Daltonismo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Removed redirect to Kolorblindeco
Etikedo: Forigis alidirektilon
Kialoj
Linio 1:
'''Daltonismo''' estas perturbo de kolorvidado. Gxi ne estas [[kolorblindeco]], sed [[diĥromatio]], en kiu la uloj ne aŭ malbone povas vidi ruĝan aŭ verdan koloron. Ĝi estas komuna nomo de protoanopio kaj deuteranopio. La deuteranopio estas pli ofta, kaj pli oftas, ol tritanopio.<ref>Fritz Hollwich, Bärbel Verbeck: ''Augenheilkunde für Krankenpflegeberufe.'' 2. Auflage. Georg Thieme Verlag, 1980, {{ISBN|3-13-500402-3}}.</ref> Ĝin famigis [[John Dalton]], kiu estis ankaŭ diĥromato. Ne estas rigidaj limoj inter normala kolorvidado, anomalio, diĥromatio kaj kolorblindeco.
 
Pleje ĝi estas hereda. Kial ĝi estas ligita al X-a ĥromosomokromosomo kaj recessiva, pleje viroj havas tiun.<ref>Th. Axenfeld (Begr.), H. Pau (Hrsg.): ''Lehrbuch und Atlas der Augenheilkunde.'' Unter Mitarbeit von R. Sachsenweger u. a. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart 1980, {{ISBN|3-437-00255-4}}, S. 59.</ref> Ĝi povas esti ankaŭ kaŭzitaj per [[ethambutol]], kiu estas medikamento kontraŭ [[tuberkulozo]].<ref>{{cite web|url=http://www.rxlist.com/myambutol-drug.htm |title=Myambutol (Ethambutol) Drug Information: Description, User Reviews, Drug Side Effects, Interactions - Prescribing Information at RxList |publisher=Rxlist.com |date= |accessdate=2014-05-24}}</ref>
 
Oni ekkonis, ke Dalton ne povas distingi ruĝan kaj verdan, kiam li estis 6 jara. Li iĝis scientisto, preter kemio okupiĝis pri kolorvidado. Li skribis, ke li vidas roson kaj violon same blua, ruĝa vizaĵo de junaj virinoj estas kiel ili estus inkaj, ne vidas malsamecon de koloro de sanĝo kaj de verdaj boteloj, li vidas brunan kaj verdan same.<ref>[http://vision.psychol.cam.ac.uk/jdmollon/papers/DaltonsEye.pdf David M. Hunt: The chemistry of John Dalton Color Blindness.] Alirita la 1-an de aŭgusto 2011. {{en}}</ref><ref>Claus Bernet: John Dalton (1766-1844), in: Biographisches-bibliographisches Kirchenlexikon, 31, 2010, 309-332.</ref> Samkiel estis angla pastro, kiu flikis lian nigran veston per ruĝa fliko.<ref>Pallas Nagylexikon</ref>
==Kialoj==
Kvankam ĝi povas esti kaŭzita per drogoj, ĝia hereda formo multe pli oftas. Recesivaj aleloj en X-a kromosomo priskribas aliajn aminacidojn por iu opsino. En homoj estas unu geno por ruĝasentema opsino kaj tri por verdasentema. Tiuj estas proksimaj en X-a kromosomo. Erara intersanĝo kaŭzas malbonan kombinadon, kiu deŝovas sentemon de opsino. Kialo de diferenco en ofteco estas, ke genoj de verdasentema
opsinoj estas pli proksime al punkto de intersanĝado.
 
Oni iam pensis, ke tiuj opsinoj ne povas funkcii, sed tiu estis erara; do oni pli ofte uzas la vorto anomalio anŝtataŭ anopio. Proto- kaj deuteroanomalio kuna kaŭzas kolorblindecon. Daltonismo ne estas rara, ĝi efikas en 9% de virojk kaj en 1,8% de virinoj.
 
 
[[Kategorio:Sindromoj en oftalmologio]]