Budho Amitabo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
{{Informkesto budho
[[Dosiero:Buddha Amithaba.jpg|eta|Budho Amitabo en [[Tibeta budhismo]], tradicia [[thangka]] pentraĵo.]]▼
| nomo = Amitābha Buddha
| lingvo = Sanskrito
[[Dosiero:Museum of Ethnology Vienna 001 retouched.jpg|eta|Statuo de budho Amitabo ([[Mongolio]], 18-a jarcento)]]▼
| konata kiel = Budho Amitabo
| img = Kamakura Budda Daibutsu front 1885.jpg
| img_size = 200px
| img_capt = [[Bronzo|Bronza]] statuo de la budho Amitabo en [[Kamakuro]], [[Japanio]].
| landscape =
| sanskrita nomo = Amitābha (अमिताभ), Amitāyus (अमितायुस्)
| palia nomo =
| ĉina nomo = 阿彌陀佛 (tradicie) / 阿弥陀佛 (simpligite) / Āmítuófó ([[pinjino|pinjine]])
| ĉina adorado =
| japana nomo = 阿弥陀仏 (Amida-butsu)
| korea nomo = 아미타불 (Amita-bul)
| tibeta nomo = འོད་དཔག་མེད་
'od dpag med
Ö-pa-me
| mongola nomo = ᠴᠠᠭᠯᠠᠰᠢ ᠦᠭᠡᠢ ᠭᠡᠷᠡᠯᠲᠦ
Цаглашгүй гэрэлт
Tsaglasi ügei gereltu
Одбагмэд Odbagmed
Аминдаваа Amindavaa
Аюуш Ayush
| vjetnama nomo = A-di-đà Phật
| taja nomo =
| adorata de = [[Mahajano]], [[Vaĝrajano]]
| atributoj = Senfina lumo aŭ nemezurebla radiado
| shakti = [[Pandaro]]
| antaŭita de = [[Budho Kaŝjapo]]
| sekvata de = [[Budho Majtrejo]]
}}
La '''budho Amitabo''' ({{lang-sa|Amitābha}})<ref
==
Laŭ la ''Plilonga Sutro de Nemezurebla Vivo'', la budho Amitabo estis en pratempa epoko bikŝuo nomata Darmakaro. En kelkaj versioj de la [[sutro]], Darmakaro estas priskribita kiel raĝo kiu rezignis sian tronon post lerni pri [[budhismo]] de la [[budho Lokeŝvararaĝo]]. Li do decidis fariĝi [[budho]] kaj krei [[pura lando|puran landon]] nomitan [[Sukavatio]], kiu troviĝas en la plej okcidenta parto de la universo, trans la limoj de nia propra mondo, kaj kie laŭ la versio de la sutro konata en Ĉinio, Vjetnamio, Koreio kaj Japanio, ĉiu kiu dezirus renaskiĝi en ĝin povus fari tion kaj lerni la [[darmo]]n kun li.
====Mantroj====
La budho Amitabo estas la centro de pluraj [[mantro]]j en [[Vaĝrajana budhismo]]. La Sanskrita formo de la mantro de la budho Amitabo estas ॐ अमिताभ ह् (''oṃ amitābha hrīḥ''). En [[ŝingona budhismo]] ĝi estas オン・アミリタ・テイゼイ・カラ・ウン (''On amirita teizei kara un'') el la Sanskrita formo ॐ अमृत तेजे हर हूं (''oṃ amṛta-teje hara hūṃ'').
<center>
{{Gallery
|title=
|footer=
|width=220
|height=150
|lines=1
|Dosiero:Amitabha Mantra.png|Mantro de la budho Amitabo.
}}
</center>
==Nomoj en aliaj lingvoj==
En [[Sanskrito]], la nomo de la budho Amitabo estas ''Amitābha'' (''Amitābhaḥ'' en la [[nominativo]]). Ĝi estas kombino de la vortoj ''amita'' (''senlima'') kaj ''ābhā'' (''lumo'').
La nomo ''Amitāyus'' (nominative, ''Amitāyuḥ'') estas ankaŭ uzita por nomi lian [[tri korpoj|rekompencan aspekton]] (''saṃbhogakāya'')), speciale asociita kun longviveco.<ref name="rigpawiki"/> Ĝi estas kombino de la vortoj ''amita'' (''senfina'') kaj ''āyus'' (''vivo'').
==Arĥeologiaj originoj==
[[Dosiero:longmen-hidden-stream-temple-cave-amitabha.jpg|eta|Statuo de la budho Amitabo de la [[dinastio Tang]], kaverno numero 20, [[Kavernaro Longmen]], Ĉinio.]]
La unua epigrafa spuro de la budho Amitabo estas la malsupra parto de la statuo trovita en Govindnagaro, Pakistano, kiu nun troviĝas en la Muzeo Mathura. La statuo estas de la 28-a jaro de la rego de [[Huviŝka]], dum la lasta duono de la dua jarconto, dum la [[Kuŝana imperio]], kaj estis dediĉita al la ''budho Amitabo'' de komercista familio.<ref>{{cite web|url=http://old.ykbi.edu.tw/htm/ykbi16/ykbi16_1.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130612150915/http://old.ykbi.edu.tw/htm/ykbi16/ykbi16_1.pdf|archivedate=2013-06-12 |title=On the origins of Mahayana Buddhism |format=PDF |date= |accessdate=2013-06-14}}</ref>
La unua konata sutro kiu mencias la budhon Amitabo estas la traduko en la ĉinan de la ''Pratyutpanna Samādhi Sūtra'' de la Kuŝana [[bikŝuo]] Lokakṣema ĉ. 180. Ĉi tiun verkon oni kredas la origino de la praktikoj de [[purlanda budhismo]] en Ĉinio.
==Bildaro==
<center>
{{Gallery
|title=
|footer=
|width=220
|height=150
|lines=1
▲
▲
|Dosiero:Borobudur - Buddha Statue - 033 Dhyana Mudra, Amitabha (11678613655).jpg|Statuo de la budho Amitabo en [[Borobuduro]], [[Indonezio]].
|Dosiero:Amitabha with Eight Great Bodhisattvas (Tokugawa Art Museum) 2.jpg|Pentraĵo de la budho Amitabo kun ok bodisatvoj (Arta Muzeo Tokugawa, [[Nagojo]]).
}}
</center>
==Referencoj==
{{referencoj
|refs=
<ref name="Levi">
Lévi, Sylvain; Takakusu, Junjir; Demiéville, Paul; Watanabe, Kaigyoku (1929). [https://archive.org/details/hbgirindictionna0103lvuoft Hobogirin]: Dictionnaire encyclopédique de bouddhisme d'après les sources chinoises et japonaises, Paris: Maisonneuve, vol. 1-3, pp. 24-29
</ref>
<ref name="rigpawiki">
{{cite web|url=http://www.rigpawiki.org/index.php?title=Amitayus |title=Amitayus |publisher=Rigpa Wiki |date= |accessdate=2012-11-07}}
</ref>
}}
{{Portalo Budhismo}}
| |||