1-a de septembro: Malsamoj inter versioj

* [[1643]]: [[Svedio|Sveda]] armeo komencis nesukcesan [[sieĝo]]n de la ĉeĥa urbo [[Brno]]

* [[1715]]: [[Ludoviko la 15-a (Francio)|Ludoviko la 15-a]] iĝis reĝo de Francio

* [[1877]]: [[Rusa-turka Milito (1877–1878)|La 10-a rusa-turka milito]]: batalo de [[Loveĉ]] komenciĝis

* [[1880]]: Venko de brita armeo super la afgana en batalo de [[Kandaharo]]

* [[1897]]: [[Bostono]]: unua [[metroo]] en [[Nordameriko]] ekfunkciis

* [[1905]]: [[Alberto]] kaj [[Saskaĉevano]] aliĝis al la [[Kanada Konfederacio]].

* [[1914]]: En [[bestoĝardeno]] en [[Cincinnati]] mortis la lasta [[migrokolombo]]

* [[Unua mondmilito]]:

** [[1916]]: [[Bulgario]] deklaris militon kontraŭ [[Rumanio]]

* [[1919]]: [[Pola-ukraina milito]]: [[Ukrainio]] kaj [[Pollando]] subskribis [[armistico]]n

* [[1919]]: Post pricelaj luktoj ene de Usona Socialisma Partio en Ĉikago formiĝis [[Komunista Partio de Usono]]

* [[1920]]: [[Pola-bolŝevika milito|Soveta-Pola Milito]]:

** Apud [[Hrubieszów]] martire pereis pola flegistino [[Teresa Grodzińska]], unua virino distingita en la [[Dua Pola Respubliko]] per Milita Ordeno ''[[Virtuti Militari]]'', unu el du virinoj dum la milito

** [[1939]]: Surbaze de [[pakto Ribbentrop-Molotov|pakto Hitler-Stalin]] kaj [[sekreta aldona protokolo]] '''sen [[militdeklaro]] [[Germanio]] (kaj [[Slovaka ŝtato]]) frumatene je la 4:40 [[invado en Pollandon|invadis Pollandon]] - komenco de la dua mondmilito fare de la [[Germana Imperio|germana imperiismo]]''' (2500 [[atakaviadilo]]j bombis 63 urbojn, 1,5 mln de soldatoj - 3000 [[viktimo]]j ĉiutage dum la tuta [[milito]]); prezidento [[Ignacy Mościcki]] enkondukis [[militjuro]]n sur teritorio de la tuta [[Pollando|lando]]; [[sieĝo de Westerplatte]]: pola militunuo pripafata de 11 [[kanono]]j de gaste alveninta kirasita [[batalŝipo]] kaj de aviada [[Legio Condor]] - '''unua [[batalo]] de la milito daŭranta 7 tagojn''' (anstataŭ dekkelkaj horoj planataj de [[germanoj]]); [[Bombado de Wieluń]] - unua germana atako de 29 [[Junkers Ju 87]] kun 50 [[tuno]]j da [[bombo]]j al civilaj celoj (nova germana [[normo]], kontraŭa al la [[internacia juro]] - '''unua germana [[militkrimo]] de la milito''') - la urbo detruiĝis 75% (laŭvice [[malsanulejo]], kvankam tegmente markita per la [[Ruĝa Kruco]], [[sinagogo]], [[preĝejo]]), ĉirkaŭ 1200 [[poloj]] pereis; '''komandanto de Pola [[Poŝto]] en [[Gdańsk]] mortfalis, kun kelkaj defendantoj estis ekbruligita per [[flamĵetilo]]j [[orfo|orfino]] Erwina Barzychowska (mortis 50 tagojn poste)''' - la poŝtistoj defendis sin dum 14 horoj, anstataŭ planataj 1-2 laŭ germanoj kaj 6 laŭ poloj; '''[[Poznań]]: dum aeratakoj 195 personoj pereis kaj 43 mortis pro vundoj'''; unua aer-mara batalo en la [[golfo]] de [[Puck]]; [[Katowice]]: enurbe kaj regione estis 15 [[ekzekuto]]j kun 199 murditaj poloj; '''soldatoj de [[Wehrmacht]] en 15 ekzekutoj murdis en teritorio de Pollando 139 personojn''' (i.a. en la distrikto [[Tychy]] kaj [[distrikto Kępiński]]; ĉiutage dum la germana invado estis ĉ. 15 amasaj ekzekutoj, en kiuj pereis 12 000 homoj); '''batalo de Mokra''' (apud [[Kłobuck]]) - Volinia [[Brigado|Brigada]] [[Kavalerio]] dum la tuta tago haltigis la 4-an Kirasitan [[Divizio]]n (polaj perdoj: 530 soldatoj, en tio 27 oficiroj, mortigitaj, vunditaj kaj perdiĝintaj, kaj 300 [[ĉevalo]]j; germanaj perdoj: pli ol 100 [[tanko]]j kaj kelkcent soldatoj); [[Toruń]]: je la 5.30 subleŭtenanto '''piloto [[Stanisław Skalski]] pafalterigis unuan germanan aviadilon''' (septembre pafalterigis 6); '''polaj pilotoj frakasis 2 bombajn ekspediciojn al [[Varsovio]] - [[Luftwaffe]] pafas al polaj pilotoj saviĝantaj per [[paraŝuto]]j'''; [[Varsovio]]: subkolonelo piloto Leopold Pamuła post pafalterigo de du germanaj aviadiloj kaj manko de [[municio]] [[ramo|ramis]] la laŭvican kaj [[paraŝuto|paraŝutis]]; '''en [[Tczew]] revenĝe mortfalis unuaj [[viktimo]]j de la milito''' - polaj [[fervojisto]]j kaj [[dogano|doganistoj]] ekblokintaj germanan [[trajno]]n kun [[armilo]]j - '''unua malvenko de germanoj pro defendo kaj eksplodigo de la urbaj [[landlimo|landlimaj]] [[ponto]]j, pro kio ili revenĝe murdis kelkaj miloj de poloj en la unuaj tagoj de la milito'''; gazeto "Goniec Warszawski" (Varsovia Kuriero) aperigis [[verso]]n de [[Kazimierz Wierzyński]] "Święty Boże" (Sankta [[Dio]]), verkitan tagon pli frue, kiu komencis la polan militan [[poezio]]n; '''reprezentanto de [[Slovakio]] en [[Varsovio]] Ladislav Szathmary rifuzis obeemon al sia registaro pro ties subskribo de [[kunlaborismo|kunlaboro kun germanoj]]'''; gazetaro skribis pri hieraŭa soveta ratifiko de la [[pakto Ribbentrop-Molotov]]

