Aŭgusteno de Hipono: Malsamoj inter versioj

{{Informkesto verkisto

|dato de naskiĝo=[[13-a de novembro]] [[354]]

{{Informkestero sinsekvo

{{Informkestero sanktulo

|atributoj=infano; kolombo; plumo; ujo; trapikita koro

|patroneco= distilistoj, presistoj, teologoj; mildigo de doloraj okuloj; nombraj urboj kaj diocezoj

'''Aurelius Augustinus''' (ofte esperantigita al '''Aŭgusteno''') '''de [[Hippo Regius|Hipono]]''', aŭ '''Hippo''' (naskiĝis la {{daton|13|novembro|354}}; mortis la {{daton|28|aŭgusto|430}}) estis [[teologo]] kaj [[filozofo]]<ref> Mendelson, Michael. Saint Augustine. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. [https://plato.stanford.edu/archives/win2012/entries/augustine/] Alirita la 10an de Julio 2017.</ref> grava al la [[okcidenta civilizo|okcidentaj civilizo]], [[okcidenta filozofio|filozofio]] kaj [[okcidenta kristanismo|kristanismo]]. Li estis la [[episkopo]] de [[Hipono]] en [[Nordafriko]] kaj estas rigardata kiel unu el la plej gravaj [[Patroj de la Eklezio|patroj de la eklezio]] en la okcidenta kristanismo pro siaj verkoj en la [[Patristiko|Patristika Epoko]]. Inter liaj plej gravaj verkoj estas ''La civito de Dio'' kaj la ''Konfesoj''. Aŭgusteno estas eble la plej influa kristana verkisto ekster la [[Biblio]].

Li estis dekomence influita de [[manikeismo]], kaj poste profundigis kristanan filozofion uzante la penson de [[Platono]], precipe tiel, kiel interpretita en la [[novplatonismo]] de [[Plotino]]. Post sia bapto kaj konverto al kristanismo en 386, Aŭgusteno disvolvigis sian propran alproksimiĝon al la filozofio kaj teologio, akomodanta varion de metodoj kaj perspektivoj.<ref> TeSelle, Eugene (1970). Augustine the Theologian. London. pp. 347–349. ISBN 0-223-97728-4. March 2002 edition: ISBN 1-57910-918-7.</ref> Kredante ke la [[graco]] de [[Kristo]] estas nemalhavebla por la homa libero, li helpis formuli la doktrinon de la [[origina peko]] kaj faris fundamentajn kontribuojn al la disvolvigo de la [[teorio de la justa milito]]. Kiam la [[Okcidenta Romia Imperio]] ekis diseriĝi, Aŭgusteno disvolvigis la koncepton de Eklezio kiel spirita [[Nova Jerusalemo|Civito de Dio]], diferenca el la materia surtera civito.<ref> Durant, Will (1992). Caesar and Christ: a History of Roman Civilization and of Christianity from Their Beginnings to A.D. 325. New York: MJF Books. ISBN 1-56731-014-1.</ref> Lia pensaro profunde influis la mezepokajn mondajn konceptojn. La segmento de la eklezio kiu aliĝis al la koncepto de [[Triunuo]] kiel difinita de la [[Unua koncilio de Niceo|Koncilioj de Niceo]] kaj de [[Unua koncilio de Konstantinopolo|Konstantinopolo]]<ref> Wilken, Robert L. (2003). The Spirit of Early Christian Thought. New Haven: Yale University Press. p. 291. ISBN 0-300-10598-3.</ref> tre klare identigis sin kun la verko de Aŭgusteno nome ''Pri la Triunuo''.

