3-a de septembro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→‎Mortoj: Peter Lindbergh
Commonscat el Vikidatumoj, pli bona ŝablono (Projektoj), formatigo de buloj, formatigo de titoloj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
{{KalendaroSeptembro}}
{{septembroSeptembro}}
La '''3-a de septembro''' estas la 246-a tago de la jaro (la 247-a en superjaroj) laŭ la [[Gregoria kalendaro]]. 119 tagoj restas.
 
Je la 3-a de septembro okazis, interalie:
Linio 20:
* [[1826]]: [[Nikolao la 1-a (Rusio)|Nikolao la 1-a]] kroniĝis kiel imperiestro de Rusio
* [[1843]]: En [[Grekio]] armea [[puĉo]] rezultigis revenon de [[konstitucia monarkio]]
* [[1863]]: '''[[Januara ribelo]]: venko de 1200 [[poloj]] kontraŭ 4000 rusoj en batalo de Panasówka''' (proksime al [[Biłgoraj]]), kie mortfalis hungara oficiro de pola infanteria taĉmento
* [[1866]]: [[Svislando]]: en [[Ĝenevo]] komenciĝis unua kongreso de la [[Unua Internacio]]
* [[1901]]: Nacia [[flago de Aŭstralio]] kun la [[Suda Kruco (konstelacio)|Suda Kruco]] aperis en [[Melburno]]
Linio 32:
* [[1922]]: 91,11% voĉdonis en la [[referendumo]] en [[Supra Silezio]] kontraŭ kreo de subŝtato kadre de [[Germanio]]
* [[1922]]: Malfermo de la [[Autodromo Nazionale di Monza]] en [[Italio]] - kurejo por la konkursoj de [[Formulo 1]]
* [[1928]]: '''Skota [[bakteriologo]] [[Alexander Fleming]] malkovris [[antibiotiko]]n [[penicilino]]'''
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1939]]: Tria tago de la [[invado en Pollandon|germana-pola milito]] (pli da eventoj): '''tri [[batalo]]j malvenkaj por poloj finiĝis''' en la distriktoj: [[Distrikto Żywiecki|Żywiecki]], [[Distrikto Świecki|Świecki]] kaj [[Distrikto Mikołowski|Mikołowski]]; en [[Golfo de Gdansko]] [[Luftwaffe]] sinkigis minstarigan ŝipon kaj la kontraŭ[[torpedo|torpedan]]; germana armeo konkeris [[Częstochowa]], [[Radomsko]], [[Ciechanów]], [[Nowy Tomyśl]], [[Przasnysz]] kaj [[Katowice]] (sur stratoj de sileziaj urboj [[skoltismo|skoltoj]] kaj [[Sileziaj ribeloj|sileziaj ribelintoj]] kontraŭbatalis germanajn flankatakantojn); Armeo "Kraków" evakuiĝis de [[Silezio]]; '''dum bombado de [[Lodzo]] ĉirkaŭ 300 personoj pereis'''; kelkaj '''germanaj soldatoj [[murdo|murdis]] du pafalterigitajn [[piloto]]jn''' en la vilaĝo Bugaj (proksime al [[Radomsko]]) - al unu antaŭ morto fortranĉis [[lango]]n kaj detranĉis [[nazo]]n kun [[orelo]]j; en Jaśkowice Śląskie ([[distrikto Pszczyna]]) '''germanoj pafmortigis kelkdekon de estintaj [[Sileziaj Ribeloj|sileziaj ribelantoj]]''' (averaĝe dum la [[germana invado de Pollando]] ĉiutage okazis 15 amasaj [[ekzekuto]]j); komenco de '''aktiviĝo de la germana [[Kvina kolono]] kunlaboranta kun [[paraŝuto|paraŝutistoj]] por ekregi la urbon [[Bydgoszcz]]''' - en [[batalo]]j kaj verdikte de juĝejoj pereis 2000 germanaj flankatakistoj, la operaco nomata en [[Nacisocialisma Germana Laborista Partio|nazia]] propagando [[sanga dimanĉo (1939)|"sanga dimanĉo"]]; '''Varsovia Defendo-Komandejo kreiĝis sub gvido de [[brigada generalo]] Walerian Czuma''' - dum mallonga tempo kolektiĝis ĉirkaŭ 70 mil oficiroj kaj soldatoj; '''prezidento [[Ignacy Mościcki]] subskribis dekreton pri kreo de Ĉeĥa-Slovaka Legio''' (kun ĉ.180 volontuloj; [[Slovakio]] kune kun [[Nazia Germanio]] invadis la [[Dua Pola Respubliko|Duan Polan Respublikon]])
