22-a de septembro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→‎Eventoj: Organizaĵo por Liberigo de Palestino agnoskita de UN
Neniu resumo de redakto
Linio 40:
* [[1937]]: Kadre de [[Ukraina Soveta Socialisma Respubliko]] kreiĝis [[Ĥmelnicka provinco]], [[Poltava provinco]], [[Ĵitomira provinco]] kaj [[Mikolajeva provinco]]
* [[1938]]: Granda [[uragano]] en [[Nov-Anglio]] (de la 10-a ĝis la 22-a de septembro) mortigis 632 - 800 personojn
* [[1938]]: Ĝenerala striko okazis en [[Ĉeĥoslovakio]] por protesti kontraŭ [[koncesio]]jn al [[Germanio]], kio rezultigis falon de la registaro de [[Milan Hodža]] kaj starigostarigon de provizora registaro; atako kontraŭ doganejo en [[Hnanice]] fare de tricent homoj - nur 12 membroj de la Financa Gvardio kaj 5 membroj de la Ŝtata Defenda Gvardio defendis la [[dogano|doganan]] oficejon
* [[Dua Mondmilito]]
** [[1939]]: 6-a tago de la [[Soveta invado en Pollandon]]: en [[Bresto (Belorusio)|Bresto]] okazis komuna germana-rusa [[militisto|militista]] parado de [[Wehrmacht]] kaj la [[Ruĝa Armeo]] okaze de transdono de la urbo de la germanaj taĉmentoj al la soveta armeo; la Ruĝa Armeo okupis post du tagoj [[Defendo de Grodno|Grodnon]], kie ĝi komencis [[pafekzekutado|pafekzekuti]] ĉirkaŭ 300 soldatojn, policanojn kaj civilulojn kune kun [[brigada generalo]] Józef Olszyna-Wilczyński (ankaŭ dispremis per [[tanko]]j); dum bataloj en la arbaro de [[Augustów]] apud Kodziowce retiriĝanta rezervistara [[regimento]] de [[kavalerio|kavaleriano]]j detruis 22 sovetajn [[tanko]]jn - la plej granda venka batalo kontraŭ enirantaj taĉmentoj de Ruĝa Armeo; en Złoczów [[NKVD]] pafekzekutis nokte de la 21-a/22-a 10 polajn policanojn kaj urboficistojn; [[Batalo de Lvovo]]: [[Lvovo]] kapitulacis - sovetianoj, malgraŭ interkonsentitaj kondiĉoj de [[kapitulaco]], arestis polajn [[oficiro]]jn kaj poste [[murdo|murdis]] ilin en [[Katin]], prezidento de la urbo estis arestita kaj malliberigata ĝis 1941; en [[Vilno]] aperis en [[belorusa lingvo]] "Vilenskaja Pravda"; en [[Moskvo]] komuna germana-soveta komuniko de registaroj pri la [[demarkacia linio]] tra [[Dua Pola Respubliko|Pollando]] verdiktis: [[Lublinio]] kaj parte varsovia [[vojevodio]] restas sovetflanke; [[invado en Pollandon|germana-pola milito]]: [[batalo]] de [[Łomianki]] - lasta batalo kadre de la [[batalo de Bzura]] - [[poloj]] atakis la 8-an germanan armean korpuson, mortfalis pola brigada generalo gvidanta atakon per [[bajoneto]]j Mikołaj Bołtuć kaj diviziaj komandantoj: de infanterio kolonelo Tadeusz Parafiński kaj de malpeza artilerio majoro Leszek Lubicz-Nycz; [[Militkrimo]]j: [[Aranĝo T4]] komecitakomencita - la unua el amasa serio da ekzekutoj en Arbaro Szpęgawski apud [[Starogard Gdański]] - 88 pacientoj de [[Psika malsano|psika malsanulejo]] en Kocborów estis murditaj; apud [[Sochaczew]] kontraŭ ĉirkaŭ 50 polaj [[militkaptito]]j - la soldatoj de [[bataliono]] de la Nacia Defendo de [[Bydgoszcz]], krome germanaj soldatoj kaj policoj pafmortigis en [[Pułtusk]] ĉirkaŭ 80 judojn kaj en 5 aliaj lokoj 58 personojn, en tio ne malpli ol 12 [[Sileziaj Ribeloj|sileziajn ribelintojn]] de malliberejo en [[Cieszyn]]; en [[Urycz]] (nun en [[Lviva provinco]]) kontraŭ 73-100 [[poloj|polaj]] militkaptitoj, vivbruligitaj en [[garbejo]] fare de soldatoj de [[Wehrmacht]] kun helpoj de ukrainaj naciistoj - dum la germana invado averaĝe okazis ĉiutage 15 amasaj ekzekutoj; [[Hitler]] venis apud [[Varsovio]]n, kie li per [[lorno]] rigardis batalojn en antaŭurbo Praga, kie ĉi-tage mortfalis germana