En [[Orienta Kristanismo|Oriento]], kelkaj el liaj instruoj estis disputataj kaj en la 20a jarcento partikulare ili suferis atakojn de teologoj kiaj [[Johano Romanides]].<ref>{{Cite web| title = SOME UNDERLYING POSITIONS OF THIS WEBSITE| url = http://www.romanity.org/htm/rom.00.en.some_underlying_positions_of_this_website.htm| website = www.romanity.org| accessdate = 2015-09-30}}</ref> Sed aliaj teologoj kaj gravuloj el la [[Ortodoksa Kristana Eklezio]] montris gravan alproprigon de liaj verkoj, ĉefe [[Georgo Florovski]].<ref>{{Cite web| title = Limits of Church| url = http://www.fatheralexander.org/booklets/english/limits_church.htm| website = www.fatheralexander.org| accessdate = 2015-09-30}}</ref> La plej polemika doktrino ĉirkaŭ lia figuro estas la [[filiokvo]],<ref name="Rev. Dr.">Rev. Dr. George C. Papademetriou, [http://www.goarch.org/ourfaith/ourfaith8153 "Saint Augustine in the Greek Orthodox Tradition"]</ref> kiu estis malakceptita de la Ortodoksa Eklezio.<ref> Siecienski 2010, pp. 53-67.</ref> Aliaj disputataj instruoj estas liaj rigardoj al la [[origina peko]], la doktrino de [[graco]], kaj la [[antaŭdestinismo]].<ref name ="Rev. Dr."/> Tamen, kvankam konsiderita erara ĉe kelkaj punktoj, li estas ankoraŭ konsiderata sanktulo, kaj eĉ havis influon sur kelkaj orientaj [[Patroj de la Eklezio]], ĉefe sur [[Gregorio Palamas|Sankta Gregorio Palamas]].<ref>{{Cite web| title = Gregory Palamas' Use of Augustine's De Trinitate for Original Sin and its Application to the Theotokos & Scholarius' Palamitico-Augustinianism of the Immaculate Conception (Stockholm 28.VI.15)| url = http://www.academia.edu/11941514/Gregory_Palamas_Use_of_Augustine_s_De_Trinitate_for_Original_Sin_and_its_Application_to_the_Theotokos_and_Scholarius_Palamitico-Augustinianism_of_the_Immaculate_Conception_Stockholm_28.VI.15_| accessdate = 2015-09-30}}</ref> En la Ortodoksa Eklezio lia festotago estas celebrata en la 28a de Aŭgusto.<ref name="Rev. Dr."/><ref>{{cite journal | last =[[Archimandrite]] | title = Book Review: ''The Place of Blessed Augustine in the Orthodox Church'' | journal =Orthodox Tradition | volume =II | issue =3&4 | pages =40–43 | url =http://www.orthodoxinfo.com/inquirers/bless_aug.aspx#rose | accessdate =28a de Junio 2007| archiveurl= https://web.archive.org/web/20070710012506/http://www.orthodoxinfo.com/inquirers/bless_aug.aspx| archivedate= 10a de Julio 2007 | deadurl= no}}</ref> La prieklezia fakulo kaj historiisto [[Diarmaid MacCulloch]] verkis "lia efiko sur la okcidenta kristana pensaro povas malfacile estis preteratentita; nur lia adorita ekzemplo [[Paŭlo de Tarso]], estis pli influa, kaj la okcidentanoj ĝenerale rigardis Paŭlon tra la okuloj de Aŭgusteno."<ref>{{citeCite book|last1=Diarmaid|first1=MacCulloch|title=Christianity: The First Three Thousand Years|date=2009|publisher=Viking Penguin|location=United States of America|isbn=9780670021260|page=301}}</ref>

=== Fono ===

Aŭgusteno de Hipono ({{lang-la|Aurelius Augustinus Hipponensis}};<ref>La ''nomen'' Aurelius estas virtuale sensignifa, sed signife iom pli ol la roma civitaneco (vidu: {{cite journal |title=What's in a Name? A Survey of Roman Onomastic Practice from c.&nbsp;700&nbsp;B.C. to A.D.&nbsp;700 |last=Salway |first=Benet |journal=The Journal of Roman Studies |volume=84 |pages=124–45 |jstor=300873 |issn=0075-4358 |publisher= Society for the Promotion of Roman Studies|year=1994 |doi=10.2307/300873|url=http://discovery.ucl.ac.uk/114213/1/SalwayJRS1994.pdf }}).</ref> 13a de Novembro 354 – 28a de Aŭgusto 430), konata ankaŭ kiel ''Sankta Aŭgusteno'', estas konata laŭ variaj kromnomoj tra la tuta kristana mondo kiel ''Benita Aŭgusteno'',<ref>En Ortodoksismo – {{citeCite web| title=Augustine Hippo| url=http://orthodoxwiki.org/Augustine_of_Hip/po| website=OrthodoxWiki| accessdate=17a de Septembro 2015}}</ref> kaj la ''Doktoro de Graco''<ref> Catholic Encyclopedia 02084a St. Augustine of Hippo, Eugène Portalié, alirita la 30an de Junio 2016</ref> ({{Lang-la|Doctor gratiae}})

