Mekaniko: Malsamoj inter versioj

'''MeĥanikoMekaniko''' aŭ '''mekanikomeĥaniko''' referencas al la parto de [[fiziko]] pritrakanta la [[ekvilibro]]n, movadon de korpoj, la [[forto]]jn kiuj efikas sur la korpoj, kaj ties aplikado al maŝinoj kaj aparatoj. La termino "korpo" povas signifi grandan sortimenton de objektoj, ekzemple: [[partiklo]]j, [[ĵetaĵo]]j, [[kosma flugaparato|kosmaj flugaparatoj]], [[astro]]j, [[maŝinero]]j, kaj eroj de [[solido]]j, [[likvo]]j, [[gaso]]j, ktp.

MeĥanikoMekaniko eble estas la [[primara]] kaj originala fako de [[fiziko]]. Ĝi entenas grandan parton de scio pri la natura mondo. Ĝi ankaŭ konstituas la centran parton de [[teĥnologioteknologio]] kaj [[inĝenierarto|inĝenieriko]]. La plej gravaj divizioj de meĥanikomekaniko estas inter [[klasika meĥanikomekaniko]], [[kvantuma meĥanikomekaniko]], kaj [[relativeca meĥanikomekaniko]]. Historie klasika meĥanikomekaniko venis unue, dum kvantuma meĥanikomekaniko kaj relativeca meĥanikomekaniko estas pli novaj. Kvantuma meĥanikomekaniko kaj relativika meĥanikomekaniko malkovriĝis frue en la 20-a jarcento. Pro la [[matematiko|matematika]] precizeco de prognozoj bazitaj sur klasika meĥanikomekaniko, ĝi estas rigardata kiel la modelo por aliaj [[ekzakta scienco|ekzaktaj sciencoj]].

Kvantuma meĥanikomekaniko havas pli grandan amplekson ol klasika meĥanikomekaniko; kaj oni povas vidi ĝin entenanta klasikan meĥanikonmekanikon de la vidpunkto de la grandeco de korpoj. Ne estas kontraŭdiroj; ĉar en la limo de mezgrandaj korpoj la prognozoj de kvantuma meĥanikomekaniko alprokimiĝas al tiuj de klasika meĥanikomekaniko.

Iel analoge, [[Albert Einstein|Ejnŝtejna]] [[relativeco]] etendis la amplekson de meĥanikomekaniko, kaj klasika kaj kvantuma. Refoje ne estas kontraŭdiroj tie ĉi. Samkiel oni povas diri ke kvantuma meĥanikomekaniko kovras grandajn kaj malgrandajn partiklojn. Oni povas diri ke relativeco kovras "rapidajn" kaj "malrapidajn" korpojn. Por malrapidaj partikloj estas pli simple uzi klasikan meĥanikonmekanikon. Kontinuas esti esploro en la kazo de malgrandaj rapidaj korpoj. La matematikaj priskriboj en kvantuma meĥanikomekaniko kaj relativika meĥanikomekaniko ne kongruas. Por kombini ilin oni devas trovi novan priskribon kiu facile funkcias kun malgrandaj rapidaj korpoj. Ĉiutaga observanto ne bezonas tiun ĉi ekstreman priskribon por ĉiutagaj aferoj.

Aliaj distingaĵoj inter la subfakoj de meĥanikomekaniko koncernas la naturon de la korpoj. Oni traktas partiklojn kiel mankantan internan strukturon. Do oni traktas ilin kiel matematikajn punktojn de klasika meĥanikomekaniko. Rigidaj korpoj havas etendon, sed konservas simplecon proksiman al tiu de partikloj, aldonante nur kelkajn [[gradoj de libereco|gradojn de libereco]], kiaj orientado en spaco. Alie korpoj povas esti duon-rigida, t.e. [[elasta]], aŭ ne-rigida, t.e. [[fluida]]. Tiuj ĉi fakoj havas klasikajn kaj kvantumajn subfakojn. Aliaj ankaŭ havas relativikajn subfakojn. Ekzemple, la movado de spacveturilo priskribiĝas per klasika mekaniko rilate al sia [[orbito]] kaj [[orientado]] (t.e. per [[rotacio]] rilate al [[fiksita stelo|fiksitaj steloj]]). Dum [[atoma nukleo]] priskribiĝas per kvantuma meĥanikomekaniko en analogaj situacioj.

== Sub-fakoj de meĥanikomekaniko ==

* [[Klasika MeĥanikoMekaniko]]

** [[newton-a meĥanikomekaniko]]- la originala teorio de movado [[kinematiko]], kaj fortoj [[dinamiko (mekaniko)|dinamiko]]

** [[La Grange-a meĥanikomekaniko]]- energi-bazita formalismo de dinamiko duala al la Newton-a formalismo

** [[Hamilton-a meĥanikomekaniko]]- alia energi-bazita formalismo de dinamiko duala al la Newton-a

** [[ĉiela meĥanikomekaniko]]- la movado de la steloj, [[galaksio]]j, kaj aliaj astroj.

** [[kontinuaĵa meĥanikomekaniko]]- kiu inkludas

*** [[solida meĥanikomekaniko]] kaj [[elastiko]]- la ecoj de kvazaŭ-rigidaj korpoj,

*** [[statiko]]- meĥanikomekaniko de kvazaŭ-rigidiaj korpoj en [[ekvilibro]],

*** [[fluida meĥanikomekaniko]]- la dinamika movado de [[fluidaĵoj]],

*** [[hidraŭliko]]- la meĥanikomekaniko de fluidaĵoj en ekvilibro,

** [[biomeĥanikobiomekaniko]]- meĥanikomekaniko de solidoj, fluidoj, ktp en biologiaj sistemoj,

** [[statistika meĥanikomekaniko]]- meĥanikomekaniko de grandaj kunaĵoj de korpoj,

* [[kvantuma meĥanikomekaniko]]- meĥanikomekaniko de malgrandaj korpoj