Kazo de Netto
La kazo de Netto (portugale Questão Netto) estas historia brazila jura kazo kaj unu el la plej grandaj historiaj kolektivaj agoj por liberigo de sklavoj en Ameriko. Okazinta inter 1870 kaj 1872, la kazo estas rilatata al la liberigo de 217 sklavoj en Brazilo en la 1870-aj jaroj.[1][2][3]
Manoel Joaquim Ferreira Netto, portugala noblulo kun multaj posedoj en Brazilo, deklaris en sia testamento ke post lia morto, ĉiuj liaj sklavoj estu liberigitaj, kio ĉe la tempo estis vokita "post-morta emancipo". Lia morto okazis la 5-an de aprilo 1868, sed lia peto, farita en lia testamento, ne estis plenumita.[1]
La nigra advokato kaj aboliciisto Luís Gama legis ĵurnalan artikolon en junio 1869 kiu raportis la laŭleĝan disputon de la parencoj de Ferreira Netto koncerne al la bieno de la patriarko, kaj fariĝis interesita en la situacio de la sklavoj. Gama eltrovis ke ĉiuj la forkaptitoj estis ankoraŭ en la sama situacio kiel antaŭ la morto de Ferreira Netto.[1][2]
La juĝa kazo redakti
Post peto de Luís Gama en la Santos tribunalo pri la situacio de la forkaptitoj, kaj la konfirmo de triaj partioj ke la sklavoj estis ankoraŭ en la servo de la heredantoj kaj ekspartneroj, la advokato alportis agon en la brazilaj tribunaloj. Lia celo estis havi la juran rajton esprimitan de Ferreira Netto realigita, kaj li ankaŭ faris enketon sur ĉiu de la 217 sklavoj.[1][2]
En defendo, la heredantoj de Ferreira Netto dungis la juriston, aboliciiston kaj poeton José Bonifácio de Andrada e Silva, konita kiel "La Pli Juna", por reprezenti iliajn rajtojn en la proceso.[1][2] En la mezo de la proceso registrita de Luís Gama, Gama estis nomumita, de la juĝisto, kiel kuratoro de la "liberandos" (liberandos estis kiel Luís Gama referencita la sklavoj; li neniam uzis la vorton "sklavo").[1]
Uzante la akuzo ke la heredantoj estis farantaj krimon sklavigi homojn jam deklaritajn liberaj, Gama akiris sukceson kun la Santos forumo, kiam la juĝisto determinis, ke ĉiuj la sklavoj estu liberigitaj.[1][2] Pro prokrastanta taktiko de José Bonifácio, la kazo estis reviziita al alia laŭleĝa okazo kaj tiel la liberigo de la viktimoj estis prokrastita. En ĉi tiuj okazoj, la juraj tribunaloj konsentis kun Gama.[1]
En 1872, la afero atingis la Superan Tribunalon de Justico (STJ), en Rio de Janeiro. Ĉe ĉi tiu tribunalo, la afero estis reprezentita de la advokato, ĵurnalisto kaj politikisto Saldanha Marinho, pro tio ke la STJ ne akceptis la juran laboron faritan de Gama ekster São Paulo. Tamen, la fina argumento estis preparita de Luís Gama.[1][2]
Konkludoj redakti
La ministroj de la STJ akceptis la tezon de Luís Gama/Saldanha Marinho, kun rezervoj, kiam la plena libereco de la forkaptitoj nur povus okazi 12 jarojn post la redaktado de la testamento, nome en 1866. En aliaj vortoj, la forkaptitoj devis provizi devigajn servojn por la heredantoj de Ferreira Netto ĝis 1878, kiam ili fine estus liberaj.[1]
Libereco redakti
Luís Gama konsideris la "kondiĉan liberecon" kiel malvenko, sed aboliciistoj festis ĝin kiel venko, ĉar neniam en la historio de Brazilo estis kolektiva liberigo de ĉi tiu grandeco. Krome, estis neniuj registroj en la historio de la kontinento de simila ago kun pli alta nombro de liberita sklavoj ol ĉi tiu kazo.[1][2] La fina rezulto estis malmulte raportita en la lando, ĉar plejparto de la brazila gazetaro estis ligita al la sklavposedantaj bienhavantoj, kiuj timis novajn procesojn rezulte de la sensacio.[1]
Totala libereco nur okazis en 1878, fine de la templimo fiksita de la STJ. Tamen, de la 217 sklavoj, nur 130 restis vivaj por ĝui la liberecon gajnitan, ĝuste jardeko antaŭ la abolicio de sklaveco en Brazilo.[1][2] Pro ĝia agoj en favoro de la sklavposedanta familio, la amikeco inter José Bonifácio kaj Luís Gama estis ruinigita.
Historia esploro redakti
La dokumentaro al la kazo estis retrovita en la 21-a jarcento de historiisto Bruno Rodrigues de Limo, kiu gajnis sian doktoriĝon en Historio kaj Teorio de Leĝo de la Max-Planck-Societo. La procesa dokumento, kiu havas pli ol mil manskribita paĝoj, estas entenita en la Brazila Nacia Arkivo kaj estis kopiita de Bruno por studioj en Germanio, kie li devis deĉifri la diversaj skribkarakteroj.[1]
Vidas ankaŭ redakti
Referencoj redakti
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 A desconhecida ação judicial com que advogado negro libertou 217 escravizados no século 19 (pt-br). BBC News. Kontrolita en 2021-05-30.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Era uma Vez... em Santos: palco da maior ação judicial de libertação de escravos do Brasil (pt-br). Jornal A Tribuna. Kontrolita en 2021-05-30.
- ↑ Processo conhecido como "Questão Netto" é apontado por historiadores como a maior ação coletiva de libertação de escravizados conhecida nas Américas (pt-br). Revista Época / Negócios. Kontrolita en 2021-05-30.