=== Infanaĝo kaj eduko ===

Aŭgusteno naskiĝis en [[Tagaste]], [[Numidio]] (en la nuntempa [[Alĝerio]]) en [[Nordafriko]] aŭ ''[[Africa Proconsularis]]'', kiu tiam estis parto de la [[Romia imperio]].<ref> MacKendrick, Paul (1980) The North African Stones Speak, Chapel Hill: University of North Carolina Press, p. 326, ISBN 0709903944.</ref><ref> Ferguson, Everett (1998) Encyclopedia of Early Christianity, Taylor & Francis, p. 776, ISBN 0815333196.</ref> Lia patrino estis kristana [[berberoj|berberino]] kiu poste renomiĝis [[Monika|Sankta Monika]].<ref> "[T]he names Monnica and Nonnica are found on tombstones in the Libyan language—as such Monnica is the only Berber name commonly used in English." [La nomo Monika estas nura berbera kiu estas uzata en modernaj eŭropaj lingvoj] Michael Brett kaj Elizabeth Fentress (1996), The Berbers, Cambridge, Massachusetts: Blackwell, p. 293, ISBN 0631168524.</ref> Ŝi preĝis 20 jarojn, ke Aŭgusteno iĝu kristano, kio fine okazis iomete antaŭ ŝia morto. Lia patro estis vinberkultivisto kaj bienisto, kiu mortis tuj post kristaniĝo<ref> Vesey, Mark, trad. (2007) "Confessions Saint Augustine", enkonduko, ISBN 978-1-59308-259-8.</ref> kiam Aŭgusteno havis 17 jarojn.

Fakuloj ĝenerale konsentas ke Aŭgusteno kaj lia familio estis [[Berberoj]], nome etna grupo indiĝena de Nordafriko,<ref name=":0" /><ref>{{Cite journal|last=FROST|first=MAURICE|date=1942-07-01|title=A NOTE ON THE BERBER BACKGROUND IN THE LIFE OF AUGUSTINE|journal=The Journal of Theological Studies|volume=os-XLIII|issue=171-172|doi=10.1093/jts/os-XLIII.171-172.188|issn=0022-5185}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=DCxNjeuYpJwC|title=From Generation to Generation: The Renewal of the Church According to Its Own Theology and Practice|last=Leith|first=John H.|date=|publisher=Westminster John Knox Press|year=1990|isbn=9780664251222|pages=24}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=HAAXAQAAIAAJ|title=Catholic World, Volumes 175-176|date=|publisher=Paulist Fathers|year=1952|isbn=|pages=376|quote=The whole of North Africa was a glory of Christendom with St. Augustine, himself a Berber, its chief ornament.|via=}}</ref> sed ke ili estis tre romanigita, parolantaj nur latinon hejme kiel motivo de fiero kaj digno.<ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=0q3W7jYz7ZsC|title=Saint Augustine of Hippo: An Intellectual Biography|last=Hollingworth|first=Miles|date=|publisher=Oxford University Press|year=2013|isbn=9780199861590|location=|pages=51}}</ref> En siaj verkoj, Aŭgusteno lasas iome da informo kiel la konscio de sia afrika heredo. Por ekzemplo, li referencas al [[Apuleo]] kiel "la plej fama de ni afrikanoj,"<ref>Ep., CXXXIII, 19. [http://www.newadvent.org/fathers/1102138.htm angla versio], [http://www.augustinus.it/latino/lettere/lettera_139_testo.htm Latina versio]</ref> al Ponticiano kiel "kamparano el niaj, estante afrika,"<ref>Confess., VIII, 6, 14. [http://www.newadvent.org/fathers/110108.htm Angla versio], [http://www.augustinus.it/latino/confessioni/index2.htm Latin version]</ref> kaj al Faŭsto de Milevo kiel "afrika [[ĝentlemano]]."<ref>Contra Faustum, I, 1. [http://www.newadvent.org/fathers/140601.htm Angla versio], [http://www.augustinus.it/latino/contro_fausto/index2.htm Latina versio]</ref>

