Pipromento: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kozyra (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Lumass (diskuto | kontribuoj)
Nur korektoj de tajperaroj
Linio 20:
[[Dosiero:Mentha-piperita.JPG|thumb|250px|maldekstra|Pipromento]]
[[Dosiero:Frischer Tee mit Minze (22058153338).jpg|thumb|250px|maldekstra|La mento-trinkaĵo ([[infuzaĵo]])]]
La '''pipromento''' (''Mentha × piperita'') piperita) estas forte bonodora, plurjara, moltiga planto, disvastiĝinta spicaĵo. Ĉar ĝi estas hibrida planto, oni povas reprodukti ĝin nur per vegetativaj metodoj, per la radiko.
 
Ĝi botanike apartenas al la [[lamiacoj]], la folioj estas tigetaj, helverdaj, la floroj staras en lil-rosaroza grapolo. Ĝia tigo altas 30–90 cm, kvareĝaj, liletajlilecaj. la folioj entenas 2-2,5 % da volatila oleo. La planto estas bezona je lumo, akvo kaj nutromineraloj.
 
Oni uzas la sekigitan infloreskon kaj la foliojn por bongustigi sukeraĵojn, dolĉaĵojn, trinkaĵojn, salatojn kaj aliajn nutraĵojn. La odoro de la pipremonto estas forta, dolĉeta, ĝia gusto estas komence pika, poste malvarm-sentiga.
 
La pipromento kreskas origine en Eŭropo kaj Azio, disvastiĝis en norda Ameriko, sur borojbordoj de rojoj kaj aliaj malsekjamalsekaj areoj. Oni kultivas ĝin pro ties volatila oleo en Eŭropo, Azio kaj norda Ameriko.
 
Gravas la subspecioj nigra kaj blanka pipromento por la kultivado. La nigra (angla) pipremontopipremento havas lilan tigon, oni kultivas grandaree en Usono. La blanka pipromento havas verdan tigon, oni taksas ties oleon pli fajna tielkaj pli valora.
 
Oni ekstrakta la volatilan oleon de la pipromento per akvovapora distilado, el la supergrundaj partoj de la planto.