Kiel registrite je 11:52, 30 okt. 2019 redakti RG72 (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 161 570 redaktoj →‎Eksteraj ligiloj ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 09:51, 20 apr. 2020 redakti malfari LiMrBot (diskuto \| kontribuoj) Mempatrolatoj, Robotoj, Administrantoj 682 745 redaktoj esperantigita ŝablono (Referencoj), esperantigita parametro, uzo de ŝablono, -malplenaj buloj, formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: {{TemasPri\|poemo\|la samnoma legenda patriarko\|[[Hajko (Armenio)]]}} [[Dosiero:Kokuho Jodoji Basho Haiku.jpg\|~~thumb~~eta\|~~right~~dekstra\|180px\|Tombo de [[Matsuo Basho]]]] [[Dosiero:YosaBusonGrave.jpg\|~~thumb~~eta\|~~right~~dekstra\|180px\|Tombo de [[Yosa Buson]]]] '''Hajko''' (el [[japana lingvo\|japana]] 俳句, ''haiku'') estas tradicia [[Japanio\|japana]] [[poeziaĵo]] konsistanta el unu vertikala 17-silaba linio, enhavanta tri fonetikajn partojn de 5, 7, 5 silaboj. En Esperanto, hajkoj aperas en tri horizontalaj linioj de 5, 7, 5 silaboj. Tamen, ekzistas kritikaj voĉoj pri la distribuo de silaboj, kiel Vicente Haya<ref>·Haya Segovia, Vicente, ''Aware'', Barcelona, Kairós, 2013. <nowiki>ISBN 978-84-9988-245-1</nowiki> </ref> aŭ Jaime Lorente<ref>·Lorente, Jaime. ''Shasei.Introducción al haiku,'' Toledo, Lastura y Juglar, Colección "Punto de Mira", 2018. ISBN 978-84-948512-9-2</ref>. Verkita en simpla lingvaĵo ĝi kutime priskribas la naturon: ofte detalojn, kiujn homoj apenaŭ perceptas. Hajkoj nur priskribas, ne komentas aŭ prijuĝas. Tiel ili invitas la legantojn al meditado. Tradicia hajko estas sen titolo. Linio 21: Hajko povas stari en proza kunteksto, kaj tiu kombinaĵo nomiĝas ''[[hajbuno]]''. Tiu tekniko uziĝas en literaj vojaĝimpresoj kaj taglibroj (ekz. [[Matsuo Basho\|Basho]], [[Kobayashi Issa\|Issa]]). Hajko en kombinaĵo kun pentraĵo nomiĝas ''[[hajgao]]'' (ekz [[Yosa Buson\|Buson]]). Hajko (aŭ, pli precize, [[hokko]]) povas agi kiel unua strofo de [[renko]]. == Esenco == [[Hirotaka Masaaki]] (alinome Vastalto) en sia recenzo ''Hajkoj kun alia gusto'' pri ''Cent hajkoj'' de Andreas Kück klarigas tion kio devas esti la tipa hajko.<ref>Hirotaka Masaaki (Vastalto): ''Hajkoj kun alia gusto'', pri ''Cent hajkoj'' (de Andreas Kück). [[Beletra Almanako]] ([[BA25\|25]]), februaro 2016. pp. 161-163.</ref> Li insistas, ke plej gravas priskribo de naturo: {{Citaĵo\|Estas certe, ke hajko ne klarigas sed priskribas. Ĝi ne rakontas aferon de la komenco ĝis la fino, sed prezentas nur momenton. Ĝi ne apogas sin sur titolo, sed memstaras per siaj tri versoj. Ĝi kompletigas sin per dek sep silaboj. Hajko ofte rilatigas sin al la naturo, ĉar homoj vivas en la naturo. Ili ne povas plu vivi ekster ĝi. Finfine la homo estas parto de la naturo, Ĉu hajko invitas legantojn al meditado? Iusence jes, sed ne nepre. Pli simple ĝi invitas al pensado aŭ kunsentado. Bona hajko ja stimulas mensan aktivecon de la legantoj.