generalo barono Werner von Fritsch
** [[1940]]: [[Germana okupado de Pollando]]: al [[koncentrejo]] en [[Aŭŝvico]] alvenis la dua transporto de enprizonigitoj de [[Varsovio]]; germana operaco de [[deportado]] de [[poloj]] el la [[distrikto Żywiecki]] al [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] komenciĝis - ilian lokon okupis germanaj [[setlado|setliĝantoj]]; [[Japanio|Japana]] armeo invadis [[Vjetnamio]]n; [[Batalo de Anglio]]: pola Skadro 303 pafalterigis la 100-an germanan aviadilon
** [[1941]]: Komandantaro de la [[Pola Armeo en Sovetunio]] anoncis volontulan soldatigon; de [[Varsovio]] al la [[Koncentrejo Ravensbrück]] foriris transporto de 274 virinoj; sensukcesa germana-finna operaco celinta konkeri sovetan havenon [[Murmansko]] finiĝis; germanaj regopovoj ordonis krei en [[Lublin]] [[koncentrejo]]n por 50 mil personoj (t.e. [[Majdanek]])
Linio 103:
* [[1867]]: [[Márton Balázs (etnografo)|Márton Balázs]], hungara instruisto, etnografo (m. [[1948]])
* [[1868]]: [[Péter Király]], hungara verkisto publikiginta en "[[Brassói Lapok]]" (m. [[1933]])
* [[1875]]: [[Mikalojus Konstantinas Čiurlionis]], litova komponisto, pentristo kaj grafikisto, influinta la [[arto]]n de Litovio, konanto de la [[pola]] lingvo, memorigata de Čiurlionis-[[muzeo]] en [[Kaŭno]] (m. [[1911]])
* [[1876]]: [[André Tardieu]], ĉefministro de Francio, okupiĝanta pri difino laŭ franca vidpunkto de la [[ŝtatlimo]]j de [[Dua Pola Respubliko]] surbaze de la mapo de [[Pola Nacia Komitato]] (m. [[1945]])
* [[1882]]: [[Wilhelm Keitel]], germana [[feldmarŝalo|kampmarŝalo]], [[stabo|stabestro]], [[militkrimo|militkrimulo]] de [[Wehrmacht]], subskribinto de la [[kapitulaco de Germanio de majo 1945]], [[pendumo|pendumita]] pro [[krimoj kontraŭ la homaro]] (m. [[1946]])
* [[1885]]: [[Erich von Stroheim]], aŭstri-usona reĝisoro, aktoro kaj produktoro, stelulo de [[muta filmo]] (m. [[1957]])
* [[1885]]: [[Marcell Benedek]], hungara verkisto, tradukisto de preskaŭ 200 [[beletro|beletraĵo]]j, filo de [[Elek Benedek]], patro de [[István Benedek]] (m. [[1969]])
* [[1887]]: [[Julia C. Isbrücker]], [[nederlanda esperantistino]] iniciatinta postmilitan [[UK 1920]], kunfondinta [[Universala Ligo|Universalan Ligon]], Honora Membro de [[Universala Esperanto-Asocio]] kaj de [[Internacia Centra Komitato]], edzino de la vicprezidanto de UEA [[J. R. G. Isbrücker]], tradukistino i.a. de ''Nova Studo pri la Filozofioj de [[Rabindranath Tagore]] kaj [[Walt Whitman]]'' kaj romano ''[[Akbar (romano)|Akbar]]'' (n. [[1971]])
* [[1891]]: [[Hans Albers]], germana aktoro kaj kantisto (m. [[1960]])
* [[1891]]: [[Gyula Várhelyi]], rumania hungara historiisto, publicisto (m. [[1935]])
Linio 117:
* [[1910]]: [[György Faludy]], hungara poeto, verkisto, tradukisto, kies du poemoj pri la [[Hungara revolucio de 1956]] estis esperantigitaj de [[Tibor Papp]] por "[[Debrecena Bulteno]]" (m. [[2006]])
* [[1918]]: [[Hans Scholl (rezistanto)|Hans Scholl]], germana rezistanto kontraŭ [[Nacisocialisma Germana Laborista Partio|naziismo]], membro de [[Blanka Rozo]], ekzekutita (m. [[1943]])
* [[1918]]: [[Henryk Szeryng]], meksika violonisto pol-juddevena, poligloto, tradukisto de la [[pola ekzila registaro]] (m. [[1988]])
* [[1920]]: [[Henryk Zieliński (historiisto)|Henryk Zieliński]], pola historiisto, profesoro de la [[Universitato de Vroclavo]] (m. [[1981]])
* [[1922]]: [[Chen Ning Yang]], usona Nobel-premiita fizikisto, esploranta [[malforta nuklea forto|malfortajn nukleajn fortojn]] inter [[elementa partiklo|elementaj partikloj]]