Jesuo Kristo: Malsamoj inter versioj

 

== Vivo ==

{{Ĉefartikolo|Infano Jesuo}}

Jesuo naskiĝis ĉirkaŭ ''-6''—eble je la printempo de ''-5''—en [[Judio]], gubernio de [[Romio]]. Laŭ la [[Biblio]], Jesuo naskiĝis sub la reĝo [[Herodo la Granda]] sub la [[Stelo de Bet-Leĥem]]. Do li ŝajne naskiĝis inter -12 kaj -4. Laŭ tradicio, lia naskiĝtago estas festata je la 25-a de decembro ([[Kristnasko]]), kvankam li probable naskiĝis en la printempo (notu la ŝafistojn en la rakonto pri lia naskiĝo en la Biblio). Kiam ''[[Maria]]'', lia patrino, gravediĝis, ŝi ne estis edzinigita. Unuj diris ke lia patro estis ''Jozefo'', tiama fianĉo de Maria kaj aliaj—la kristanoj kaj islamanoj—la spirito de Dio. Dum parto de lia infaneco, Jesuo loĝis en [[Egipto]]. Li ŝajne havis almenaŭ unu fraton, ''Jakobo''n, kvankam li eble estis kuzo aŭ duonfrato.

Oni ĝenerale konsentas ke Jesuo kaj liaj disĉiploj unuavice parolis la [[Aramea lingvo|aramean]], la [[Lingvafrankao|komunan lingvon]] de [[Judujo (romia provinco)|Judea en la unua jarcento p.K.]], plej probable galilean dialekton distingeblan de tiu de [[Unuaj centroj de la Kristanismo|Jerusalemo]].<ref><cite class="citation encyclopaedia">Allen C. Myers, ed. (1987). </cite></ref> La urboj [[Nazareto]] kaj [[Kafarnao]] en [[Galileo (regiono)|Galileo]], kie Jesuo pasigis plejparton de sia vivo, estis arame-parolantaj komunumoj.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/32043/Aramaic-language Aramaic language – Encyclopedia Britannica]</ref>

 

Jesuo devenis el Nazareto de Galilea, en la periferio de la hebrea mondo. Jesuo estis filo de "tektòn" – kiu povas estis interpretita lignaĵisto, ĉarpentisto aŭ konstruisto (Mt 13,55; Mc 6,3; Lc 4,22; Gv 6,42) -, kaj "tektòn" li mem. Lia familio ne estis, eble, je malriĉaj kondiĉoj<ref>V. C.P. Thiede, "Jesus. La fede, i fatti", Edizioni Messaggero Padova, 2009, pagg. 27-28</ref> kaj estis partoprenanta en la socia kaj religia vivo de sia tempo: Elizabeto, parencino de lia patrino, estis edzino de Zeĥarja, kiu laŭ la Luka Evangelio sacerdote deĵoris en la templo de Jerusalemo.

 

 

== Interpreto ==

'''Laŭ la [[Kristanismo|kristanoj]]''', Jesuo estis tute Dio kaj tute homo (sed sen peko), kaj fakte estas la solenaskita ''[[Filo de Dio]]'': li estis ''naskita de virgulino, Maria'', kiu estis gravedigita de la [[Sankta Spirito|Spirito Sankta]] (t.e., Dio). Post lia morto sur la kruco, li estis entombigita. Li subeniris al [[infero]] kaj, je la tria tago, estis relevigita el la mortintoj kaj, post 40 tagoj sur tero, supreniris al ĉielo, kie li nun estas, dekstre de la Patro. Jesuo revenos al tero je la ''Tago de Juĝado'' kiam li juĝos ĉiun homon, vivantan aŭ mortintan: la bona vivos ĉiam en la Regno de Dio kaj la malbona vivos ĉiam brulantaj en lago de fajro (infero). Jesuo mortis sur la kruco kiel pago al Dio por niaj pekoj, savante nin el infero (sed nur se ni kredas al li).

 

 

=== Mita kaj la kritika teorio ===

La Jesuo historia estas juĝata tute elpensita: li estas pura elpensaĵo (ekzemple [[Michel Onfray]]). Aliaj opiniis ke la fontoj ne permesas ekspliki la naturon de lia personeco kaj historio. Al tiuj lastaj iuj teologoj, precipe protestantaj, (vidu ĉe [[Rudolf Bultmann]]) respondis ke por la kredo ne necesas fundamento historia. Sinteze:

 

 

=== Jesuo revoluciulo ===

Subtenis tion, ekzemple Robert Eisenman kaj S. G. F. Brandon kaj politikaj franĝoj kiuj faris Jesuon sia genia kompanulo amasmovanto.

 

 

== Demandoj al Jesuo ==

Laŭ ĵusaj enketoj, cititaj de diversaj ĵurnalaj fontoj, jen serio de demando kiujn hodiaŭaj junuloj almetus antaŭ Jesuo se eblus lin renkonti. Temas pri demandoj koncernantaj teologiajn kaj filozofiajn problemojn teoriajn kaj universe eternajn: "Kial la morto? Kia la senco de la vivo? De kie la malbono kaj sufero? Kio post la morto? Kial ni estis enmondigitaj?".

 

 

== Fontoj ==

La precipa fonto pri Jesuo estas la kvar [[evangelio]]j de <cite> ''[[La Evangelio laŭ Sankta Mateo|Mateo]]'', ''[[Evangelio laŭ Sankta Marko|Marko]]'', ''[[Evangelio laŭ Sankta Luko|Luko]]''</cite> kaj <cite>''[[evangelio laŭ Sankta Johano|Johano]]'' </cite> en la [[Biblio]]. Ĉi tiuj estis verkitaj inter jaroj 70

kaj 100 (t.e., pli ol 40 jaroj post la morto de Jesuo) kaj rakontas pri Jesuo laŭ la kristana kredo. Laŭ [[Sankta Ireneo]] de la 2-a jarcento, <cite>Marko</cite> estis la evangelio de [[Sankta Petro]] verkita de lia sekvinto Marko, <cite>Luko</cite> estis la evangelio de Sankta Paŭlo verkita de lia sekvinto Luko, kaj <cite>Johano</cite> estis la evangelio de [[Sankta Johano]] verkita de li mem en maljuneco en [[Efeso]].

== Jesuo en fikcio kaj arto ==

=== Jesuo en arto ===

Dekomence, la kristana arto evitis reprezenti Jesuon kun homa formo, prefirante elvoki lian figuron pere de [[simbolo]]j, kiaj la [[monogramo]] formita de la grekaj literoj [[Χ]] kaj [[Ρ]], inicialoj de la greka nomo Χριστός ([[Kristo]]), unuige foje de [[Α]] kaj [[Ω]], respektive unua kaj lasta literoj de la [[greka alfabeto]], por indiki ke Kristo estas la komenco kaj la fino; la simbolo de la fiŝo ([[Iĥtis|ΙΧΘΥΣ]], ''iĥthýs'' en greka, [[akrostiko]] de Ἰησοῦς Χριστός, Θεοῦ Υἱός, Σωτήρ (''Iesoûs Khristós, Theoû Huiós, Sōtḗr:'' ‘Jesuo Kristo, filo de Dio, Savinto’); la [[Agnus Dei|Dia Ŝafo]]; aŭ eĉ pere de homomorfaj simboloj, kiel tiu de la [[Bona Paŝtisto]].

 

 

=== Jesuo en la kinarto ===

== Vidu ankaŭ ==

{{Div col|cols = 4}}

 

== Notoj kaj referencoj ==

 

 

{{Kristanismo}}