12-a de majo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
→‎Eventoj: Latvia Kamparana Unio fondita
Linio 24:
* [[Unua mondmilito]]:
** [[1916]]: [[Mortpuno|Mortpafita]] de britoj estis [[James Connolly]], irlanda kungvidanto de la [[Paska Ribelo]]
** [[1917]]: [[Latvia Kamparana Unio]] fondiĝis
* [[1919]]: En [[Varsovio]] fondiĝis Franca Lernejo de [[Piloto]]j - funkciis ĝis la 1-a de decembro 1920, edukis 43 pilotojn translokiĝante al [[Dęblin]], kaj pro [[bolŝevikismo|bolŝevika]] minaco al [[Bydgoszcz]]
* [[1925]]: [[Paul von Hindenburg]] iĝis prezidento de la [[Vajmara Respubliko]]
Linio 31 ⟶ 32:
* [[1937]]: Kronado de la brita reĝo [[Georgo la 6-a]] kaj reĝino [[Elizabeth Bowes-Lyon|Elizabeth]]
* [[Dua mondmilito]]:
** [[1940]]: Nekonataj[[Germana okupado de Pollando]]: nekonataj farintoj pafmortigis en [[Ożarów]] 2 germanajn helppolicanojn
** Sovetaj regopovoj translokigis 16 [[militkaptito|internigitajn]] polajn [[militisto]]jn de [[Starobilsk]] kaj 91 de [[Kozelsk]] al analoga izolejo en Pavliŝĉev-Bor; Asocio de [[Poloj]] en [[Parizo]] intencis aranĝi [[diservo]]n kaj "solenaĵon omaĝe al la Unua [[Marŝalo]] de Pollando" ([[Józef Piłsudski]]) - verŝajne pro interveno de la [[pola ekzila registaro en [[ekzilo]] [[paroĥestro]] de la [[preĝejo]] al St. Honoree rifuzis; en [[Londono]] pola parolisto de [[BBC]] parolis okaze de la mortodatreveno de Piłsudski - pola ministro Stroński en letero postulis lian maldungon, kio ne okazis; [[Vatikano]]: la papo [[Pio la 12-a]] sendis leteron al la pola prezidento en [[ekzilo]] [[Władysław Raczkiewicz]]
** Sensukcesa por [[Wehrmacht]] batalo de nederlanda [[Fermdigo]] komenciĝis
** [[1941]]: En [[Varsovio]] polaj laboristinoj en [[tabako|tabak]]-fabriko "Noblesse" komencis kelkhoran protestan [[striko]]n kontraŭ malalata atribuo de [[nutraĵo]]; sur la [[Tombo de Nekonata Soldato en Varsovio]] aperis kelkaj fotoj de [[Józef Piłsudski]], flor[[bukedo]]j, blankaj-ruĝaj [[rubando]]j kaj ekflamis [[kandelo]]j - trapasis miloj da homoj; en [[Lublin]] estis arestita Władysław Petrykiewicz, gvidanto de Sekreta [[instruisto|Instruista]] Organizaĵo - malliberigita en la [[Kastelo de Lublin]] kaj mortinta en [[Aŭŝvico]]; en Dąbrowa ([[Lublinio]]) mortis [[bestio|bestie]] batita de [[gestapo|gestapanoj]] Wojciech Kubanek, gvidanto de presejo kaj librovendejo en [[Wągrowiec]], eldonisto de loka revuo, de kie estis forsetligita
Linio 38 ⟶ 39:
** [[1942]]: [[Holokaŭsto]]: '''en [[koncentrejo]] [[Aŭŝvico]] ĉi-tage pereis en [[gaso|gas]]-ĉambro 1500 [[judoj]] de [[Sosnowiec]]'''; [[Ordnungspolizei|germana polico]] ekagis en [[Varsovio]] kontraŭ eksterleĝaj [[komercisto]]j; germanaj ĝendarmoj pafmortigis en [[distrikto Parczewski]] 8 judojn, en tio 4 [[infano]]jn, kaj en [[distrikto Chełmski]] 15 judojn
** Dua batalo de [[Ĥarkivo]] komenciĝis; lastaj usonaj taĉmentoj kapitulacis sur filipina insulo [[Mindanao]]
** [[1943]]: '''[[Germanoj]] konkeris en [[Varsovia geto]] 30 [[bunkro]]jn kun 663 personoj, el kiuj pafmortigis 133''' kaj ĝendarmoj [[murdo|murdis]] en [[distrikto Zwoleński]] 24 personojn bruligante parton de domoj; '''[[Volinia masakro]]''': [[ukrainoj]] murdis en Ugły 72 [[poloj]]n, en tio parton vivbruligis kaj alia '''grupo de [[ukraino]]j en [[Polesio]] ĉirkaŭiris [[vilaĝo]]n Wielka Hłusza, kie komence kripligis 15 plenkreskulojn kaj kelke da [[infano]]j''' (elkavigo de [[okulo]]j, forŝiro de [[lango]]j, detranĉo de [[mamo]]j kaj de [[viraj seksorganoj]]) kaj poste ĉiujn loĝantojn vivbruligis; germanaj regopovoj konfiskis en [[Varto]]-Lando 50 642 polajn kaj judajn ekster[[agrikulturo|agrikulturajn]] entreprenojn; '''[[Pola Rezistomovado]]''': pola-soveta [[partizano|partizana]] taĉmento detruis apud [[Kock]] germanan aŭtomobilon; sur [[stacidomo]] en [[Vroclavo]] eksplodis [[bombo]] metita de la membroj de [[Pola Enlanda Armeo]]; soldatoj de [[kamparano|Kamparanaj]] [[Bataliono]]j nokte de la 12-a/13-a de majo atakis germanan armean [[trajno]]n inter [[Puławy]] kaj [[Dęblin]] kun libertempantoj mortigante aŭ vundante kelkdekon de germanoj
** [[Batalo de Atlantiko]]: [[britoj]] sinkigis germanan [[submarŝipo]]n ''U-89'' - la tuta 48-persona skipo pereis; [[Londono]]: '''protestante kontraŭ [[Aliancanoj|indiferenteco de la mondo]] pri [[holokaŭsto]] de la [[judoj|juda nacio]] membro de Nacia Konsilio de la [[pola ekzila registaro en [[ekzilo]] [[Szmul Zygielbojm]] sinmortigis''' (vidu [[Reuven Zygielbaum]]); [[Birma Kampanjo|Birma Fronto]]: malsukceso de t.n. arakana kampanjo - brita 4-a Armea Korpuso retiriĝis
** [[1944]]: '''Germana polico [[pafekzekutado|pafekzekutis]] ĉirkaŭ 150 malliberulojn de la [[Kastelo de Lublin]]''', 20 en Stanisławów kaj 19 en Momoty; [[Pola Rezistomovado]]: en [[distrikto Mielec]] taĉmento de [[Pola Enlanda Armeo]] eksplodigis ferio-trajnon de germanaj soldatoj, alia partizana taĉmento kun 10 sovetaj ministoj konkeris [[Zwierzyniec (distrikto Zamojski)|Zwierzyniec]] kaj eksplodigis [[ponto]]n sur la rivero Wieprz; '''registaro de [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] eldonis unuan sekretan direktivon pri amasa evakuo al [[Nazia Germanio]] de la pola havaĵo, krome oni konstatis, ke ukrainaj [[naciisto]]j kolektitaj ĉirkaŭ [[Stepan Bandera]] dum la lasta duonjaro [[murdo|murdis]] ĉirkaŭ 6 mil polojn'''
** En [[Francio]] kreiĝis Armea Grupo "G"; [[Orienta Fronto (Dua mondmilito)|Orienta Fronto]]: '''[[kapitulaco]] de la lastaj germanaj taĉmentoj en [[Krimeo]]''' - el ĉ. 230 mil soldatoj preskaŭ 80 mil mortfalis aŭ iris al mallibero; usona 8-a Aviada Armeo atakis [[Mannheim]], [[Gdynia]] kaj [[Malbork]]; '''venka [[sturmo]] de la [[Dua Pola Korpuso]] en la [[batalo de Monte Cassino]] komenciĝis''' - komandata de pola generalo [[Władysław Anders]]
** [[1945]]: [[GrekioKapitulaco de Germanio de majo 1945]]: en [[Grekio]] germana [[garnizono]] sur [[Kreto (insulo)|Kreto]] formetis [[armilo]]jn (14 mil soldatoj); [[Usona Departmento de Defendo|Usona Departmento de Milito]] informis, ke usonaj perdoj en la armeo ĝis 30-a de aprilo estis 175 168 mortigitoj, 536 029 vinditoj, 74 304 perdiĝintoj kaj 82 208 [[militkaptito]]j, perdoj en [[Eŭropo]] estis 800 mil soldatoj, en tio 150 mil mortigitoj; '''konstruisto de germanaj raketaj pafaĵoj [[Wernher von Braun]] kune kun siaj kunlaborantoj submetiĝis al usona armeo'''
* [[1945]]: Ordone de Supera Komandantaro de Pola Soldataro estiĝis 7-a [[brigado]] inĝenier-konstrua
* [[1946]]: Pola [[kleriko]] [[Stefan Wyszyński]] iĝis [[episkopo]] en [[Lublinio]]