Manĝaĵo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) Commonscat el Vikidatumoj, esperantigita parametro, pli bona ŝablono (Ĉefartikolo), pli bona ŝablono (Projektoj), formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj |
|||
Linio 1:
[[Dosiero:Good Food Display - NCI Visuals Online.jpg|
[[Dosiero:FoodSourcesOfMagnesium.jpg|
[[Dosiero:Kuracaj manĝaĵoj.jpg|eta|220px|Kovrilpaĝo de libro pri kuracaj manĝaĵoj; Ĉina Esperanto-Eldonejo, Pekino, 1986.]]
'''Manĝaĵo''' estas aĵo manĝata fare de [[vivo|vivaĵoj]]. Manĝaĵo estas la ĉefa fonto de [[energio]] por [[animalo]]j. Ĝi estas asimilita al la korpo pere de [[digesto]]. Ofte la vorto '''manĝaĵo''' ankaŭ entenas [[trinkaĵo]]jn.
'''Manĝaĵo''' estas ajna substanco<ref>{{
Historie, personoj certigis sian manĝadon pere de du ĉefaj metodoj: nome la praktiko de [[ĉasistoj-kolektistoj]] kaj de [[agrikulturo]]. Nuntempe, la majoritato de manĝ-[[energio]] postulita de la [[Loĝantarkresko|pliiĝanta]] [[Monda loĝantaro|loĝantaro tutmonda]] estas havigita de la [[nutraĵa industrio]].
Linio 10:
[[Nutra sekureco]] estas kontrolita de agentejoj kiaj la ''Internacia Asocio por Manĝoprotektado'', la ''Mondrimeda Instituto'', la ''Monda Manĝoprogramo'', la [[Organizaĵo pri Nutrado kaj Agrikulturo]], kaj la ''Internacia Manĝinforma Konsilantaro''. Ili konsideras aferojn kiaj [[eltenebleco]], [[biologia diverseco]], [[klimata ŝanĝo]], [[manĝekonomiko]], [[loĝantarkresko]], [[akvoliverado]], kaj [[Nutra sekureco|aliro al manĝo]].
{{
La [[manĝorajto]] estas [[homa rajto]] agnoskita de la [[Internacia Pakto pri Ekonomiaj, Sociaj kaj Kulturaj Rajtoj]] ([[IPESKR]]), kiu rekonas la "rajton al taŭga standardo de vivo, inklude taŭgan manĝon," same kiel la "fundamenta rajto esti libera el malsato."
== Manĝofontoj ==
[[Dosiero:Roadside maize vendor in India.jpg|
Plej manĝaĵoj havas sian originon en [[planto]]j. Kelkaj manĝaĵoj estas akiritaj rekte el plantoj; sed eĉ animaloj kiuj estas uzataj kiel manĝofontoj estas bredataj per nutradi ilin el manĝaĵoj derivaj el plantoj. Greno de [[cerealo]] estas [[bazmanĝaĵo]] kiu havigas pli da manĝenergio tutmonde ol ajna alia tipo de agrikultura produkto. [[Maizo]], [[tritiko]], kaj [[rizo]] – laŭ ĉiuj el ties variantoj – enkalkuliĝas por 87% el la tuta grenproduktado tutmonde.<ref name="prodstat">{{cite web |url=http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx |title=ProdSTAT |work=FAOSTAT |accessdate=2008}}</ref> Plej el la greno kiu estas produktita tutmonde estas havigita al gregaro por ties bredado kaj posta konsumado laŭ diversaj manieroj ([[viando]], [[lakto]], [[ovo]]j).
