Moresnet neŭtrala: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Alifono (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Tonymec (diskuto | kontribuoj) e →supro: ortografio |
||
Linio 16:
| ŝtatestro = Arnold Timothée de Lasaulx (1817–1859) <br/> Pierre Grignard (1918–1920)
}}
[[Dosiero:Moresnet.png|thumb|240px|{{legendo|#F4BE4A|[[Nederlando]]}}{{legendo|flava|[[Belgio]], [[Liège|provinco Lieĝo]]}}{{legendo|#70BDF0|[[Neŭtrala Moresnet]]}}{{legendo|#97DAB7|[[Reĝlando Prusio|Prusio]], [[Rejnlando]]}}|alternative=|maldekstra]]'''Moresnet''', [[Neŭtrala Moresnet]] aŭ "'''Neŭtra Moresneto'''" estis, de [[1816]] ĝis [[1919]], malgranda kvazaŭ-"lando" (ĉefurbo: Moresnet), kun teritorio de ĉirkaŭ 3,5 km² (333 ha), inter la nuna [[Belgio]] kaj [[Germanio]] kun kontaktopunkto en Nederlando (iam la kvarlanda landlimo). Ĝi ekzistis entute 104 jarojn (inter 1816 kaj 1920) nur ĉar ĝiaj du grandaj
Inter januaro kaj marto 1908 pli ol cent kvindek internaciaj gazetoj raportis, ke la disputita areo fariĝus Esperantoŝtateto<ref name=":0">(nederlanda) Wim Meulenkamp, [http://www.dbnl.org/tekst/_maa003198601_01/_maa003198601_01_0017.php Het vierde land. Neutraal-Moresnet, vondeling van Europa] (La kvara lando Neŭtrala-Moresnet, trovito de Eŭropo), Diĝita biblioteko por la nederlandaj literaturoj (DBNL).</ref>. Iel ĝi fariĝis la [[Monako]] de la Nordo<ref name=":1" />.
Linio 26:
Dum la [[Unua Mondmilito]] tiun teritorion ekokupis [[Germanio]] kaj nur la postmilita '''[[Traktato de Versajlo]]''' de la 28a de junio [[1919]] finis la "provizoran neŭtralecon" centjaran, decidante ke Neŭtrala Moresnet apartenos al Belgio. Germanio reaneksis la lokon dum la [[Dua Mondmilito]], sed ĝi reapartenis al Belgio ekde [[1944]]. Nuntempe, ĝi estas parto de la [[municipo]] [[Kelmis]]/La Calamine en la belgaj [[Germanlingva Komunumo de Belgio|Orientaj Kantonoj]], germanlingvaj.
== Ekapero ==
Dum [[Viena kongreso|Kongreso de Vieno]] de [[1815]], la eŭropa landodivido estis ja redesegnita por kongrui la novan politikan potenco-distribuon. Unu el tiuj limoj ŝanĝindaj estis inter la nova [[Reĝlando de la Unuiĝintaj Nederlandoj]] kaj [[Prusio]]. Ambaŭ konsentis plejparte ĉar la landlimo sekvis malnovajn liniojn, sed ĉirkaŭ Moresnet estis problemo. Inter la vilaĝoj Moresnet kaj ''[[Neu-Moresnet]]'', aperis la valora [[zinko]]minejo ''Altenberg'' ([[Germana lingvo|germane]]) / ''Vieille Montagne'' ([[Franca lingvo|france]]). Ambaŭ regnoj emis inkluzivi ĝin en siajn respektivajn teritoriojn, kaj interkonsentis en [[1816]]: vilaĝo Moresnet mem estu nederlanda, Neu-Moresnet estu parto de Prusio kaj la minejo kaj vilaĝo ''[[Kelmis]]'' (''[[La Calamine]]'') ĉirkaŭ ĝi iĝu, provizore, neŭtrala teritorio administrata kune de ambaŭ regnoj.
| |||