[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 8:
 
== Vakuaj tuboj ==
 
La unuaj diodoj estis [[vakutubo]]j (ankaŭ konataj kiel [[Elektrona tubo|termojonaj valvoj]]), kiuj estis aranĝoj de [[elektrodo]]j ĉirkaŭataj per vakuo ene de vitra ujo kiuj aspektis simile al lumampoloj. La aranĝo de filamento kaj plato kiel diodo estis inventita en [[1904]] de [[John Ambrose Fleming]], scienca konsilisto el la firmao [[Guglielmo Marconi|Marconi]], surbaze de konstato de [[Edisono]]. Same kiel lumampolo, vakutubaj diodoj havas [[filamento]]n tra kiu pasas kurento, kiu hejtas la filamenton. En ĝia hejtita stato, ĝi povas emisii [[elektrono]]jn en la vakuon. Tiuj ĉi elektronoj estas elektrostatike tirataj al pozitive ŝargita ĉirkaŭa metala plato nomita [[anodo]] aŭ simple [[plato]]. Elektronoj ne fluas de la plato reen al la filamento, eĉ se la ŝargo sur la plato estas negativa, ĉar la plato ne estas hejtita.
 
== Duonkonduktaĵaj diodoj ==
 
Kvankam vakutubaj diodoj ankoraŭ estas uzataj por kelkaj specialaj aplikoj, plej multaj modernaj diodoj baziĝas sur [[duonkonduktaĵoj]]. Duonkonduktaĵa diodo konsistas el n-[[dopanto|dopita]] regiono apud p-dopita regiono, kiu kreas p/n-an junton<ref>{{Citaĵo el la reto | url=http://www.element14.com/community/servlet/JiveServlet/downloadBody/22519-102-1-66691/84064+Physical+Explanation+-+General+Semiconductors.pdf | titolo=Physical Explanation – General Semiconductors | aŭtoro=Kyle Lancaster | lingvo={{en}} | dato=2012-05-25 | format=PDF | alirdato=2013-01-02 }}</ref> (Vidu la artikolon pri duonkonduktaĵoj por eksplikado de tiuj ĉi terminoj, aparte sub la subtitolo '''p/n-a [[junto]]''').
 
Linio 29 ⟶ 27:
* [[Zenera diodo]] kies konduktivecon oni povas renversi. Tiu ĉi efiko, nomita '''Zenera Rompiĝo ''', okazas ĉe precize difinita tensio, lasante la diodon esti uzata kiel preciza tensia referenco. Kelkaj aparatoj sub la nomo alt-tensiaj Zeneraj diodoj estas fakte lavangaj diodoj. (Vidu sube).
* [[lavanga diodo|Lavangaj diodoj]]: diodoj kiuj povas kondukti en la inversa direkto kiam la inversa tensio superas la rompiĝan tension. Tiuj ĉi estas elektre tre similaj al Zeneraj diodoj, kaj ofte estas erare nomataj Zeneraj diodoj, sed rompiĝo estas pro malsama mekanismo, la [[Lavanga Efiko]]: tiu ĉi okazas kiam la renversa elektra kampo trans la p/n-a junto kaŭzas ondon de joniĝado, similan al vera lavango, kiu kondukas al granda kurento. Lavangaj diodoj estas konstruitaj por rompiĝi ĉe bone difinita inversa tensio sen detruiĝo.
* [[Lum-eliganta diodo|Lum-emisiaj diodoj]] (LED): dum elektronoj transiras la junton, ili emisias [[fotono]]jn. Ĉe plej multaj diodoj tiuj ĉi resorbiĝas, kaj ne havas videblajn frekvencojn (kutime infraruĝajn). Tamen, kun la ĝustaj materialoj kaj geometrio, la lumo videbliĝas laŭ diversaj elektitaj koloroj. LED estas ankaŭ asociita kun ''fototransistoro'' en ''fotokuplilo'', kiu permesas transferi signalojn inter du elektre izolitajn cirkvitojn.
* [[Fotodiodo]]j: tiuj ĉi havas larĝajn, travideblajn juntojn. Fotonoj povas puŝi elektronojn tra la junto, kaŭzante kurenton flui. Fotodiodoj povas esti uzataj kiel [[lumelektraj ĉeloj]].
* [[Schottky-aj diodoj]]: tiuj ĉi havas tre malaltajn tensiajn falojn, kutime de 0,15 V ĝis 0,45 V, kio ebligas utiligi ilin en pil-povaj malgrand-tensiaj cirkvitoj.
* '''Klakaj diodoj''': tiuj ĉi povas havi tre rapidajn tensiajn transirojn.
* '''Softaj diodoj''': tiuj ĉi, kontraŭe al la klapaj diodoj, "softe" elŝaltas por eviti elsendon de elektromagnetaj radiadoj je tro altaj frekvencoj.
* '''Esaki- aŭ tunelaj diodoj''': tiuj ĉi diodoj havas regionon de operacio, kiu montras la negativan rezistancon kaŭzitan de kvantuma tunelado, permesante amplifadon de signaloj kaj tre simplajn dustabilajn cirkvitojn.
* '''Gunnaj diodoj''': tiuj ĉi diodoj estas tre similaj al tunelaj diodoj pro tio, ke ili estas fabrikataj el [[Galiumo|Ga]][[Arseno|As]] aŭ [[Indio|In]][[fosforo|P]], kiuj prezentas la regionon de [[negativa diferenciala rezistanco]]. Kun ĝusta biasado, dupolusaj regionoj formiĝas kaj moviĝas tra la diodo, pro kio aperas alte frekvencaj [[mikroondaj osciloj]].
Linio 68 ⟶ 66:
 
== Aliaj diodoj ==
 
Estas ankaŭ aliaj specoj de diodoj, kiuj ĉiuj havas la bazan funkcion lasi elektran kurenton flui nur en unu direkto (aŭ ambaŭ direktoj per asocio de alia junto), kaj kiuj estas produktataj per aliaj metodoj. .
 
Linio 84 ⟶ 81:
 
== Vidu ankaŭ ==
{{projektojProjektoj|commonscat=Diodes}}
* [[Tiristoro]]
* [[Transistoro]]
 
== Referencoj ==
{{referencojReferencoj}}
 
{{havendaHavenda artikolo|Diodo}}
{{ADLS|2005|44}}
{{Bibliotekoj}}
 
[[Kategorio:Elektroniko]]