Linio 20:
=== Plantoj ===
[[Dosiero:Bhutanese red rice with chicken and spinach.jpg|
{{Ĉefartikolo|Herbo|spico}}
[[Dosiero:Paella 1.jpg|
Multaj plantoj kaj plantopartoj estas manĝataj kiel manĝaĵo kaj ĉirkaŭ 2,000 plantospecioj estas kultivataj por manĝo. Multaj el tiuj plantospecioj havas kelkajn distingajn [[kulturvario]]jn.<ref>McGee, 253.</ref>
[[Semo]]j de plantoj estas bona fonto de manĝo por animaloj, inklude homojn, ĉar ili enhavas la nutrantojn necesajn por la planta dekomenca kresko, inklude multajn sanigaj grasojn, kiaj [[Omega-3|Omega graso]]. Fakte, la majoritato de manĝaĵoj konsumitaj de homaj estaĵoj estas semo-bazaj manĝaĵoj. Manĝeblaj semoj estas [[cerealo]]j ([[maizo]], [[tritiko]], [[rizo]], ktp.), [[legomo]]j ([[fabo]]j, [[Ĝardena pizo|pizoj]], [[lento]]j, ktp.), kaj [[nukso]]j. [[Legoma oleo|olesemoj]] estas ofte premitaj por produkti riĉajn oleojn - el [[sunfloro]], [[Ordinara lino|lino]], [[kolzo]] (inklude [[kanololeo]]n), [[Hindia sezamo|sezamoleon]], ktp.<ref name=McGee9>McGee, Chapter 9.</ref>
Semoj estas tipe riĉenhavaj en [[nesaturataj grasoj]] kaj, modere, estas konsiderata [[saniga manĝaĵo]], kvankam ne ĉiuj semoj estas manĝeblaj. Grandaj semoj, kiaj tiuj el [[citrono]], metas sufokan danĝeron, dum semoj el [[ĉerizo]]j kaj [[pomo]]j enhavas [[cianido]]n kiu povus esti venena nur se konsumitaj en grandaj kvantoj.<ref>{{
[[Frukto]]j estas la maturiĝintaj ovaroj de plantoj, inkludante semojn ene. Multaj plantoj kaj animaloj [[kunevoluo|kunevoluis]] tiele ke la fruktoj de la unuaj estas alloga manĝofonto por la duaj, ĉar animaloj kiuj manĝas la fruktojn povas [[ekskrecio|ekskrecii]] la semojn je kelka distanco for. Fruktoj, krome, formas gravan parto de la dietoj de plej kulturoj. Kelkaj elplantaj fruktoj, kiaj [[tomato]]j, [[kukurbo]]j, kaj [[melongeno]]j, estas manĝataj kiel legomoj.<ref>McGee, Chapter 7.</ref>
Linio 35:
=== Animaloj ===
{{Ĉefartikolo|Animalaj manĝofontoj|Manĝoĉeno}}
[[Dosiero:Meatfoodgroup.jpg|
Animaloj estas uzataj kiel manĝo ĉu rekte aŭ nerekte pro la produktoj kiujn ili produktas. [[Viando]] estas ekzemplo de rekta produkto tenita el animalo, kiu venas el [[muskolo|muskolaj]] sistemoj aŭ el [[organo]]j.
Linio 43:
== Produktado ==
[[Dosiero:Ueberladewagen (jha).jpg|
{{Ĉefartikolo|Agrikulturo|Nutraĵa industrio|Genetike modifita manĝo}}
Plej manĝaĵoj estis deĉiam akirita pere de [[agrikulturo]]. Pro pliiĝanta atento kaj al metodoj kaj al produkto de moderna [[industria agrikulturo]], estis kreskanta tendencon al [[eltenebla agrikulturo|elteneblaj agrikulturaj]] praktikoj. Tiu alproksimiĝo, parte akcelita de la konsumopeto, kuraĝigas [[biodiverseco]]n, surlokan mem-dependon kaj metodojn de [[organika farmado]].<ref>Mason</ref> Ĉefaj influoj sur manĝoproduktado inkludas internaciajn organizojn (ekz. la [[Monda Organizaĵo pri Komerco]] kaj la [[Komuna Agrikultura Politiko]]), naciajn aŭ landajn registarajn politikojn (aŭ [[juro]]), kaj eĉ [[milito]]n.<ref name="Messer">Messer, 53–91.</ref>
