Haleja kometo
La Haleja kometo (aŭ Kometo (de) Halley) estas perioda kometo en nia Sunsistemo.
| 1P/Halley | |
|---|---|
 La nukleon lumigas la suno eldekstre, kaj kelkaj helaj ŝprucaĵoj de gaso kaj polvo videblas. | |
| kometo de tipo Halley • perioda kometo • apud-Tera objekto | |
| Malkovro | |
| Malkovrita de: | Prahistoria; Poste ĝin nomis Edmond Halley |
| Dato de malkovro: | 1758 (unua "antaŭdirita" perihelio) |
| Aliaj nomoj: | Halley's Comet, 1P |
| Orbitaj karakterizojA | |
| Epoko: | 2449400.5 (February 17, 1994) |
| Afelio: | 35.1 AU |
| Perihelio: | 0.586 AU |
| Granda duonakso: | 17.8 AU |
| Discentreco: | 0.967 |
| Orbita periodo: | 75.3 a |
| Klinangulo: | 162.3° |
| Lasta perihelio: | February 9, 1986 |
| Posta perihelio: | July 28, 2061 |
Ĝi reaperos en 2061. Ĝi ankaŭ aperis en la jaroj (inter aliaj) -239, -11, 66, 451, 1066, 1456, 1531, 1607, 1682, 1759, 1835, 1910 kaj 1986.
La brita astronomo Edmond Halley ne malkovris la kometon -- multaj vidis la kometon tra la epokoj. Ĝi eĉ aperis en pentraĵo de Giotto kaj en la Tapiŝo de Bayeux de 1066. Sed Halley rekonis, ke la multaj aperoj estas de unu sama kometo en orbito ĉirkaŭ la Suno. Per la nova teorio de gravito de Isaac Newton, Halley kalkulis la orbiton kaj en 1705 antaŭdiris, ke la kometo revenos je 1758. Ĝi reaperis je marto 1759. La orbito de kometo ne estas preciza afero, kiel la orbito de la Luno aŭ Tero, pro la gravita influo de la multe pli grandaj planedoj kaj la kadukiĝado de la kometo mem.
La koro de la kometo estas 16 × 8 × 8 km kaj plejparte estas bulo de akva glacio.