Kiel registrite je 11:44, 18 mar. 2007 redakti Moldur (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 54 323 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 11:53, 18 mar. 2007 redakti malfari Moldur (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 54 323 redaktoj aldono de ligoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 2: [[Dosiero:Gustav Vasa.jpg\|thumb\|right\|200px\|[[Gustavo Vasa]], Gustavo la 1-a de Svedio.]] [[Dosiero:Pochod Szwedow do Kiejdan.jpg\|thumb\|right\|300px\|Sveda-Pola milito en la 17-a jarcento.]] Svedio havis la favoron vivi en paco dum preskaŭ 200 jaroj. Sed dum multaj jarcentoj antaŭe la lando partoprenis en fortokonsumantaj konfliktoj kaj longedaŭraj militoj. Vikingoj el Svedio kaj el ceteraj nordiaj landoj vojaĝis ekde ĉirkaŭ [[800]] kaj dum 250 jaroj poste al fremdaj landoj en vojaĝoj kiuj estis kombinaĵo de komercaj vojaĝoj, rabado kaj elmigrado.' La sveda regno formiĝis dum la ~~12a~~[[12-a jarcento]]. Ĝis la ~~16a~~[[16-a jarcento]] la limoj inter la nordiaj landoj estis malklaraj. Dum periodo en la ~~14a~~[[14-a jarcento]] Svedio, [[Norvegio]] kaj [[Danio]] estis unuigitaj en union. Svedio jam antaŭe konkeris ~~Finnlandon~~[[Finnlando]]n. La fundamento de moderna Svedio estis konstruita en la ~~16a~~[[16-a jarcento]]. Dum la sekvanta jarcento Svedio evoluis al eŭropa grandpotenco kun kolonioj ĉirkaŭ [[Balta maro]] –– sed la malgranda lando estis tro malfortika bazo por grandpotenca regno, kaj ĝia disfalo komenciĝis en la ~~18a~~[[18-a jarcento]]. Sekvis pliaj malsukcesoj. Post milito kontraŭ Rusio en 1808-1809 Svedio devis forlasi Finnlandon. La unuo, en kiu Svedio kaj Norvegio estis partoj ekde 1814, dissolviĝis en 1905. Svedio partoprenis nek en la unua nek en la dua mondmilito, kaj daŭrigis sian eksteraliancan politikon ankaŭ post la paciĝo en 1945. Senalianceco en paco, celanta al neŭtraleco en milito – tio fariĝis la principaro de Svedio. En 2001 la partioj de la parlamento komencis interparolojn pri ”nova sekurecpolitika doktrino, alĝustigita al nova situacio.”▼ Ĉiam estis forta sveda ambicio aktive partopreni en internacia kunlaboro. Forta sveda engaĝiĝo en UN estas fundamento en sveda ekstera politiko. Kun la ceteraj nordiaj landoj – Danio, Finnlando, Norvegio kaj Islando – Svedio havas proksiman kunlaboron en la plej multaj sferoj.▼ ▲Sekvis pliaj malsukcesoj. Post milito kontraŭ [[Rusio]] en [[1808]]-[[1809]] Svedio devis forlasi Finnlandon. La ~~unuo~~[[Svedio-Norvegio\|unio]], en kiu Svedio kaj Norvegio estis partoj ekde [[1814]], dissolviĝis en [[1905]]. Svedio partoprenis nek en la [[unua mondmilito\|unua]] nek en la [[dua mondmilito]], kaj daŭrigis sian eksteraliancan politikon ankaŭ post la paciĝo en [[1945]]. Senalianceco en paco, celanta al neŭtraleco en milito –– tio fariĝis la principaro de Svedio. En [[2001]] la [[politikaj partioj en Svedio\|partioj]] de la [[Riksdagen\|parlamento]] komencis interparolojn pri ”nova sekurecpolitika doktrino, alĝustigita al nova ~~situacio~~situacio”.” ▲Ĉiam estis forta sveda ambicio aktive partopreni en internacia kunlaboro. Forta sveda engaĝiĝo en [[Unuiĝintaj Nacioj\|UN]] estas fundamento en sveda ekstera politiko. Kun la ceteraj nordiaj landoj –– [[Danio]], [[Finnlando]], [[Norvegio]] kaj [[Islando]] –– Svedio havas proksiman kunlaboron en la plej multaj sferoj. ===Novaj rilatoj kun la mondo ĉirkaŭanta=== Linio 29 ⟶ 31: ===Evoluinta socialzorga ŝtato=== [[dosiero:Riksdagen-fran-vattnet-2004-05-09.jpg\|thumb\|La ~~parliamento~~parlamento de Svedio]] Grandskala [[Sociala Stato\|socialzorga sistemo]] dum longa tempo donis al Svedio altan profilon en la internacia debato. Svedoj povis atendi subtenon en la plej multaj el la sortoŝanĝoj de l’ vivo. La ekonomia krizo de la lando en la komenciĝo de la 1990-aj jaroj devigis la ŝtaton ŝpari, sed kelkaj el la forigitaj socialaj rajtoj refunkciiĝis kiam la ŝtataj financoj reekvilibriĝis. La socialzorga ŝtato ĉefe povis resti nedetruita. La kreskanta ono da pensiuloj en la loĝantaro kaŭzas ekonomiajn problemojn en Svedio – kiel en la plej multaj aliaj kompareblaj industriaj landoj. La meznombra aĝo kreskis al 76,7 por viroj kaj 81,8 por virinoj. Nova pensia sistemo, kiu konsideras novajn realaĵojn kaj ekonomian kreskon, ekfunkciis en 1999.

Historio de Svedio: Malsamoj inter versioj