En popola kulturo, la amasproduktado de manĝo, specife de viando kiaj tiuj de [[koko]] kaj [[bovo]], okazigis polemikojn ĉefe pro variaj [[Dokumenta filmo|dokumentaj filmoj]], ĉefe ĵuse [[Food, Inc]], dokumentante la amasan buĉadon kaj la malhumanan traktadon de animaloj, ofte por pli facilaj enspezoj el industria farmado. Kun la nuna tendenco al [[naturprotektismo]], la homoj en la [[okcidenta kulturo]] havas pliiĝantan klinon al la uzado de [[Herbokuracado|herbodevenaj suplementoj]], manĝoj por specifa grupo de personoj (kiaj dietanoj, virinoj, alergiuloj aŭ atletoj), [[funkcia manĝo]] (fortigaj manĝaĵoj,kiaj ovoj [[omega-3]]), kaj pli etne diverseca dieto.<ref>{{
Kelkaj organizaĵoj komencis plendi por nova tipo de agrikulturo en kiu [[agrikultura ekosistemo]] havigu manĝon sed ankaŭ eltenu esencajn servojn por la [[ekologia sistemo]] por ke la [[grundofekundeco]] kaj la [[biodiverseco]] estu eltenita pli ol endanĝerigita. Laŭ la [[Internacia Akvadministrada Instituto]] kaj la [[Mediprogramo de Unuiĝintaj Nacioj]], bone administrataj agrikulturaj ekosistemoj ne nur havigas manĝon, fibron kaj animalajn produktojn, ili ankaŭ havigas servojn kiaj [[inundo|inundo malpliigo]], [[Grundakvo|grundakva reŝarĝado]], [[Erozio|erozikontrolo]] kaj habitatoj por plantoj, [[birdo]]j, [[fiŝo]]j kaj aliaj animaloj.<ref>Boelee, E. (Ed) [http://www.iwmi.cgiar.org/topics/ecosystems/ Ecosystems for water and food security], 2011, [[Internacia Akvadministrada Instituto]], [[Mediprogramo de Unuiĝintaj Nacioj]]</ref>
Linio 53:
== Gustopercepto ==
{{
'''Gusto''' aŭ '''gustosenso''' estas tiu el la kvin [[senso]]j, kiu ebligas analizon de la gusto (science ankaŭ ''saporo'') de la manĝaĵoj enbuŝigitaj. Ĝi estas la perceptado de [[kemio|kemiaj]] [[stimulo]]j de likvaj aŭ en likvo-solveblaj [[materialo]]j.
La gustoburĝonoj sentas la [[amaro (gusto)|amarajn]], [[acido|acidajn]], la [[salo|salajn]], la [[dolĉaĵo|dolĉajn]] kaj la [[umamo|umamajn]] gustojn. Inter ili oni povas intermezi multajn nebazajn gustojn. Animaloj, specife homoj, havas tiujn kvin diversajn tipojn de gustoj. Dum animaloj [[Evolucio|evoluis]], la gustoj kiuj havigas la plej energion ([[sukero]] kaj [[graso]]j) estas la plej plezurigaj manĝeblaj dum aliaj, kiaj [[amaro (gusto)|amara]], estas plej neĝuebla.<ref>{{
=== Dolĉa ===
▲[[Dosiero:Saccharose2.svg|thumb|right|200px|Strukturo de sukrozo.]]
Ĝenerale konsiderta kiel la plej plezuriga gusto, [[dolĉeco]] estas preskaŭ ĉiam kaŭzita de tipo de simpla [[sukero]] kia la [[glukozo]] aŭ la [[fruktozo]], aŭ de [[disakarido]]j kiaj la [[sukrozo]], nome molekulo kiu kombinas glukozon kaj fruktozon.<ref name="New Oxford American Dictionary">New Oxford American Dictionary</ref> Kompleksaj karbohidratoj estas tre longaj ĉenoj kaj tiele ne havas la dolĉan guston. Artefaritaj dolĉigiloj kiaj la [[sukralozo]] estas uzataj por imiti la sukeran molekulon, kreante la impreson de dolĉa, sen ties kalorioj. Aliaj tipoj de sukero estas la [[bruna sukero]], konata pro sia sukcena koloro, ĉar ĝi estas neprocezitaj. Ĉar sukero estas nepre necesa por la vivo kiel ĉefa fonto de energio kaj por la survivado, la gusto de sukero estas plezuriga.
