Termantelo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
mantelo
Linio 1:
[[Dosiero:Earth-cutaway-schematic-numbered.svg|eta|400px|<center>sekco de la [[tero]]:<br />1 terkrusto (oceana kaj kontinenta krusto, dikeco 0 ĝis 80 km), 2 [[termantelo]] (supra mantelo inkluzive de la [[astenosfero]] (5), kaj suba mantelo), 3 [[terkerno]] (3a kaj 6 ekstera, likva kerno, 3b kaj 7 ena, solida kerno - 4 [[litosfero]], do terkrusto kaj supra mantelo]]
 
La '''termantelo''' aŭ '''mantelo'''<ref>Laŭ la [[Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto|PIV]] 2020 unu de la signifoj de mantelo estas "⊕ Tavolego de la terglobo, situanta inter la krusto k la kerno: ''supra mantelo'' (ĝis 700 <abbr>km</abbr>); ''malsupra mantelo'' (inter 700 k 2900 <abbr>km</abbr>)." https://vortaro.net/#mantelo_kd</ref> estas la dikega, meza ŝelo interne de la planedo [[Tero]]. Ĝi situas rekte sub la [[terkrusto]] kaj averaĝe dikas 2850 kilometrojn (la limo inter [[terkerno]] kaj termantelo averaĝe troviĝas 2898 kilometrojn sub la tersurfaco). La termantelo samkiel la terkrusto estas solida, sed en siaj mekanikaj ecoj kaj kemia konsisto signife diferencas de la pli supra terkrusto, kiu funde de la oceanoj kaj sub la kontinentoj aparte konsistas el [[bazalto]] kaj sur la kontinento aparte el [[granito]]. La plej supra parto de la termantelo nomiĝas [[astenosfero]].
 
La rokaro de la supra termantelo konsistas el la mineralo [[olivino]] respektive variaĵoj ekestantaj pro alta fizika premo, krome el [[pirokseno]]j kaj similaj mineraloj. En la profunda parto de la mantelo inter 660 kaj 800 kilmetroj ekzistas tiom altaj temperaturoj kaj premoj, ke tiuj mineraloj ne plu stabilas kaj daŭre transformiĝas al aliaj mineraloj. La termantela rokaro havas pli grandan parton de [[fero]] kaj [[magnezio]], kaj malpli grandan parton de [[silicio]] kaj [[aluminio]] ol la terkrusto.
Linio 38:
La fiziko de ĉi tiu fenomeno estas kompleksa. Efektive, la fizikaj proprecoj de solidaj materialoj estas tre malsamaj ol tiuj de akvo aŭ aero, ekzemple.
 
== Fontoj ==
<references />
[[Kategorio:Tero]]
[[Kategorio:Geologio]]