** '''[[Francio]], [[Britio]], [[Aŭstralio]] kaj [[Novzelando]] deklaris militon al [[Nazia Germanio]]''' (kune kun [[Barato]] kaj [[Kanado]]) '''- komenciĝis tiel nomata [[stranga milito|''stranga'' (''falsa'') ''milito'']]''' dum kiu [[Aliancanoj|aliancaj]] aviadiloj disĵetis 5 milionojn da [[flugfolio]]j super germanaj taĉmentoj, anstataŭ [[bombo]]jn; post [[militdeklaro]] flanke de Britio kaj Francio [[Adolf Hitler]] eldonis direktivon n-ro 2 pri rapida kaj venka fino de la operaco kontraŭ Pollando, kaj konforme al la direktivo n-ro 1 transigo de pli grandaj fortoj orienten; [[Berlino]]: germanaj regopovoj permesis al pola ambasadoro kun ties skipo forlasi [[Nazia Germanio|Nazian Germanion]]; brita registaro anoncis maran blokadon de Germanio; germana [[submarŝipo]] U-30 sinkigis britan pasaĝeran ŝipon "Athenia" - saviĝis 1,3 mil personoj, 112 pereis; [[Belgio]], [[Nederlando]] kaj [[Norvegio]] anoncis [[Neŭtraleco (internaciaj rilatoj)|neŭtralecon]]
** [[1940]]: [[Londono]]: ĉefministro [[Winston Churchill]] en speciala skribaĵo salutis polajn soldatojn alvenantaj al [[Britio]]; solena inaŭguro de Pola [[Gimnazio]] kaj [[Liceo]]
** [[1941]]: '''En [[Aŭŝvico (koncentreja komplekso)|Aŭŝvico]] oni unuafoje eksperimente uzis [[venengaso]]n kontraŭ 600 [[Sovetunio|sovetajn]] [[militkaptito]]j kaj 250 [[poloj]]''' - per [[gaso]] [[germanoj]] murdis ĉi tie ĉirkaŭ 1 milionon de personoj; de [[Varsovio|varsovia]] enketa malliberejo [[Pawiak]] foriris transporto de 70 personoj al [[koncentrejo]] [[Aŭŝvico (koncentreja komplekso)|Auŝvico]]
** [[Glasgow]]: unua milita promocio de polaj [[maristo]]j, diplomitoj de la Substandardista Lernejo de Milita [[Mararmeo]] en la rangon de [[subleŭtenanto]]j - de majo 1939 ekzercintaj sur la [[Mediteraneo]] kaj post evakuo tra la haveno [[Kazablanko]] en [[Anglio]]
** [[1942]]: [[Holokaŭsto]]: '''germanoj ekpostulis de la [[Judenrat|regopovoj]] de [[Lodza geto]] 20 mil infanojn kaj maljunulojn por "translokigo", t.e. por [[deportado]] al [[ekstermejo]]j'''; taĉmentoj de germana polico '''en [[Działoszyce]] murdis pli ol 1500 judojn'''; en [[geto]] de Łachwa (nun en [[Bresta regiono]]) eksplodis verŝajne '''unua [[ribelo]] post [[invado en Pollandon|germana]]-[[soveta invado en Pollandon|soveta]] invadoj en Pollandon''' - en bataloj kaj incendioj pereis 650 judojn, 500 estis pafmortigitaj, 800 sukcesis forkuri, sed plejparte kaptitaj, 6 germanaj soldatoj pereis kaj 8 belorusaj policanoj
** [[1943]]: [[Ordnungspolizei|Germana polico]] pafmortigis en Pikuły (proksime al [[Nisko]]) 51 personojn kaj bruligis la tutan vilaĝon; [[Gestapo]] [[pendumo|pendumis]] publike en Żabnica (proksime al [[Żywiec]]) 11 personojn; pola registaro en [[ekzilo]] plie transdonis al juda partio Bund 150 mil zlotojn
** '''[[Italio]] kapitulacis antaŭ [[aliancanoj]]''' - usonaj-kanadaj taĉmentoj venis al [[Kalabrio]]
** [[1944]]: [[Ribelo de Varsovio]] (pli da eventoj): taĉmento el Grupiĝo "[[Kampinos]]" komandata de '''[[leŭtenanto]] Adolf Pilch faris nokte de la 2-a/3-a de septembro atakon al rusa [[kunlaborismo|kunlaborista]] [[Bataliono]] de Sturma [[Brigado]] [[SS (organizo)|SS]]-RONA''' rezidanta en [[vilaĝo]] Truskaw ([[Distrikto Warszawski Zachodni]]) pafmortigante 91-250 [[rusoj]]n kaj vundante 