Je aĝo de 17, Aŭgusteno tra malavareco de sia amiko civitana Romaniano,<ref name=EA>''Encyclopedia Americana'', v. 2, p. 685. Danbury, Connecticut: Grolier, 1997. {{ISBN|0-7172-0129-5}}.</ref> iris al [[Kartago]] por pluigis sian edukadon en [[retoriko]]. Dum li estis studento en [[Kartago]] li legis la [[dialogo]]n de [[Cicerono]] nome ''Hortensius'' (nune perdita), kiun li priskribis lasante daŭran impreson kaj malfermante sian intereson en [[filozofio]].<ref>Aŭgusteno de Hipono, ''Konfesoj'', 3:4</ref> Kvankam edukita kiel kristano, Aŭgusteno lasis la eklezion por aliĝi al la [[Manikeismo|Manikea religio]], multe por despero de lia patrino.<ref>{{citeCite web| last= Pope | first = Hugh | work =Catholic Encyclopedia | title = Saint Monica| url = http://www.newadvent.org/cathen/10482a.htm | accessdate = 20a de Aprilo 2012|quote= At Carthage Augustine had become a Manichaean and when on his return home he propounded certain heretical propositions she drove him away from her table, but a strange vision urged her to recall him. It was at this time that she went to see a certain holy bishop, whose name is not given, but who consoled her with the now famous words, "the child of those tears shall never perish."}}</ref> Kiel junulo, Aŭgusteno vivis [[Hedonismo|hedonisman]] vivstilon dum ioma tempo, asociite kun junuloj kiuj fanfaronis pri siaj seksaj [[sperto]]j. La neceso akiri ties akcepton devigis nespertan junulon kiel Aŭgusteno serĉi aŭ krei historiojn pri seksaj spertoj.<ref name="ReferenceA">Aŭgusteno de Hipono, ''Konfesoj'', 2:3</ref> Estis dum tiu periodo kiam li esprimis sian faman preĝon, "Garantiu al mi [[ĉasto]]n kaj seksan abstinon, sed ne ankoraŭ."<ref>Aŭgusteno de Hipono, ''Konfesoj'', 8:17</ref>

Ĉirkaŭ la aĝo de 19, Aŭgusteno komencis amaferon kun juna virino en Kartago. Kvankam lia patrino deziris ke li edzigŭ al virino de sia klaso, tiu virino restis sia kromvirino<ref name=Uta>{{cite book |title= Eunuchs for the Kingdom of Heaven: Women, Sexuality and the Catholic Church | last =Ranke-Heineman | first = Uta| publisher= Penguin Books | place = US |year=1988| isbn=9780385265270}}</ref> kaj estis fidela al ŝi dum ĉirkaŭ dekkvin jaroj<ref name="utne.com">http://www.utne.com/mind-and-body/st-augustine-and-original-sin-ze0z1505zken.aspx "Don't Blame the Devil: St Augustine and Original Sin". ''Utne Reader'', Majo 2015.</ref> kaj li havis kun ŝi unu filon, Adeodato¡,<ref>Aŭgusteno de Hipono, ''Konfesoj'', 4:2</ref> kiu estis konsiderata kiel tre inteligenta fare de siaj samtempuloj. En 385, Aŭgusteno finis rilaton kun sia kromvirino por prepari sin al edzeco kun dekjaraĝa heredantino. (Li devis atendi du jarojn ĉar la laŭleĝa aĝo de geedzeco por virinoj estis dekdu.) Kiam li estis preta edziĝi kun ŝi, tamen, li anstataŭe decidis iĝi fraŭla [[pastro]].<ref name="utne.com"/><ref>{{citeCite book| last=Brown| first=Peter| title=Augustine of Hippo: A Biography| year=1970| publisher=University of California Press| location=Berkeley| page=63}}</ref>

=== Translokiĝo al Kartago, Romo, Milano ===

[[FileDosiero:Augustine Lateran.jpg|thumbeta|La plej frua konata portreto de Sankta Aŭgusteno en 6a-jarcenta fresko, Laterana, Romo.]]

