Kiel registrite je 06:56, 7 maj. 2018 redakti Moldur (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 55 580 redaktoj eNeniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 17:13, 7 maj. 2018 redakti malfari Moldur (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 55 580 redaktoj Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:Reynard-the-fox.jpg\|eta\|250px\|~~Trompistofiguro~~Trompisto Renardo la vulpo en porinfanaj desegnoj ([[Michel Rodange]]).]] Laŭ [[mitologio]], folkloraj kulturoj kaj en kelkaj religioj, '''''trickster''''' (en [[angla]] ~~''trompisto'')~~por "trompulo", ~~alpensigas~~"mistifikulo"<ref>[http://reta-vortaro.de/revo/art/mistifik.html ~~estaĵon~~Reta ~~spiritan,~~Vortaro]: ~~viron~~"mistifiki: aŭŜerci ~~virinon~~per malgrava trompo, ~~antropomorfan~~trouzante ~~beston~~ies ~~kiu~~kredemon."</ref>) ~~emas~~estas ~~ŝerci~~rolulo ~~kaj~~en ~~ĝeni~~rakonto ~~kaj~~(ekzemple ~~agadi~~iu ~~eksternorme~~[[dio]], aŭ[[diino]], ~~kontraŭmorale.~~[[spirita ~~Kutime~~estaĵo]], ĝi[[viro]], ~~sekse~~[[virino]], ~~superabundas~~[[Antropomorfismo\|antropomorfa besto]] aŭ alia), kiu emas ŝerci kaj ~~kombinas~~ĝeni kaj ~~miskombinas~~agadi laeksternorme ~~rilatojn~~aŭ ~~inter~~kontraŭmorale, malobeante la ~~aproj~~normalajn ~~ekscitante~~regulojn ~~amuzon~~de konduto. [[File:How loki wrought mischief in Asgard by Willy Pogany.png\|thumb\|[[Loki]] fortranĉas la hararon de diino [[Sif]].]] ~~Kiam ĝi prezentiĝas en homaj figuroj ĝia korpaj formoj anatomie ekscesas: nazo, buŝo, oreloj, anuso… ridigas kaj terurigas.~~ Kutime ĝi havas bonan ruzon/intelekton kaj/aŭ sekretajn konojn, povas kelkokaze variigi sin inter diversaj aperformoj aŭ seksaj identecoj. Kelkfoje ĝi prezentiĝas en homaj figuroj kun korpaj formoj misformitaj aŭ anatomie ekscesaj. Tia mistifikulo povas esti la [[heroo]] aŭ la [[maliculo]] de la rakonto, sed ofte havas sian propran rolon kiu estas nek klare bona nek klare malbona. ==''Trickster'' en mitologioj kaj religioj== La ''trompa diaĵo'' rompas la la regulojn de la dioj aŭ de la naturo, foje malice foje senvole, plejofte kun efikoj pozitivaj. Ekzemplo estu la antikva greka [[~~Eris~~Eriso (~~mitologio~~diino)\|Eris]], kiu ĉi-kaze pliofte agadas damaĝige, aŭ la satireca [[Hejoka]], kiu ludas en la Lakota mitologio. ĈuSimile ~~tiel~~eblas ~~oni difinu~~difini ankaŭ la [[latina]]n [[Merkuro (dio)\|Merkuro]]n aŭ la grekan [[Hermeso]]n kaj [[Prometeo]]n kaj la [[Titanoj]]n?. El la Biblia ~~romana~~ libro [[Ijobo]], Javeo permesas al [[Satano]] tenti kaj damaĝi la tutan travivon de [[Ijobo]], kiu laŭ la diablo estas fidela al Dio pro tio ke al li la aferoj ludas bone kaj kontentige: kio okazus, se la malfeliĉoj falus sur lin? Ijobo, suferigita de la diablo, fidelas ankaŭ en la malbonŝanca sorto. ĈuEblas vidi en la Satano de tiu libro ion similan al ''trickster''?. [http://www.site-berea.com/c/sb/] En [[Korano]], ''Sura 53, v, 19-20,'' oni legas la [[Satanaj Versoj\|satanajn versojn]], raportantajn, ene de tiuj eldiaj, frazojn kontraŭantajn la vidpunktojn de la dia revelacio: tio ekscitigis la dubon ke la ankaŭ aliaj versoj povas esti tianature (vidu en [[The Satanic Verses]] (Satanaj Versoj) de [[Salman Rushdie]]. Ĉu Satano ĉi tie ludas trikstere? Linio 21 ⟶ 25: ==Sciencaj interpretoj pri la naturo kaj psikologiaj kaj sociaj funkcioj de trompisto== La riĉa similado de tiuj ~~folklora~~folkloraj ~~trompisto~~trompistoj sugestis al esploristoj ke ili disvolvas ankaŭ socian funkcion kaj ke ili obeas al io konstante ĉeesta en la homa psikologio. Laŭ [[Carl Gustav Jung]], en iuj figuroj de trikstero troviĝas io kuŝanta en psika [[nekonscio]], ekzistas do iu speco de modeloj kiujn li nomas [[arketipo]]jnj, kiuj elpensigas kaj agigas tiujn fantaziajn estaĵojn. Laŭ antropologoj iuj modeloj de la folklora trompisto, kiel la mensoganto kaj la ŝtelisto karakterizitaj per apartaj kvalitoj, helpas toleri la aktualan socian ordon kaj distanciĝi de la kuranta socia sistemo kaj pretigi la novan. Linio 37 ⟶ 41: Nunepoke [[John Ronald Reuel Tolkien]] per la fantaziaj verkoj [[La Hobito]] kaj [[La Mastro de l' Ringoj]] kombinis aŭ rekombinis, el nordaj mitologioj, [[Golumo]]n, kie ĝi fariĝas unu el la precipaj roluloj. Ĝi sendube estas la ulo plej ambigua kaj kompleksa de la sagao: dum ĉiuj estas ege orientitaj aŭ al la Bono aŭ al la Malbono, ĝi estas ĉiam en nestabila ekvilibro, preta favori al unua aŭ la dua laŭ sia propra neceso kaj utilo: kaj tio pro ĝis troa travivado apud la Ringo. Kaj fine se ĝi detruas la Ringon, tio okazas pro ĝia eraro.<ref>Ballinger 1992, p.21</ref> == Ekzemploj== Kelkaj konataj mistifikuloj: * [[Pajno]] * [[Eriso (diino)\|Eris]] * [[Hejoka]] * [[Loki]] en nordia mitologio * [[Kokopelli]] * [[Til' Strigospegulo]] * ''Joker'' en [[Batman]] * Renardo la vulpo * ''Jack'' en iuj tradiciaj anglaj infanrakontoj Vidu ankaŭ: * [[:Kategorio:Trompemaj dioj]] ==Notoj==

Trickster: Malsamoj inter versioj