Linio 66 ⟶ 65:
=== Acida ===
Acideco estas kaŭzata de la gusto de [[acido]]j, kiaj la [[vinagro]] en alkoholaj trinkaĵoj. Acidaj manĝoj estas [[citruso]]j, ĉefe [[citrono]]j, [[limeo]]j, kaj je pli malalata grado [[oranĝo]]j. Acido estas evolue grava ĉar ĝi estas signo de manĝo kiu povus esti ranciĝinta pro [[bakterio]]j.<ref>States "having an acid taste like lemon or vinegar: she sampled the wine and found it was sour. (of food, esp. milk) spoiled because of fermentation." New Oxford American Dictionary</ref> Multaj manĝoj, tamen, estas iome acidecaj, kaj helpas stimuli la gustoburĝonojn kaj plibonigas la saporon.
=== Sala ===
[[Dosiero:Piles of Salt Salar de Uyuni Bolivia Luca Galuzzi 2006 a.jpg|
[[Saleco]] estas la gusto de [[Alkala metalo|alkalmetalaj]] [[jono]]j kiaj [[natrio]] kaj [[kalio]]. Ĝi troviĝas en preskaŭ ĉiu manĝaĵo en malaltaj al moderaj proporcioj por plibonigi la guston, kvankam manĝi puran salon estas konsiderata tre malplezuriga. Estas multaj diversaj tipoj de salo, el kiuj ĉiu havas diferencan gradon de saleco, kiaj la [[marsalo]], la [[salfloro]], la [[koŝera salo]], la minsalo, kaj la griza salo. Krom plibonigi la guston, ties gravo estas ke la korpo bezonas kaj eltenas delikatan ekvilibron de [[elektrolito]]j, kio estas la funkcio de la [[reno]]j. Salo povas esti jodigita, signife ke [[jodo]] estu aldonita al ĝi, nome necesa nutraĵo kiu helpas la funkcion de la [[tiroido]]. Kelkaj enladigitaj manĝaĵoj, ĉefe [[supo]]j aŭ pakigitaj [[buljono]]j, tendenca esti riĉenhavaj en salo kiel rimedo konservi manĝaĵon pli longdaŭre. Historie la salo estis delonge uzata keil viandokonservigilo ĉar salo helpas la akvoforigon. Simile, ankaŭ sekigitaj manĝaĵoj helpas la manĝosekurecon.<ref>{{
▲[[Dosiero:Piles of Salt Salar de Uyuni Bolivia Luca Galuzzi 2006 a.jpg|thumb|Salamasoj en [[Bolivio]].]]
▲[[Saleco]] estas la gusto de [[Alkala metalo|alkalmetalaj]] [[jono]]j kiaj [[natrio]] kaj [[kalio]]. Ĝi troviĝas en preskaŭ ĉiu manĝaĵo en malaltaj al moderaj proporcioj por plibonigi la guston, kvankam manĝi puran salon estas konsiderata tre malplezuriga. Estas multaj diversaj tipoj de salo, el kiuj ĉiu havas diferencan gradon de saleco, kiaj la [[marsalo]], la [[salfloro]], la [[koŝera salo]], la minsalo, kaj la griza salo. Krom plibonigi la guston, ties gravo estas ke la korpo bezonas kaj eltenas delikatan ekvilibron de [[elektrolito]]j, kio estas la funkcio de la [[reno]]j. Salo povas esti jodigita, signife ke [[jodo]] estu aldonita al ĝi, nome necesa nutraĵo kiu helpas la funkcion de la [[tiroido]]. Kelkaj enladigitaj manĝaĵoj, ĉefe [[supo]]j aŭ pakigitaj [[buljono]]j, tendenca esti riĉenhavaj en salo kiel rimedo konservi manĝaĵon pli longdaŭre. Historie la salo estis delonge uzata keil viandokonservigilo ĉar salo helpas la akvoforigon. Simile, ankaŭ sekigitaj manĝaĵoj helpas la manĝosekurecon.<ref>{{cite web|url=http://www.chemistryexplained.com/Fe-Ge/Food-Preservatives.html|title=Food Preservatives|publisher=|accessdate=29a de Majo 2015}}</ref>
=== Amara ===
[[Amara|Amareco]] estas sento ofte konsiderata malplezuriga karakterizata per havado de akra, aspra gusto. Nedolĉigita malhela [[ĉokolado]], [[kafeino]], citronŝelo, kaj kelkaj tipeoj de fruktoj estas konataj kiel amaraj.