Kvankam Aŭgusteno montris iome da fervoro por Manikeismo, li neniam iĝis inicito aŭ "elektito", sed nur "auditor" (aŭskultanto), nome la plej malalta nivelo en la hierarkio de la sekto.<ref name = "celife" /> Ankoraŭ en Kartago je seniluziiga kunsido kun la Manikea Episkopo, nome Faŭsto de Milevo, ŝlosila reprezentanto de la Manikea teologio, startis ĉe Aŭgusteno la skeptikismo rilate al la Manikeismo.<ref name="celife" /> Jam en Romo, laŭ informoj li foriris el Manikeismo, aliĝante al la [[filozofia skeptikismo|skeptikismo]] de la movado de la [[Akademio de Platono|Nova Akademio]]. Pro sia edukado, Aŭgusteno havis grandan retorikan atingaron kaj li estis tre konanta de la filozofioj malantaŭ multaj kredoj.<ref>(Kishlansky, 142{{citeCite book| last1=Kishlansky| first1=Mark| last2=Geary| first2=Patrick| last3=O'Brien| first3=Patricia| title=Civilization in the West| date=2010| publisher=Pearson Education Inc.| location=New Jersey| pages=142–143| edition=Volume 1: to 1715| ref=Augustine of Hippo}}</ref> En Milano, la religieco de lia patrino, la propraj studoj de Aŭgusteno en [[Novplatonismo]], kaj lia amiko [[Simpliciano]] pelis lin al kristanismon.<ref name="EA" /> Dekomence Aŭgusteno ne estis tre forte influita de kristanismo kaj de ties ideologioj, sed post veni en kontakto kun [[Ambrozio de Milano]], Aŭgusteno retasksigis lin mem kaj ŝanĝis porĉiame.

Kiel Aŭgusteno, Ambrozio estis majstro de retoriko, sed pli aĝa kaj pli sperta.<ref name = "BeDuhn2009">{{cite book | first = Jason David | last = BeDuhn | title = Augustine's Manichaean Dilemma: Conversion and Apostasy, 373–388 C.E. | url=https://books.google.com/books?id=mEmZaq1Gg3wC&pg=PA163 | accessdate = 17a de Junio 2011 | date =28a de Oktobro 2009| publisher=University of Pennsylvania Press |isbn=978-0-8122-4210-2|page= 163}}</ref> Aŭgusteno estis tre multe influata de Ambrozio, eĉ pli ol de sia propra patrino kaj de aliaj kiujn li admiris. Aŭgusteno alvenis en Milanon kaj estis tutorita de Ambrozio. En siaj ''Konfesoj'', Aŭgusteno asertas, "Tiu homo de Dio ricevis min kiel farus patro, kaj bonvenigis mian alvenon kiel farus bona episkopo."<ref name="Augustine: Account of His Own Conversion">{{citeCite web| last1=Outler| first1=Albert| title="Medieval Sourcebook." Internet History Sourcebooks Project| url=http://www.fordham.edu/halsall/source/aug-conv.asp| website=Fordham University, Medieval Sourcebook| publisher= Fordham University |accessdate=30a de Oktobro 2014}}</ref>

Estas pruvo ke Aŭgusteno povus konsideri tiun iaman rilaton kiel ekvivalento al geedzeco.<ref>{{citeCite journal| last = Burrus | first=Virginia| year=2011| title="Fleeing the Uxorious Kingdom": Augustine's Queer Theology of Marriage | journal =Journal of Early Christian Studies| publisher=[[Johns Hopkins University Press]] |volume=19| issue=1| pages = 1–20| doi=10.1353/earl.2011.0002}}</ref> En siaj ''[[Konfesoj]]'', li akceptis ke tiu sperto eventuale produktis malpliiĝantan sensivecon al doloro. Aŭgusteno eventuale rompis sian engaĝigon al sia dekunu-jaraĝa fianĉino, sed neniam renovigis sian rilaton kun ajna el liaj konkubinoj. Alipio de Tagaste kondukis Aŭgustenon for el la geedzeco, dirante ke ili ne povis vivi kunvivon en la amo de saĝeco se li edziĝis. Aŭgusteno rigarids reen jarojn poste al la vivo ĉe [[Cassago Brianza|Cassiciacum]], nome vilao ekster Milano kie li ariĝis kun siaj sekvantoj, kaj priskribis ĝin kiel ''Christianae vitae otium'' – kristana vivo de plezuro.<ref name="Ferguson208">Ferguson, Everett (1999) ''Christianity in Relation to Jews, Greeks, and Romans'', Taylor & Francis, p. 208, {{ISBN|0-8153-3069-3}}.</ref>