100, propraj perdoj 10 mortfalintoj kaj 10 vunditoj; de la 8.00 germanoj bombis [[Śródmieście|Mezurbon]] uzante [[Junkers Ju 87]] kaj plej pezan [[artilerio]]n - estingo de [[incendio]]j preskaŭ neebla pro manko de [[akvo]]; germanaj fortoj post subpremo de Malnova Urbo atakis apudan kvartalon Powiśle; '''germana polico pafmortigis en Varsovio pli ol 110 civilulojn'''; [[Erich von dem Bach-Zelewski]] notis taglibre, ke ''60% de Varsovio mi jam rekonkeris, nun vico por la cetera parto en konkuro kun [[bolŝeviko]]j''; al [[Koncentrejo Ravensbrück]] alvenis transporto de 29 [[judoj|judinoj]] (civitaninoj de Pollando) de [[Częstochowa]]; nokte de la 2-a ĝis la 3-a taĉmento de '''[[Pola Enlanda Armeo]] akiris en [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] [[arkivo]]n de [[Katin]]''' - kun personaj dokumentoj kaj privataj aĵoj de la [[masakro de Katin|murditaj de sovetoj polaj oficiroj]]; unua literatura revuo "Odrodzenie" (Renaskiĝo) aperis en parte liberigita Pollando
Linio 51:
* [[1971]]: Kvar [[mondpotenco]]j subskribis traktaton pri [[Okcidenta Berlino]]
* [[1980]]: [[Pollando]]: post [[Strikoj en la Pola Marbordo|aŭgustaj]] interkonsentoj - inter [[Solidareco (Pollando)|Solidareco]] kaj la registaro de [[Pola Popola Respubliko]] - subskribitaj en [[Szczecin]] kaj [[Gdańsk]] oni subskribis en [[Jastrzębie-Zdrój]] pluajn postulojn al la [[21 postuloj]] sekve de kio [[Silezio|sileziaj]] [[mino|minejoj]] relaboris
* [[1982]]: '''[[Mafio|Mafia]] atenco dum la itala [[dua mafia milito]] kontraŭ generalo kaj [[prefekto]] [[Carlo Alberto dalla Chiesa]]''', post aresto de la gvidantoj de terorismaj komunistaj [[Ruĝaj Brigadoj]]
* [[1984]]: [[Pieter Willem Botha]] fariĝis prezidento de [[Sud-Afriko]]
* [[1992]]: Itala transporta aviadilo kun helpo al [[Sarajevo]] estis pafalterigita okcidente de la urbo - 8 personoj pereis
* [[1993]]: '''[[Krimeo]]: prezidentoj [[Leonid Kuĉma]] kaj [[Boris Jelcin]] subskribis en [[Masandro]] interkonsenton pri transdono al [[Rusio]] flanke de [[Ukrainio]] de la plimulto de [[Nigramara floto]] kaj [[atombombo]]j kontraŭ malpliigo de ukraina [[ŝuldo]]'''
* [[1993]]: [[Eŭroposkeptikismo|Eŭroposkeptikisma]] [[Partio por la Sendependeco de la Unuiĝinta Reĝlando]] fondiĝis en [[Londono]]
Linio 107:
* [[1940]]: [[László Aradits]], hungara ĵurnalisto kaj radia redaktoro (m. [[2002]])
* [[1940]]: [[Eduardo Galeano]], urugvaja verkisto kaj ĵurnalisto
* [[1942]]: [[Béla Kiss (pentristo)|Béla Kiss]], rumania hungara pentristo kaj desegninstruisto
* [[1944]]: [[Róbert Schwartz]], rumania hungara esplorkemiisto
* [[1945]]: [[Zoltán Ambrus (psikologo)|Zoltán Ambrus]], rumania hungara psikologo
Linio 144:
* [[1987]]: [[Morton Feldman]], usona komponisto juddevena, pioniro de unu el [[Muzika notacio|muzikaj notacioj]] - [[grafika notacio]] (n. [[1926]])
* [[1991]]: [[Frank Capra]], itala-usona filmreĝisoro, konata de [[It's a Wonderful Life|''Tio estas mirinda vivo'']], [[It Happened One Night|''Tio okazis unu nokton'']] (n. [[1897]])
* [[1999]]: [[Wilhelm Kaufmann]], aŭstra pentristo kaj kosmopolito (n. [[1901]])
* [[2000]]: [[Béla Szász (redaktoro)|Béla Szász]], rumania hungara eldoneja redaktoro, tradukisto (n. [[1926]])
* [[2006]]: [[Dániel Bodosi]], rumania hungara pentristo (n. [[1913]])
Linio 154:
 