** '''Registaro de [[Sovetunio]] ebligis al [[germanoj]] uzi [[radiostacio]]n en [[Minsko]] por ke ili povu [[ĉifrado|ĉifre]] instrui siajn [[bombaviadilo|bombaviadilistojn]]'''; germana instrukcio por gazetaro: skribi, ke poloj [[provoko de Gliwice|atakis la unuaj]] kaj en titoloj eviti la vorton ''milito'', kaj informi pri 1,2 mln de germanoj vivantaj en Pollando (la vera nombro estis ĉirkaŭ 700 mil); [[Litovio]] anoncis neŭtralecon; [[Ĉikago]]: "Dziennik Chicagowski" publikigis alvokon de la Koncilio de Amerika Pola Diasporo ''Samlandanoj al Ago!'' kaj membroj de Nacia Asocio de Pollando deklaris transdoni tagan [[enspezo]]n al [[Fonduso]] de Nacia Defendo; en [[Nazia Germanio]] oni konfirmis insignon de [[vundo|vunditoj]] por soldatoj de [[Wehrmacht]], [[SS (organizo)|SS]], Kriegsmarine kaj [[Luftwaffe]] kun la [[Fera Kruco]] (la lasta versio); polaj [[destrojero]]j atingis skotan havenon Leith (nun la kvartalo de [[Edinburgo]]); universalaj [[mobilizo]]j en [[Britio]] (11:00) kaj [[Francio]] (12:00) - aliaj landoj enkondukis la partan aŭ plifortigon de [[landlimo]]j (se ne faris tion pli frue); [[Svislando]], [[Estonio]] kaj [[Latvio]] deklaris [[Neŭtraleco (internaciaj rilatoj)|neŭtralecon]]; Konsilio de Ministroj deklaris je la 15:00 ke [[Italio]] ne eniros la militon

** [[Nov-Jorko]]: "Nowy Świat" informis (post du tagoj), ke en [[Ĝenevo]], [[Lisbono]], [[Cape Town]] kaj [[Ŝanhajo]] okazis funebraj ceremonioj lige al datreveno de la germana [[invado en Pollandon]]; [[Stokholmo]]: "Socialdemokraten" konstatis, ke la pola defendo postulas alian pritakson: ''Armea supereco de Germanio estis en Pollando multe pli alta ol en Francio, tamen sen ajna helpo, la polaj izolitaj [[armitaj fortoj]] pli longe rezistis kaj pli atakeme, ol la francaj''; en kartvela preĝejo en [[Istanbulo]] okazis [[meso (diservo)|meso]] kun partopreno de polaj soldatoj el internigejo en Kadikoyu; en [[Münchenbuchsee]] aperis la unua revuo por internigitaj polaj soldatoj "Goniec Obozowy" (Tendara Kuriero), eldonata ĝis junio 1945; [[Londono]]: "Wiadomości Polskie" citis fragmenton de la libro de Axel Heyst, ''After Hitler'': ''Kompare al ĉi tiu ago de revenĝo kaj malamo, la tri fruaj [[dispartigoj de Pollando-Litovio]] ŝajnas modelo de logiko kaj prezento de bonaj moroj. Fakte, la kvara dispartigo de Pollando naskiĝis de malamo kaj revenĝo . (...) Lume de tiuj ĉi faktoj la pola [[tragedio]] superas ĉiujn malfeliĉojn kaj [[katastrofo]]jn , kiuj falis al iu ajn nacio de Eŭropo en la modernaj tempoj''; [[Atlantiko]]: en [[Bordeaux]] kreiĝis itala komandejo de "[[submarŝipo]]j agantaj sur Atlantiko"; [[Luftwaffe]] (640 aviadiloj) atakis Tilbury ([[Thurrock]]), Biggin Hill ([[Granda Londono]]), Detling ([[Kent]]); Komandejo de [[Ĉasaviadilo]]j de [[Brita Aerarmeo]] faris 661 aviadilflugojn: perdoj - RAF - 15, Luftwaffe - 15 aviadiloj; nokte Luftwaffe (150 aviadilflugoj) atakis [[Swansea]], [[Bristol]] kaj aliajn celojn

** [[1941]]: Germanaj regopovoj enkondukis en [[Lvovo]] apartajn [[tramo|tram]]-vagonojn destinitaj "nur por judoj"; en [[Lodzo]] aperis [[konspiro|konspira]] junulara organizaĵo "Promieniści"; en [[Varsovio]] fondiĝas [[konspiro|konspira]] organizaĵo Polscy Socjaliści (Polaj [[Socialistoj]])