Vikipedio

Esperanta vortoprovizo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Patrolantoj
161 561 redaktoj
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Esperanta vortoprovizo''' estis origine difinita en [[Unua Libro]], eldonita de [[L. L. Zamenhof]] en [[1887]]. Ĝi enhavis ĉirkaŭ 900 radikajn vortojn[[vorto]]jn. La reguloj de la lingvo permesas al parolantoj pruntepreni vortojn kiel necese, rekomendante nur ke ili serĉas la plej internaciajn vortojn, kaj ke ili pruntu unu bazan vorton kaj derivi aliajn de ĝi, prefere ol pruntante multajn vortojn kun rilataj signifoj. En 1894, Zamenhof eldonis la unuan Esperantan vortaron, nome ''Universala vortaro'', kiu estis skribita en kvin lingvoj kaj provizis pli grandan aron da radikaj vortoj.▼
{{DISPLAYTITLE:Esperanta vortaro}}
 
De tiam multaj vortoj estis pruntitaj de aliaj lingvoj, precipe tiuj de [[Okcidenta Eŭropo]]. En freŝaj jardekoj, la plej multaj el la novaj pruntoj aŭ monerojstampoj estis teknikaj aŭ sciencaj terminoj[[termino]]j; terminoj en ĉiutaga uzo estas pli verŝajne derivitaj de ekzistantaj vortoj (ekzemple ''komputilo'', de ''komputi''), aŭ etendante ilin por kovri novajn signifojn (ekzemple ''muso'', nun ankaŭ signifas komputila eniga aparato, kiel en la [[angla]] kaj en aliaj lingvoj). Ekzistas oftaj debatoj inter Esperanto-parolantoj pri ĉu aparta pruntado estas pravigita aŭ ĉu la neceso povas esti renkontita per derivado aŭ etendanta la signifon de ekzistantaj vortoj.▼
▲'''Esperanta vortoprovizo''' estis origine difinita en [[Unua Libro]], eldonita de [[L. L. Zamenhof]] en 1887. Ĝi enhavis ĉirkaŭ 900 radikajn vortojn. La reguloj de la lingvo permesas al parolantoj pruntepreni vortojn kiel necese, rekomendante nur ke ili serĉas la plej internaciajn vortojn, kaj ke ili pruntu unu bazan vorton kaj derivi aliajn de ĝi, prefere ol pruntante multajn vortojn kun rilataj signifoj. En 1894, Zamenhof eldonis la unuan Esperantan vortaron, ''Universala vortaro'', kiu estis skribita en kvin lingvoj kaj provizis pli grandan aron da radikaj vortoj.
 
▲De tiam multaj vortoj estis pruntitaj de aliaj lingvoj, precipe tiuj de Okcidenta Eŭropo. En freŝaj jardekoj, la plej multaj el la novaj pruntoj aŭ moneroj estis teknikaj aŭ sciencaj terminoj; terminoj en ĉiutaga uzo estas pli verŝajne derivitaj de ekzistantaj vortoj (ekzemple ''komputilo'', de ''komputi''), aŭ etendante ilin por kovri novajn signifojn (ekzemple ''muso'', nun ankaŭ signifas komputila eniga aparato, kiel en la angla). Ekzistas oftaj debatoj inter Esperanto-parolantoj pri ĉu aparta pruntado estas pravigita aŭ ĉu la neceso povas esti renkontita per derivado aŭ etendanta la signifon de ekzistantaj vortoj.
 
== Originoj ==
Esperanto okupas mezan teronterenon inter "naturaj" [[konstruitaj lingvoj]] kiel [[Interlingvao|Interlingva]], kiu prenas vortojn en masseamase el siaj fontaj lingvoj kun malmulte da interna derivado kaj antaŭaj interfacoj kiel [[Solresolo]], en kiuj la vortoj ne havas historian rilaton al aliaj lingvoj. En Esperanto, vortoj de [[Radiko (lingvo)|radiko]] estas pruntitaj kaj retenas multe de la formo de ilia fonta lingvo, ĉu la fonetika formo (''eks-'' el ''ex-'') aŭ ortografia formo (''teamo ''de angla ''team''). Tamen, ĉiu radiko povas tiam formi kelkajn derivojn, kiuj povas iomete simili al ekvivalentaj vortoj en la fontlingvoj, kiel ekzemple ''registaro'', kiu derivas el la [[Latina lingvo|latinala]] radika ''reg'' (regi).
 
[[Kategorio:Gramatiko de Esperanto]]
[[Kategorio:Vortoj]]
[[Kategorio:Vortaroj]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Esperanta_vortoprovizo"