Kalifornio: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→Historio: Mi aldonis pli da texto, ke mi akiris el libro kiun mi metis en la bibliografio de la artikolo. |
e Aldono de referencio |
||
Linio 58:
[[Hispanio|Hispanaj]] esploristoj de la [[16-a jarcento]] nomis ĉi tiun regionon de centra pacifikborda [[Nordameriko]] "California" laŭ paradiza lando en tiama hispana romano, sed ili ne koloniigis la tutan landon ĝis la malfrua [[18-a jarcento]], kiam franciskana Patro ''Junipero Serra'' fondis la misiiston de [[San-Diego|''San Diego'']] en la jaro 1765. Dum longa tempo, la sola eŭropa penetro en la izolita loko estis hispanaj misiistoj. Ĉi tiu kolonia Kalifornio dividiĝis inter du regionoj, poste [[Meksiko|meksikaj]] ŝtatoj: norda [[Alta Kalifornio]] kaj suda [[Kalifornia Duoninsulo]]. Samtempe, usonaj kolonianoj komencis veni en Altan Kalifornion.
Por la jaro 1810, kiam komenciĝis la [[Meksika Milito de Sendependeco]] en Kalifornio, tri urboj estis la pli gravaj de la loko: ''San Diego, [[San-Francisko|San Francisco]]'' kaj ''[[Monterey]].'' <ref name=":0">Guinn, J.M. (1915). ''A History of California and an Extended History of Los Angeles and Environs.'' Los Angeles: Historic Record Company.</ref>
En 1821, Meksiko atingis sian sendependecon kaj organizitis sin en [[Meksika Imperio]], kaj la Kalifornia Teritorio rajtis unu delegiton en la imperia kongreso. Sed la nova registaro ne malpezigas Kalifornion: pro la preskaǔ 11 jaroj da milito en Meksiko, la 2 hispanaj ŝipoj ke alportis monon kaj provizojn al la militistoj ĉesis veni, kaj la havenoj fermis al fremda komerco.
Linio 68:
Poste en 1836, la [[Teksaso|Teksano]] atingitis sian sendependecon de Meksiko, kiu tiam havis kiel prezidanton ''[[Antonio López de Santa Anna]].'' Li decidis, poste sia sperto en la teksana milito de sendependeco, ne lasi la saman sorton alveni al Kalifornio, kaj nomumis ''Manuel Micheltorena'' kiel guberniestro pri ĉesi la eniron de usonanoj al la teritorio. Micheltorena prenis kun si armeon da 350 kondamnitoj el la meksikaj malliberejoj, kaj elŝipiĝis sur San Diego en aǔgusto, 1842.
Sed lian armeo formanĝis la teron kiel akridoj, la anoj rabis la posedaĵojn de la homoj, tiam ili ribelis kontraǔ la guberniestro en 1845, kaj perfortis lin pri suskribi traktaton kiu devigis lin pri sendi liajn "cholos" (liaj kondamnitaj militistoj). Tamen Micheltorena ne respektis la traktaton, kaj poste iom da bataloj la asambleo de [[Los-Anĝeleso|Losanĝeleso]] nomis al Micheltorena trairon kaj nomumis al [[Pío Pico]] kiel guberniestro. Micheltorena provis subpremi la ribelon, kun la helpo de la kapitano ''[[John A. Sutter]]'' kaj de ''[[Isaac Graham]]'' li marŝis kontraǔ la ribela armeo, direktitaj per la generalo ''[[José Castro]]'': la du armeoj renkontiĝis en la suda ekstremaĵo de la San Fernando-valo, ĉiu kun aproksime 400 soldatoj kaj kelkaj pecoj da artilerio. La batalo rezultis en venko de la armeo de Castro kaj la elpelo de Micheltorena el Kalifornio, Pico restis kiel guberniestro.<ref name=":0" />
En 1846, usona koloniano ribeliĝis kontraŭ la meksika registaro en "La Urso-Flago Ribelo", kiu nomiĝis tiel pro la flago de la ribeluloj, kiu ekzistas en modifita formo en la nuna ŝtata flago. La '''[[Respubliko Kalifornio]]''' ([[Hispana lingvo|hispane]] ''República de California'', [[Angla lingvo|angle]] ''California Republic''), ankaŭ nomita la '''Respubliko de la flago de la urso''' ([[Hispana lingvo|hispane]] ''República de la bandera del oso'', [[Angla lingvo|angle]] ''Bear Flag Republic''), estis rezulto de ribelo gvidita de Usonanoj la [[14-an de junio]] [[1846]] en la urbo de Sonoma kontraŭ la aŭtoritatoj de la [[Meksiko|meksika]] provinco de Alt-Kalifornio.
Linio 114:
{{Usonaj ŝtatoj}}
<references />
| |||