=== Umamo ===
[[Umamo]], nome [[Japana lingvo|japana]] vorto por bongustega, estas la malplej konata en okcidenta popola kulturo sed ĝi havas longan tradicion en aziaj kuirartoj. Umamo estas la gusto de [[glutamato]]j, speciale [[ununatria glutamato]] (UNG).<ref name="New Oxford American Dictionary"/> Ĝi estas karakterizita kiel saleca, viandeca, kaj riĉa en saporo. [[Salmo]] kaj [[fungo]]j estas manĝoj tre riĉenhavaj en umamo.
== Kuirarto ==
{{Ĉefartikolo|Kuirarto}}
[[Dosiero:Tempura, sashimi, pickles, ris og misosuppe (6289116752).jpg|
Multaj kulturoj havas rekoneblan [[kuirarto]]n, nome specifa serio de tradicioj de [[kuirado]] kiu uzas variajn spicojn aŭ kombinadon de saporoj unika de tiu kulturo, kiu evoluas laŭlonge de la historio. Aliaj diferencoj estas preferoj (malvarmo aŭ varmo, spicemo, ktp.) kaj praktikoj, la studo de kio estas konata kiel [[gastronomio]]. Multaj kulturoj havas diversifite siajn manĝaĵojn laŭ la rimedoj de preparado, kuirmetodoj, kaj manfarado. Tio inkludas ankaŭ kompleksan manĝokomercon kio helpas la kulturojn por ekonomie survivi pere de la manĝo, ne ĝuste nur por konsumado.
Linio 92 ⟶ 86:
=== Prezentado ===
[[Dosiero:Terrine de saumon au basilic.JPG|
{{Ĉefartikolo|Manĝoprezentado}}
Estetike plezurigaj kaj okulfrapaj manĝoprezentaĵoj povas kuraĝigi personoj konsumi manĝojn. Ofta diraĵo estas ke personoj "manĝas per la okuloj". Manĝo prezentita en pura kaj apetitiga maniero kuraĝigas bonan saporon, eĉ se nekontentige.<ref>{{
=== Kontrasto en teksturo ===
Linio 107 ⟶ 101:
Dum multaj manĝaĵoj povas esti manĝataj krudaj, ankaŭ multaj suferas ioman formon de preparado pro tialoj de sekureco, agrablo al la [[palato]], [[teksturo]], aŭ [[saporo]]. Je pli simpla nivelo tio povas inkludi lavadon, tranĉadon, dispecigadon, aŭ aldonadon de aliaj manĝaĵoj aŭ ingrediencoj, kiaj spicoj. Ĝi povas inkludi ankaŭ miksadon, varmigadon aŭ malvarmigadon, [[Premmarmito|premkuiradon]], fermentadon, aŭ kombinadon kun aliaj manĝaĵoj. Hejme, plej manĝopreparado okazas en [[kuirejo]]. Kelka preparado estas farata por plibonigi la [[gusto]]n aŭ estetikan allogon; alia preparaĵo povas helpi al [[konservado]] de la manĝaĵo; aliaj povas esti inkludita en kultura identeco. [[Manĝo]] estas formata de manĝaĵo kiu estas preparata por esti manĝata je specifaj tempo kaj loko.<ref>Mead, 11–19</ref>
[[Dosiero:LG refrigerator interior.jpg|
==== Animala preparado ====
