Hajko (Armenio): Malsamoj inter versioj

[[Dosiero:Mkrtum_Hovnatanian._Hayk_Nahapet.jpeg|200px|eta|"[[Hajko (Armenio)|Hajko]]" de Mkrtum Hovnatanjan (1779–1846). La legenda fondinto de la armena nacio, starante apud la tombo de Bel, sur kies brusto troviĝas lia sago. La mapo montras la regionon de la [[lago Van]] kaj la monto [[Ararato]] kun la [[arkeo de Noa]].]]

'''Hajko''' (ankaŭ '''Haik''' aŭ '''Hayk''', en la [[armena alfabeto]] '''''Հայկ''''') estas la legenda [[patriarko]] fondinto de la [[Armenio|armena nacio]].

Lia [[historio]] estas rakontata en la ''Historio'' atribuata al [[Moseo de Ĥoreno]] ([[5-a jarcento]] al la [[7-a jarcento]] de nia epoko).

 

La nomo de la patriarko, Haik (Հայկ), ne estas tute samsona kun la nomo de Armenio, Haik (Հայք). Tamen, ili ambaŭ estas rilatigitaj kun la ero ''hai-'' per kiu la armenoj nomas sin mem (Հայեր ''haier'').

Hajko estas kvazaŭ aitiologia fondinto, kiel ekzemple [[Dan (reĝo)|Dan]] por la [[Danio|danoj]], [[Seaxneat]] por la [[saksoj]], ktp.

La standarda etimologio de ''hai-'', estas la memnomado de la hindeŭropaj armenoj (diference de la [[Urarto|urartanoj]]), estas derivaĵo de la [[hindeŭropa lingvo|hindeŭropa]] ''*poti-s'', kio signifas ‘sinjoroj’ aŭ ‘gvidantoj’. Tiuj ĉi hindeŭropaj triboj eble ekloĝigis Armenion en el [[8-a jarcento a.K.]], speciale dum la [[kimeria]]j invadoj, kiam [[Sargono la 2-a]] menciis reĝon el regiono de Armenio kiu havis hindeŭropan nomon: '''Bagadatti'''.

 

Laŭ la rakontoj de [[Moseo de Ĥoreno]], Hajko, filo de Torgomo, estas patro de Armaneak dum li loĝis en [[Babilono]], sed post la proklamiĝo de la aroganta [[titano]] [[Bel (dio)|Bel]], Hajko elmigras en la regionon [[Ararato]] kie ekloĝas 300-persona grupo, fondante [[vilaĝo]]n kiun li baptas per la [[nomo]] Haikaŝen.

 

Laŭ Moseo de Ĥoreno: "Hajko estis bona kaj agrabla homo, kun krispa hararo, fulmetantaj okuloj kaj fortaj brakoj. Pro lia alto ŝajnis [[giganto]], li estis lerta arkpafisto kaj aŭdaca militisto. Ekde la epoko de liaj antaŭuloj [[Noa]] kaj [[Jafet]], Hajko kaj lia [[popolo]] elmigris al la sudo apud la varma grundo de [[Babilono]]. En tiuj ĉi regionoj regis giganto nomata Bel. Bel intenci subpremi la popolon de Hajko. Sed la orgojla Hajko ne subiĝis antaŭ Bel. Tuj kiam naskiĝis sia [[filo]] Aramaneak, Hajko ribeliĝis, kaj kondukis la popolon revene al [[Ararato]], la [[lando]] de liaj antaŭuloj. Kaj ĉe la bordo de la montaro, konstruis la hejmon en Haikashen": ''Historio'', 1, 10  a 12

 

[[Moseo de Ĥoreno]] ([[5-a jarcento]] al [[7-a jarcento]]) indikis ke la genealogio de Hajko estas:

kaj liaj posteuloj

 

Hajko ankaŭ estis la fondinto de la Hajkazuni-dinastio.

Arran, etc.)

havas genealogiajn arbojn kies patriarko estas Hajko.

 

[[Dosiero:Hayk defeats Bel - Juliano Zasso.jpg|eta|dekstra|Hajko venkas Bel per lia sago]]

 

Dum la batalado en Dyutsaznamart, proksime de [[Julamerk]], sudoriente de la [[lago Van]], kiu okazis la [[11-an de aŭgusto]] en la [[3-a jarmilo a.K.]]

 

Hajko konstruis la kastelon ''Haikaberd'' en la loko kie okazis la milito kaj ekloĝigis la popolon ''Haikaŝen'' en la armena provinco [[Taron]] (hodiaŭa [[Turkio]]).

Al la montaro kie Bel kaj liaj trupoj estis venkitaj, Hajko nomumas Gerezmankon. Hajko ordonis la embalsamadon de la korpo de Bel kaj translokigis ĝin al Harko por ĝia enterigo en alta pinto je la vido de liaj edzino kaj filoj.

 

La mortigita ulo pro la sago de Hajko estas konata kiel [[Bel (dio)|Bel]] aŭ [[Nemrod]].

''Hajko'' ankaŭ estas la nomo de la [[Oriono (konstelacio)|Oriona konstelacio]] en la armenlingva traduko de la hebrea ''[[Biblio]]''.

 

Li asertas ke Hajko estis la ĉefa dio de la armenoj. Same kiel Hajko forfuĝis de Babilono pro la subpremo de Bel, kiun li poste mortigis, [[Zeŭso]] forfuĝis al la kaŭkaza montaro, poste revenis al [[Sicilio]] kaj pafis mortigajn sagojn kontraŭ siaj titanaj malamikoj.

 

== Eksteraj ligiloj ==

 

 

 

{{Bibliotekoj}}

 

[[Kategorio:Historio de Armenio]]

[[Kategorio:Armenaj reĝoj]]

[[Kategorio Legendaj prapatroj]]