=== Kristana konverto kaj pastreco ===

[[FileDosiero:Fra angelico - conversion de saint augustin.jpg|thumbeta|300px|maldekstre|''La konverto de Sankta Aŭgusteno'' de [[Fra Angelico]].<ref>{{Cite journal | title = The Conversion of St. Augustine | type = painting | first = | last = Fra Angelico | author-link = Fra Angelico}}</ref>]]

</ref> Post unu jaro, en 388, Aŭgusteno kompletigis sian [[apologio]]n ''Pri sankteco de la Katolika Eklezio''.<ref name="celife"/> Tiun jaron, ankaŭ, Adeodato kaj Aŭgusteno revenis hejmen en Afrikon.<ref name=EA/> La patrino de Aŭgusteno nome Monika mortiĝis en [[Ostia]], Italio, kiam ili prepariĝis por enŝipiĝo al Afriko.<ref>{{citeCite web| last=Pope| first=Hugh| work = [[Catholic Encyclopedia]] | title = Saint Monica| url=http://www.newadvent.org/cathen/10482a.htm| accessdate=20a de Aprilo 2012| quote=Here death overtook Monica and the finest pages of his "Confessions" were penned as the result of the emotion Augustine then experienced.}}</ref> Post ties alveno, ili komencis vivon de aristokrata plezuro je la familiaj posedaĵoj de Aŭgusteno.<ref>Possidius, ''v. Aug.'' 3.1</ref><ref>Lepelley, 2:176-77</ref> Tuj poste, ankaŭ Adeodato mortiĝis.<ref>{{citeCite web| last=A'Becket| first=John| title=CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Adeodatus| url=http://www.newadvent.org/cathen/01141e.htm| accessdate=20a de Aprilo 2012}}</ref> Aŭgusteno tiam vendis sian heredaĵon kaj donis la monon al la malriĉuloj. Li retenis nur la familian hejmon, kion li konvertis en [[monaĥo|monaĥeja]] fondaĵo por li mem kaj por grupo de amikoj.<ref name=EA/>

Aŭgusteno laboris senlace por konvinki la popolon de Hipono konvertiĝi al la kristanismo. Kvankam li estis lasinta sian monaĥejon, li plue faris monaĥejan vivon en la episkopejo. He lasis ''[[Monaĥismo|regula]]'' por sia monaĥejo kio kondukis al lia designado kiel la "[[Patrona Sanktulo]] de la [[monaĥo]]j."<ref>[http://saints.sqpn.com/saint-augustine-of-hippo/ Saint Augustine of Hippo] ĉe ''saints.sqpn.com''. Alirita la 30an de Septembro 2011</ref>

== Ideologia evoluo ==

[[Dosiero:Mani.jpg|thumbeta|rightdekstra|200px|Mani, la [[profeto]] de [[Manikeismo]].]]

{{citaĵoCitaĵo|''Kiel eblas diri ke [estintaj kaj estontaj tempoj] estas, ĉar la estintaj jam ja ne plu estas, kaj la estontaj ankoraŭ ne estas? La estanta tamen, se ĝi ĉiam estus estanta kaj ne iĝus estinta, ĝi ja ne estus tempo, sed eterno.''}}

== La regulo ==

[[Dosiero:Saint Augustine by Philippe de Champaigne.jpg|thumbeta|Sankta Aŭgusteno, de [[Philippe de Champaigne]].]]

Laŭlonge de jarcentoj oni debatis ankaŭ pri la ''Letero 211'' de Aŭgusteno, kiu enhavas version de la ''Regula ad servos Dei'' sed deklinaciita virine. La "historia problemo" pri la ''Regulo de Aŭgusteno'' koncernis precipe la aŭtorecon de la Regulo, la unuajn adresitojn de la samo, la kompiladan daton.

* Lacueva, Francisco (2001). Diccionario Teológico Ilustrado. España: CLIE. ISBN 978-84-8267-237-3.

{{havendaHavenda artikolo}}