Seksneŭtrala homa triapersona pronomo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
revortumo de la enkonduko
eNeniu resumo de redakto
Linio 4:
En la kazo de la triapersonaj pronomoj, Zamenhof bazis la Esperantlingvajn regulojn sur reguloj de lingvoj kiujn li scipovis bone, kaj en tiuj lingvoj ekzistas seksa malsimetrio ĉe la triapersonaj pronomoj (laŭ kelkaj pro la antaŭa socia superrego de viroj): Ekzemple, kiam oni skribas aŭ parolas pri nespecifa persono de ajna sekso, oni tradicie kutimas uzi '''li'''.
 
Laŭ kelkaj kritikantoj la tradicia pronomsistemo de Esperanto estas diversrilate problema: La uzado de "'''li"''' por paroli pri nespecifa persono povas krei la impreson, ke viroj estas normalaj kaj virinoj estas io escepta. Krome la tradicia sistemo ĉe parolado pri specifa persono devigas onin mencii la sekson eĉ kiam oni konsideras ĝin nemenciinda. Kaj por paroli pri [[neduumulo]]j la tradicia sistemo tute ne provizas solvon.
 
Pro tiuj kialoj estiĝis diversaj proponoj por simetriigi la pronomsistemon. Jam de la 1970aj jaroj multe praktikas la uzadon de "'''li aŭ ŝi"''' anstataŭ "'''li"''' ĉe parolado pri nespecifa persono. Lastatempe pli kaj pli da esperantistoj uzas la novan sekse neŭtralan pronomon "'''ri"''', kiu estis unuafoje proponita jam en 1976, sed kiu nur de ĉirkaŭ 2010 sukcesis eniri en la efektivan lingvouzon, precipe ĉe junaj esperantistoj. Ekzistas ankaŭ diversaj aliaj proponoj, ekzemple la uzado de "'''ĝi"''' por homoj. Ĉi tiu artikolo prezentas diversajn proponojn kaj argumentojn por kaj kontraŭ ili. ĝi krome komparas la situacion en Esperanto kun la situacio en aliaj lingvoj.
 
Iam kaj iam la supre menciita praktiko kaŭzas kritikojn kaj diskutadojn. Kelkaj esperantistoj sentas, ke per plisimetriigo de la triapersona pronomo Esperanto ekhavus pli grandan logikan belon kaj simetrion. Nuntempe kreskas tendenco forlasi la malnovstilan uzon de triapersonaj pronomoj kaj