Esperanto: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (-http://bertilow.com +https://bertilow.com) |
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (-http://uea.org +https://uea.org) |
||
Linio 2:
{{Informkesto lingvo
| Lingvo = Esperanto<br/>Lingvo Internacia
| Landoj = almenaŭ 120 landoj<ref>{{citaĵo el retejo|url=
| Denaske = laŭ taksoj inter mil kaj “pluraj{{spaceto}}miloj”<ref>{{citaĵo el retejo |aŭtoro=Harald Haarmann |titolo=Eta leksikono pri lingvoj |url=http://fischer-zim.ch/esperanto/lingvaj-temoj/haarmann--leksikono-eo.htm |dato=2011 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20160304230135/fischer-zim.ch/esperanto/lingvaj-temoj/haarmann--leksikono-eo.htm |arkivdato=2016-03-04 |citaĵo=Esperanto{{tripunkto}}estas lernata ankaŭ de pluraj miloj da homoj en la mondo kiel gepatra lingvo}}</ref><ref>{{citaĵo el retejo |aŭtoro=Lindstedt, Jouko |aŭtoroligilo=Jouko Lindstedt |url=http://www.helsinki.fi/~jslindst/odo.html |titolo=Oftaj demandoj pri denaskaj Esperant‑lingvanoj |arkivurl=https://web.archive.org/web/20160303174639/www.helsinki.fi/~jslindst/odo.html |arkivdato=2016-03-03}}</ref> <!-- Ne havas sencon citi evidentan malveraĵon: - ''Ethnologue'' diras, ke{{spaceto}}0<ref>{{citaĵo el retejo |titolo=Esperanto |url=http://www.ethnologue.com/language/epo |aŭtoro=Lewis, M. Paul |redaktinto=Gary F. Simons, Charles D. Fennig |dato=2016 |verko=Ethnologue: Languages of the World |eldono=19‑a |loko=Dallas, Usono |eldoninto=SIL International}}</ref> -->
| Klasifiko = [[Planlingvo]]
Linio 117:
Laŭ la [[Jarlibro de la Esperanto‑movado]] estis 58 [[denaskaj Esperanto-parolantoj]] en 1961<ref>{{citaĵo el libro |titolo=Jarlibro de la Esperanto‑movado |dato=1961 |paĝoj=60–61}}</ref>, 67 en 1962<ref>{{citaĵo el libro |titolo=Jarlibro de la Esperanto‑movado |dato=1962 |paĝoj=62–64}}</ref>, kaj 83 en 1965<ref>{{citaĵo el libro |titolo=Jarlibro de la Esperanto‑movado |dato=1965 |paĝoj=88–90}}</ref> En 1996, estis {{ĉ.|350}} familioj kun denaskaj Esperanto-parolantoj<ref>{{citaĵo el gazeto |aŭtoro=Corsetti, Renato |dato=1996 |titolo=A mother tongue spoken mainly by fathers |verko=Language Problems and Language Planning |volumo=20 |numero=3 |paĝoj=263–273}}</ref>.
Estas nun Esperanto-asocioj en dudeko da afrikaj landoj<ref>[
<!-- Tiuj datumoj ne estas kontroleblaj: [[Dosiero:Renkontiĝoj_en_Germanio_partoprenantoj.png|thumb|250px|left|Esperanto-renkontiĝoj en Germanio (kaj unu renkontiĝo en Pollando), 1957-2007]] -->
Linio 153:
La kreinto de Esperanto, Ludoviko Lazaro Zamenhof, sciis, ke lingvo estas disvastigenda per kolektiva uzo, tial li limigis sian komencan proponon je minimuma gramatiko kaj malgranda vortprovizo. Hodiaŭ tamen Esperanto estas plene disvastigita lingvo kun tutmonda komunumo de parolantoj kaj kompleta esprimaparato. Multaj ideoj de Zamenhof antaŭiris la ideojn de la fondinto de la moderna lingvistiko [[Ferdinand de Saussure]], kies frato estis Esperantisto.
Komence, la lingvo konsistis el ĉirkaŭ mil [[normala radiko|vortradikoj]], el kiuj oni povis krei 10–12 mil vortojn. La nunaj [[esperantaj vortaroj]] enhavas ofte eĉ 15–20 mil radikojn, el kiuj jam da vortoj deriveblas centmiloj; krome la lingvo daŭre evoluas. La aktualajn tendencojn observas kaj kontrolas la [[Akademio de Esperanto]]. Dum sia historio, Esperanto estis uzita por atingi diversajn celojn, iujn el ili eblas taksi problemaj. La lingvo estis malpermesita kaj ĝiaj uzantoj persekutataj kaj dum la erao de [[Stalin]], konsideranta ĝin „lingvo de mondcivitanoj“, kaj dum [[Adolf Hitler|Hitler]], por kiuj ĝi estis „lingvo de Hebreoj“ (ĉar Zamenhof, la kreinto, mem estis Hebreo).<ref name="Ĝisdate pri Esperanto">{{citaĵo el retejo | eldoninto = Universala Esperanto‑Asocio | titolo = Ĝisdate pri Esperanto | dato = 2009-12-14 | url =
La nuna Esperanto estas rezulto post kolektiva laboro de centoj da filologiistoj, poetoj, verkistoj kaj da tri generacioj de ĝiaj uzantoj<ref>JANTON, Pierre; TONKIN, Humphrey. ''Esperanto: language, literature, and community.'' Novjorko: SUNY Press, 1993. 169 pĝ. ISBN 0-7914-1254-7.</ref>. Dum pli ol 120 jaroj kreiĝis miloj da vortoj, esprimoj, frazfiguroj, [[metaforo]]j ks., ellaboriĝis ankaŭ dekoj da fakaj vortaroj por diversaj sciencoj.
Linio 450:
== Subteno de internaciaj organizoj ==
[[Unesko]] ''(Organizaĵo de la Unuiĝintaj Nacioj pri Edukado, Scienco kaj Kulturo)'' adoptis [[Unesko#Rezolucioj|du rezoluciojn]] favorajn al Esperanto (1954, 1985), per kiuj ĝi agnoskas la indajn atingaĵojn de Esperanto kaj instigas ĝian utiligon. Sed, malsimile al la latina en mezepoka Eŭropo kaj la angla en nia jarcento, bazo de lernejoj, universitatoj kaj lernolibroj mankas al Esperanto. La Unesko-kuriero estas [
Ankaŭ aliaj eksterkomunumaj organizoj kaj konferencoj subtenis Esperanton, ekzemple en 1980 en [[Manilo]], la ĉefurbo de [[Filipinoj]], la Monda Turisma Konferenco (organizita de Monda Turisma Organizo)<ref>Teksto kaj komento en [http://www.esperanto.hu/eventoj/arkivo//eve-094.htm Eventoj 94]</ref>).
Linio 592:
* {{ueavikiokat|lingvo_Esperanto|{{paĝonomo}}}} ({{eo}})
* [http://esperanto.net/ Multlingva Informcentro pri Esperanto] en 62 lingvoj
* [
* [http://it.groups.yahoo.com/group/ni_parolas_esperante Diskutgrupo "Ni parolas Esperante"]
* [http://terra-esperanto.blog.ca/ TERRA Esperanto ekspedicio] - Renkonte al teroj kaj homoj: Esperanto de Oriento ĝis Okcidento
|