== Specialaj tagoj kaj festoj ==
 
* [[Nacia tago]] en [[Kataro]], tago de la sendependiĝo ([[1971]])
* [[Nacia tago]] en [[San-Marino]], legenda fondado far sankta [[Marino]] ([[4-a jarcento]]); samtempe jarkomenco
* [[Romkatolika Kalendaro]]: Memoro de
** Sankta [[Gregorio la 1-a]], la Granda, [[papo]] kaj [[doktoro de la eklezio]]
** [[Marino (diakono)|Marino]], [[ermito]], legenda fondinto de la urbo [[San-Marino (urbo)|San-Marino]]
 
== Tagoj de [[semajno]] ==
 
La '''3-a de septembro''' estas (laŭ [[gregoria kalendaro]]):
 
Linio 173 ⟶ 171:
* [[Sabato]] en jaroj: [[1583]] [[1588]] [[1594]] [[1605]] [[1611]] [[1616]] [[1622]] [[1633]] [[1639]] [[1644]] [[1650]] [[1661]] [[1667]] [[1672]] [[1678]] [[1689]] [[1695]] [[1701]] [[1707]] [[1712]] [[1718]] [[1729]] [[1735]] [[1740]] [[1746]] [[1757]] [[1763]] [[1768]] [[1774]] [[1785]] [[1791]] [[1796]] [[1803]] [[1808]] [[1814]] [[1825]] [[1831]] [[1836]] [[1842]] [[1853]] [[1859]] [[1864]] [[1870]] [[1881]] [[1887]] [[1892]] [[1898]] [[1904]] [[1910]] [[1921]] [[1927]] [[1932]] [[1938]] [[1949]] [[1955]] [[1960]] [[1966]] [[1977]] [[1983]] [[1988]] [[1994]] [[2005]] [[2011]] [[2016]] [[2022]] [[2033]] [[2039]] [[2044]] [[2050]] [[2061]] [[2067]] [[2072]] [[2078]] [[2089]] [[2095]].
 
{{Projektoj}}
{{commonscat|3 September}}
 
[[Kategorio:Almanako]]