Gravita konstanto: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017
e Kategorioj
Linio 1:
[[Dosiero:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|eta|300px320px|La gravita konstanto ''G'' en la [[Neŭtona leĝo pri universala gravito|gravita leĝo de Newton]].]]
 
La '''[[gravito|gravita]] konstanto''', simbolo ''G'' aŭ ''γ'', estas
Linio 12:
kio signifas, ke ''G'' estas la malplej precize konata el la gravaj universalaj konstantoj.
 
''G'' estas la koeficiento bezonata por kalkuli la reciprokan altirforton ([[gravito]]n) de du [[korpo (fiziko)|korpoj]], kies [[maso]]j kaj [[distanco]] inter ili estas konataj. Laŭ la [[Neŭtona leĝo pri universala gravito|gravitoleĝo de [[Newton]], tiu [[forto]] estas proporcia al ambaŭ masoj kaj inverse proporcia al la dua potenco de la distanco inter ili. Matematike notite, se la masoj de la korpoj estas ''m'' kaj ''M'' kaj ilia distanco estas ''r'', la altira forto ''F'' estas
 
: ''F = G'' × ''m'' × ''M'' / ''r''²
 
Do, se la korpoj ambaŭ havas mason[[maso]]n de 1 kilogramo kaj ilia distanco estas unu metro, ili reciproke sin altiras per forto egala al
 
: ''G'' × 1 kg × 1 kg / 1 m²
 
el kio rezultas proksimume 6,7 x 10<sup>−11</sup> kg m / s² aŭ 67 pikoneŭtonojpiko[[neŭtono (mezurunuo)|neŭtono]]j. Tio estas ege malgranda forto kompare kun la ĉirkaŭaj naturaj fortoj (ekz. la gravito de la tero, de surteraj objektoj, kaj de la suno), kio komprenigas, ke estas malfacile en laboratorio mezuri precizege la koeficienton ''G''.
 
La unua mezuranto de la gravita konstanto estis [[Henry Cavendish]] (li publikigis sian rezulton en [[1798]]), kiu uzis ''[[tordometro|tordopesilon]]''. Ĝi konsistis el horizontala ligna stango kun metala globo ambaŭfine kaj meze pendigita je maldika drato. Pezaj plumbopecoj proksimaj al la metalgloboj altiris tiujn kaj kaŭzis etan tordiĝon en la pendodrato. Konante la forton necesan por la tordo kaj la pezojn de la metalpecoj, Cavendish povis kalkuli la gravitan konstanton.
Linio 37:
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Fundamenta forto]]
* [[Gravito]]
* [[Pezo]]
Linio 48 ⟶ 49:
* http://physics.nist.gov/cuu Referencoj de NIST pri konstantoj, unuoj, kaj necertecoj
 
[[Kategorio:FizikoFizikaj konstantoj]]
[[Kategorio:Gravito]]
[[Kategorio:Astronomio]]