La preparado de animal-bazitaj manĝaĵoj kutime inkludas [[bestobuĉado]]n, [[sentripigado]]n, pendigadon, dispartigon, kaj reuzadon de manĝeroj. En disvolviĝintaj landoj, tio estas kutime farata eksterhejme en [[buĉejo]]j, kiuj estas uzataj por procezi animalojn amase por viandoproduktado. Multaj landoj regulas siajn buĉejojn laŭleĝe. Ekzemple, [[Usono]] establis la leĝon ''Humane Slaughter Act'' de 1958, kiu postulas ke animaloj estu komociitaj antaŭ ties mortigo. Tiu ''act'', kiel tiuj en multaj landoj, sendevigas buĉejon laŭ la religiaj juroj, kiaj [[koŝera]], [[ŝoĥtado]], kaj ''dhabiĥa'' [[halalo]]. Striktaj interpretoj de [[Koŝero]] postulas ke la animalo estu tute konscia kiam ties [[karotido|karotida arterio]] estu tranĉita.<ref>McGee, 142–143.</ref>
Linio 116 ⟶ 109:
==== Kuirado ====
[[Dosiero:Wok cooking and the heat source by The Pocket in Nanjing.jpg|
{{Ĉefartikolo|Kuirado}}
Linio 124 ⟶ 117:
===== Kuirekipado =====
[[Dosiero:Pfanne (Edelstahl).jpg|
[[Dosiero:TraditionalAsado.jpg|
{{Ĉefartikolo|Kuirujo}}
Linio 137 ⟶ 130:
==== Krudmanĝa preparado ====
[[Dosiero:2007feb-sushi-odaiba-manytypes.jpg|
{{Ĉefartikolo|Krudmanĝado}}
Linio 144 ⟶ 137:
=== Restoracioj ===
[[Dosiero:Allyn House restaurant menu (March 5, 1859).jpg|eta|''Allyn House'', restoracia menuo (5a de Marto, 1859)]]
[[Dosiero:
▲{{Main|Restoracio}}
Restoracioj dungas trejnitajn [[ĉefkuiristo]]jn kiuj preparas manĝaĵojn, kaj trejnitajn gekelnerojn kiuj servas al la klientoj. La termino [[restoracio]] (en [[franca]] ''restaurant'') estis registrita jam el la 19a jarcento, kiam ĝi rilatis ankoraŭ al restaŭriga naturo de boilsupo kiuj estis iam servitaj en ili. Tamen, la koncepto antaŭ-datas laŭ nomigo de tiuj manĝejoj, kiel pruvaro sugestas komercan manĝopreparadon ekzistintan dum la epoko de la urbo [[Pompejo]], kaj ĉar urba vendado de preparitaj manĝaĵoj eble ekzistis jam en [[Ĉinio]] dum la [[Dinastio Song]]. La [[kafejo]]j de la 17a jarcento en [[Eŭropo]] povas ankaŭ esti konsiderataj fruaj versioj de restoracioj.<ref>Davidson, 660–661.</ref> En 2005, la loĝantaro de Usono elspezis 496 mil milionoj da dolaroj por eksterhejma [[manĝado]]. La elspezaro por eksterhejma manĝado distribuiĝas jene: 40% en tutservaj restoracioj, 37.2% en limigservaj restoracioj ([[rapida manĝado]]), 6.6% en lernejoj, 5.4% en trinkejoj kaj [[vendomaŝino]]j, 4.7% en hoteloj kaj aliaj gastejoj, 4.0% en distrejoj, kaj 2.2% en aliaj lokoj, kio inkludas militistajn sidejojn.<ref>United States Department of Agriculture</ref>
=== Manĝofabrikado ===
[[Dosiero:Food packages (1).jpg|
{{Ĉefartikolo|Manĝofabrikado}}
Pakitaj manĝaĵoj estas fabrikitaj (produktitaj) eksterhejme por vendado. Tio povas esti tiom simpla kiom [[buĉisto]] preparanta viandon, aŭ tiom kompleksa kiel moderna internacia [[nutrindustrio]]. La komencaj manĝoprocezaj teknikoj estis limigitaj al disponebla manĝokonservado, pakado, kaj transportado. Tio ĉefe inkludis [[saligado]]n, [[salpeklado]]n, kazeiĝon, sekigadon, [[peklado]]n, [[fermentado]]n, kaj [[fumaĵado]]n.