espadaler undkaj Josep M. Bas: Ant behaviour and seed morphology: a missing link of myrmecochory. Oecologia Band 146, 2005, Seite 244-246.</ref>.
 
== Enhavosubstanco de oleosomoj ==
Oleosomoj de formikoĥoriaj palntojplantoj enhavas ĉefe grasojn kaj sukeron, respektive vitamino B, vitamino C, amelo kaj proteinoj,<ref>siehevidu Bresinsky, paĝo 29.</ref> inter kiu sukero estas speciale grava por formikoj.<ref>Renate C. Fischer, Andreas Richter, Franz Hadacek und Veronika Mayer: Chemical differences between seeds and elaiosomes indicate an adaption to nutritional needs of ants. Oecologia Band 155, 2008, Seite 539-547.</ref><ref> D.I. Marshall, A.J. Beattie und W.E. Bollenbacher: Evidence for diglycerides as attractants in ant-seed interaction. Journal of Chemical Ecology Band 5, 1979, paĝoj 335-344.</ref>
 
== Disvastigo de semoj ==
[[dosiero:Hepatica nobilis flowers.JPG|eta|260px| [[hepatiko]] estas formikoĥoria planto]]
La semoj kun oleosomoj estas transportataj trans longaj distancoj .<ref >R. Sernander: Entwurf einer Monographie der europäischen Myrmekochoren. K. svenska vet.-akad. Handl. Band 41, 1906, paĝoj 1-410.</ref><ref> zitiert durch Bresinsky, paĝoj 22.</ref> <ref>Kenneth D. Whitney. Dispersal for distance? ''Acacia ligulata'' seeds and meat ants ''Iridomyrmex viridiaeneus''. Australien Ecology Band 27, 2002, 589-595.</ref>
 
 
== Referencoj ==