Seksneŭtrala homa triapersona pronomo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
pli bona prezentado de la nuntempe ofte menciataj argumentoj
Linio 131:
== Kontraŭargumentoj ==
* La tradicia uzo sekvas la uzon de la plej multaj pioniroj kaj Esperantaj verkistoj.
 
* ''Ŝli'', ''ri'', ''gi'', ''hi'' estas kontraŭfundamentaj, pro la "numerus clausus" de personaj pronomoj menciitaj en la Fundamenta Gramatiko. Por la enkonduko de tiaj pronomoj ne sufiĉas la lingvouzo; nur la Akademio de Esperanto rajtus enkonduki ilin. La foje prezentita argumento por tiu "numerus clausus":
::La kialo por tiu "numerus clausus": En la Fundamento estas skribite: "'''La''' pronomoj personaj estas: mi, vi, li, ŝi, ĝi (por bestoj aŭ aĵoj), si, ni, ili, oni (senpersona plurala pronomo)". La uzo de "la" komence de la frazo indikas ke temas pri ĉiuj personaj pronomoj, do ke ne eblas aldoni novajn. Tamen la pola kaj rusa ne havas difinitan artikolon kaj en tiuj versioj de la Fundamento ne estas uzata iu ajn alternativa maniero por precizigi ekskluzivecon (ekz. la pola '''jedyny''' "nura"), do tiu logiko estas tre dubinda. Ja ne mankas al tiuj lingvoj manieroj indiki ke la pronomoj estas fermita klaso. Eĉ la franca, angla kaj germana havas precizajn vortojn, kiuj signifas "nura," kiujn Zamenhof povis uzi por diri tion anstataŭ ambigue kvazaŭ-implici ĝin. Kaj cetere jam ekzistas pronomo ekster tiu klaso, [[ci]], kiu enkondukiĝis poste en la Fundamento.
::En la Fundamento estas skribite: "'''La''' pronomoj personaj estas: mi, vi, li, ŝi, ĝi (por bestoj aŭ aĵoj), si, ni, ili, oni (senpersona plurala pronomo)". La uzo de "la" komence de la frazo indikas ke temas pri ĉiuj personaj pronomoj, do ke ne eblas aldoni novajn.
::Kelkaj argumentas por la "numerus clausus" jene:
::La kialo por tiu "numerus clausus": En la Fundamento estas skribite: "'''La''' pronomoj personaj estas: mi, vi, li, ŝi, ĝi (por bestoj aŭ aĵoj), si, ni, ili, oni (senpersona plurala pronomo)". La uzo de "la" komence de la frazo indikas ke temas pri ĉiuj personaj pronomoj, do ke ne eblas aldoni novajn. Tamen la pola kaj rusa ne havas difinitan artikolon kaj en tiuj versioj de la Fundamento ne estas uzata iu ajn alternativa maniero por precizigi ekskluzivecon (ekz. la pola '''jedyny''' "nura"), do tiu logiko estas tre dubinda. Ja ne mankas al tiuj lingvoj manieroj indiki ke la pronomoj estas fermita klaso. Eĉ la franca, angla kaj germana havas precizajn vortojn, kiuj signifas "nura," kiujn Zamenhof povis uzi por diri tion anstataŭ ambigue kvazaŭ-implici ĝin. Kaj cetere jam ekzistas pronomo ekster tiu klaso, [[ci]], kiu enkondukiĝis poste en la Fundamento.
:::'''Nur tiuj radikoj, kiuj en la Universala Vortaro de la Fundamento aŭ en unu el la Oficialaj Aldonoj aperas kiel "nudaj radikoj" (sen streketo), ne bezonas finaĵon aŭ apostrofon. Novaj pronomoj nepre devus esti nudaj radikoj; el tio jam sekvas, ke enkonduki ilin per privata propono ne estas permesate.''' Nur la Akademio de Esperanto rajtus enkonduki ilin, per Oficiala Aldono al la Fundamento.
::Kelkaj argumentas por la "numerus clausus" jene:
::La Fundamento tamen ne mencias iun ajn regulon, kiu asertas tian diferencon inter nudaj radikoj kaj finaĵ-bezonaj radikoj kiam oni enkondukas novajn vortojn.
:::'''Nur tiuj radikoj, kiuj en la Universala Vortaro de la Fundamento aŭ en unu el la Oficialaj Aldonoj aperas kiel "nudaj radikoj" (sen streketo), ne bezonas finaĵon aŭ apostrofon. Novaj pronomoj nepre devus esti nudaj radikoj; el tio jam sekvas, ke enkonduki ilin per privata propono ne estas permesate.''' Nur la Akademio de Esperanto rajtus enkonduki ilin, per Oficiala Aldono al la Fundamento.
::La Fundamento tamen ne mencias iun ajn regulon, kiu asertas tian diferencon inter nudaj radikoj kaj finaĵ-bezonaj radikoj kiam oni enkondukas novajn vortojn.
 
* Kelkaj homoj opinias, ke la tradiciaj formoj estis sufiĉe klaraj ĝis nun kaj ke eblas daŭre uzi ilin.
 
* Esperantistoj tro multas, tial reformo bezonas longan tempon.
* Esperantistoj tro multas, tial reformo bezonas longan tempon. (Tamen nuntempe "ri" jam estas vaste uzata inter junaj esperantistoj, do la lingva evoluo jam estas survoje.)
* Aliaj planlingvoj, kiel [[Ido]] ja havas seksneŭtran pronomon, sed oni ne observas progreson en nombro de iliaj anaroj pro tio (tia argumento tamen estas konata kiel la ''pragmatisma [[paralogismo]]''<ref>[http://skepdic.com/pragmatic.html Pragmatic fallacy] (angle)</ref>).
 
== Aliaj lingvoj ==