\|p. 161}} Linio 28: == Famaj hajkistoj == Inter la plej famaj japanaj hajkistoj estas: * [[Matsuo Basho]] ([[1644]]-[[1694]]) Linio 46 ⟶ 45: \| 古池や \|\| ''furu ike ya'' \|\| ''L' olda lageto''\|\|''Lag' forlasita,''\|\|''Jen akvo plaŭdis,'' \|- \| 蛙飛び込む \|\| ''kawazu tobikomu'' \|\| ''Malgranda rano ensaltas''\|\|''Kaj muta. Plaŭd'. Ensaltis''\|\|''laget' malnova plonĝon'' \|- \| 水の音 \|\| ''mizu no oto'' \|\| ''La plaŭdado de l' akvo''\|\|''Rano subita.''\|\|''de ran' ekaŭdis.'' Linio 60 ⟶ 59: \|Hajka antologio\|\| ''sakuroj floras.'' \|\|Miyamoto M.\|\|''ĉeval' en vido.''\|\|Miyamoto M.\|\|''pirfloroj fridas. \|} {\| width="90%" align="center" Linio 70 ⟶ 68: \|} == Notoj == {{Referencoj}} ~~<references/>~~ == Vidu ankaǔ == * [[Tankao]] == Bibliografio == * Hirotaka Masaaki, ''Kiel verki hajkon en Esperanto /'' エスペラント俳句の作り方. Japana Esperanta Librokooperativo, 2012 * Elena Popova, ''Serĉantaj animoj/Târsešti duši (''Търсейки души'')'', Hajkoj en la bulgara kaj Esperanto. Deko ankaŭ en la japana ; 83 p. ; Dobriĉ ; 2018 ; Matador 74 ISBN 9789543715800 * Elena Popova'', La Sezonoj de la animo / Sezonite na dušata'' ; Pli ol 90 hajkoj en la bulgara kaj Esperanto. Kun belaj desegnaĵoj de Iglika Besson ; 64 p. : ilustr. ; Dobrich ; 2016 ; Matador 74 * Elena Popova'', Koro sur manplato / Sărce na dlan'' ; Hajkoj en la bulgara kaj Esperanto. La ciklo "Al memoro de la japana katastrofo" ankaŭ en la japana traduko de Hori Jasuo. ; 68 p. ; Dobriĉ ; 2017 ; Matador 74 * Elena Popova'', Nia bela tero / Zemjata ni hubava'' ; Poemoj por infanoj en la bulgara kaj en Esperanto ; 83 p. ; Dobriĉ ; 2018 ; Matador 74 * Haya Segovia, Vicente, ''Aware'', Barcelona, Kairós, 2013. <nowiki>ISBN 978-84-9988-245-1</nowiki> * Lorente, Jaime. ''Shasei.Introducción al haiku,'' Toledo, Lastura y Juglar, Colección "Punto de Mira", 2018. ISBN 978-84-948512-9-2 * ''4 sezonoj'' : hajkoj en 4 lingvoj / div. aŭtoroj. Trad. M. Nezami. Tehrano, 1994 (kvarlingva kolekto: Esperanto, angla, japana, persa) Linio 94 ⟶ 92: * Hajkista Klubo, ''Hajka antologio''. Kioto, 1981. (hajkoj el la tuta japana historio de la formo, tradukitaj de la Hajkista Klubo) * Desanka Maksimović, ''Ozono de Naskiĝloko''. Beogrado, 1991. (Pli ol 860 hajkoj de la serbia hajkistino) * == Eksteraj ligiloj == * [http://www.vastalto.com/hajko/hajko.cgi Hajko en Esperanto] - Ampleksa hajkaro akceptanta ĉies kontribuon * [http://verbum303.blogspot.ru/search/label/hajko herba taglibro:hajko] - Esperante Hajkoj de Takashi ITO Linio 106 ⟶ 101: * [http://www.bierfaristo.com La Zne Hajkoj] de Istvan Bierfaristo * [http://groups.yahoo.com/group/Japaneskoj/ Japaneskoj] (Dormema dissendolisto por hajkoj kaj aliaj japandevenaj poemoformoj) {{-}} ~~<br clear=all>~~ {{~~projektoj~~Projektoj\|s=Kategorio:Hajko}} {{Bibliotekoj}} [[Kategorio:Poezio]]

Hajko: Malsamoj inter versioj