Transnacia firmao: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
LiMrBot (diskuto | kontribuoj) esperantigita ŝablono (Dosiero), esperantigita parametro, +Projektoj, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj |
Sj1mor (diskuto | kontribuoj) iom plu per kelkaj alineoj pri la temo |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Toyota Headquarter Toyota City.jpg|eta|dekstra|alt=Toyota is one of the world's largest multinational corporation(s) with their headquarters in Toyota City, Japan. |[[Toyota]] estas unu el la plej grandaj transnacia korporacio kun sidejo en Tojota, [[Japanio]].]]
'''Transnacia firmao''' (aŭ '''multnacia''' '''entrepreno''') estas kompanio, kiu ampleksas multajn landojn, kun filioj, oficejoj aŭ filioj en diversaj landoj. Plej ofte tia korporacio havas centran ĉefsidejon, kie la tutmonda administrado de la korporacio estas kunordigita. Plej multaj grandaj kompanioj laŭ mona enspezo aŭ merkatparto estas transnaciaj kompanioj. Tiu kompanio estas translime produktanta, komercanta kaj investanta [[entrepreno]].
En 1602 fondiĝis la unua multnacia kompanio, la [[Nederlanda Orient-hinda Kompanio|Nederlanda Orienthinda Kompanio]].
La [[kapitalo|kapitala]] [[valoro]] de la plej grandaj transnaciaj firmaoj kiel [[General Motors]] aŭ [[Microsoft]] superas la [[MEP (ekonomio)|malnetan enlandan produkton]] de multaj [[Afriko|afrikaj]] ŝtatoj aŭ ekz. eĉ de [[Venezuelo]]. Per sia ekonomia potenco ili havas gravan influon eĉ je la internacia [[ekonomia politiko]], je [[mondmerkato]], [[borso]]j, [[medio]] kaj ankaŭ je la naciaj registaroj.▼
Modernaj multnaciaj kompanioj distingiĝas de internaciaj kompanioj per multaj manieroj. Internaciaj kompanioj kutime importis krudajn materialojn de unu aŭ pluraj landoj, kunmetis ilin en fabriko aŭ en pluraj [[Fabriko|fabrikoj]] en la [[hejmlando]] de la kompanio kaj surmerkatigas ilin en diversaj landoj. Multnaciaj kompanioj, aliflanke, ankaŭ malcentralizas produktadajn operaciojn inter diversaj landoj. Povas ekzisti situacio, ekzemple, kie unu ero de la produkto estas fabrikita en unu lando, alia en la alia parto de la mondo, kaj kunmetita en fabriko en tria loko.
En produktoj, kie servo estas ŝlosila ero, kaj la vivkapablo de [[Importo|importado]] de [[Krudmaterialo|krudaj materialoj]] estas relative malalta, oni ofte uzas la franĉizan metodon, en kiu la multnacia kompanio donas operacian franĉizon al fabrikantoj aŭ servaj provizantoj en aparta lando, kiam ili funkcias en ilia lando kiel sendependaj produktantoj. Nacia, kaj profiti de gvidado kaj helpo (en pli ĝenerala senco) de la gepatra kompanio, kaj ŝparado en individuaj elspezoj kiel [[Reklamo|reklamado]], esplorado kaj disvolviĝo (R&D), loĝistiko kaj administrado aŭ strategia merkatado. tiaj kazoj, la multnacia kompanio donas operaciajn koncesiojn al nemultnaciaj kompanioj. Vidu plu pri Markado kaj [[Tutmondiĝo]])
Ĉi tiuj du karakterizaĵoj de transnaciaj kompanioj kaŭzis malplivalorigon de la graveco de [[internacia komerco]] de varoj kaj responda pliiĝo de la volumo de internacia komerco efektivigita per kapitalaj translokigoj. Ĉi tiu strukturo donas al multnaciaj kompanioj relative multe da fleksebleco kompare kun internaciaj kompanioj de antaŭaj generacioj, ĉar ĝi permesas al ili redukti la nombron de dungitoj dungitaj de la kompanio, favore al kontraktoj kun subkontraktistoj, kiuj subtenas tiajn rilatojn por ĝi.
Unu el la ĉefaj kialoj de la transiro al multnacia produktado estas la konsiderinda streĉiĝo de [[Labormerkato|labormerkatoj]] en plej multaj okcidentaj landoj, kaj la altaj salajroj de produktadaj laboristoj en ili. La efikiva avantaĝo de produktado en [[Okcidenta civilizo|Okcidento]] multe eroziis, kaj en iuj kazoj eĉ malaperis. En tia situacio, laŭ la "Leĝo pri Relativa Avantaĝo" de David Ricardo, lando kapabla produkti iun produkton pli efike ol alia lando, ankoraŭ pagas movi la produktadon de produktoj, kie ĝia relativa avantaĝo estas pli malgranda ol la produktado en alia lando,
La multnaciaj kompanioj sekve fokusiĝas al areoj, kie ankoraŭ ekzistas granda relativa avantaĝo por la gepatra lando de la korporacio. Multaj transnaciaj kompanioj reduktas sian rektan partoprenon en produkta produktado, fokusante anstataŭe pri [[loĝistiko]], esplorado kaj disvolviĝo, kaj merkatado kaj markado. Ekzemple, multnacia kompanio, kiu traktas sukojn, povas transdoni la efektivan sukoproduktadon al diversaj sendependaj kompanioj, kun plejparto de sia laboro temigante markadon de la diversaj sukoj, disvolvi novajn sukojn, merkatigi la sukojn kaj vendi ilin en la merkato.
Subtenantoj de [[kontraŭtutmondiĝo]], la grandeco de multnaciaj kompanioj kaj ilia komerca [[Sponsoro|sponsorado]] de diversaj kulturaj agadoj, donis al ili grandan politikan influon. Precipe oni argumentis, ke tiaj kompanioj profitas de influo al pli malgrandaj aŭ pli malriĉaj landoj, per decido kion produkti aŭ kion kaj kiom ne produkti en ili.
▲
Kelkaj ekzemploj de transnaciaj firmaoj:
| |||