<ref>Aguilera, 1–3.</ref> Manĝofabrikado stariĝis dum la [[industria revolucio]] en la 19a jarcento.<ref>Miguel, 3.</ref> Tiu disvolviĝo profitis avantaĝe el la novaj [[Merkatiko|amasmerkatikaj teknikoj]] kaj aperanta nova teknologio, kia [[Muelejo|muelado]], konservado, pakado kaj etikedado, kaj transportado. Ĝi kunportis la avantaĝojn de antaŭ-preparitaj temposavaj manĝaĵoj al la kerno de ordinara popolo kiu ne ĝuas el hejmaj servistoj.<ref name=Jango>Jango-Cohen</ref>
Linio 159 ⟶ 151:
== Komerco de manĝaĵoj ==
[[Dosiero:Fredmeyer edit 1.jpg|
{{
La Monda Banko raportis ke la Eŭropa Unio estis la pinta manĝimportisto en 2005, sekvita ĉe distanco fare de la Usono kaj Japanio. La bezono de Britio de manĝaĵo estis aparte bone ilustrita en 2-a Mondmilito. Malgraŭ la efektivigo de manĝoŝparporciigo, Britio restis dependa de manĝimportoj kaj la rezulto estis longperspektiva engaĝiĝo en la Battle of the Atlantic (Batalo de Atlantiko).
Linio 187 ⟶ 179:
En la Eurozono:
Se inter 2017 kaj 2018 ne estis granda ŝanĝo :
Aŭstrio (AT) en 2017 estas 45478.962 USD 2011 pKAP porpersona kaj en 2018 indico de prezo de manĝaĵo de 127 (rilatumo kontrau'a la personoj 0.00279249997), Belgio (BE) 42497.398 kun 114(rilatumo kontrau'a la personoj 0.00268251717), Kipro (CY) 34583,257 kun 108 (rilatumo kontrau'a la personoj 0.00312289846) , Estonio (EE) 29204.472 kun 95 (rilatumo kontrau'a la personoj 0.00325292647), 40440.687 por Finnlando (FI) kun 119 (rilatumo kontrau'a la personoj 0.00294258107), 40145,944 en Francio (FR) kun 116 (rilatumo kontrau'a la personoj 0.00288945753), 46177,733 en Germanio (DE) kun 102 (rilatumo kontrau'a la personoj 0.00220885681), 25279 , 281 en Grekio (GR) kun 105 (rilatumo kontrau'a la personoj 0.00415359915), 66548,095 en Irlando-respubliko (IE) kun 118(0.00177315369), 34864,659 en Italio (IT) kun 113 (0.00324110441), 25164,417 en Latvio (LV) kun 91 (0.0036162173), 29506,438 en Litovio (LT) kun 80 (0.00271127271), 93891,492 al GD Luksemburgio (LU) kun 127 (0.00135262522), 38658.974 en Malto (MT) kun 111 (0.00287126089), 49021,811 en Nederlando (NL) kun 101 (0.0020603074), 27833,916 en Portugalio (PT) kun 98 (0.00352088438) , 30032,706 en Slovakio (SK) kun 92 (0.00306332703), 31285,304 en Slovenio (SL) kun 98 (0.00313246117)
<ref>https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Price_levels_for_3_subcategories_of_food,_2018_(EU-28%3D100).png</ref>
Linio 332 ⟶ 324:
== Notoj ==
{{
== Referencoj ==
Linio 373 ⟶ 365:
== Aliaj projektoj ==
{{
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 382 ⟶ 374:
* {{Tradukita|lingvo= en |artikolo=Food|revizio=688613794}}
{{
{{
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Manĝaĵoj| ]]
| |||