Nzinga Mbande, ankaŭ Nzingha, Njinga, Zinga kaj Jinga Mbande, ankaŭ konata per sia portugala baptonomo, Dona Ana de Souza (n. ĉirkaŭ 1583 - m. la 17-an de decembro 1663) estis reĝino (Ngola) de la afrikaj ŝtatoj Ndongo (1624-1663) kaj Matamba (1631-1663) en la nuna Angolo. Ŝi estas fama pro sia milita kaj diplomatia talentoj kaj estas konsiderata simbolo de sendependeco en Angolo.

Nzinga Mbande
Persona informo
Naskiĝo 30-an de novembro 1580 (1580-11-30)
en Caculo Cabaça, Kingdom of Ndongo
Morto 17-an de decembro 1663 (1663-12-17) (83-jaraĝa)
en Kingdom of Matamba
Religio kristanismo vd
Loĝloko Kingdom of Matamba vd
Ŝtataneco Kingdom of Ndongo vd
Familio
Patro Mbande a Ngola vd
Gefratoj Barbara of Matamba • Ngola Mbande vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

En 1624 ŝia frato mortis - eble murdita laŭ ordono de Nzinga aŭ per memmortigo[1] - kaj Nzinga ekregis, rezignis pri kristanismo. Kiel reprezalio, ŝi estis forpelita de la portugalaj koloniistoj kiuj nomumis vasalan reĝon. Nzinga alianciĝis kun la Imbangala, gastigis eskapintajn sklavojn, kaj kaptis la nordorienton de Matamba. Ĉi tie ŝi fondis novan regnon, kiu rezistis portugalajn influojn[2]. Danke al ŝiaj sukcesaj gerilaj teknikoj, ŝia armeo, kiun ŝi gvidis kun siaj fratinoj[2] kaj konsistis plejparte el virinoj[3], ŝi sukcesis defendi sin kontraŭ la portugaloj[4].

Unesko redakti

Unesko eldonis bildstrion pri la vivo de Nzinga[5].

Referencoj redakti

  1. (en) Ogot, B.A., General History of Africa - Volume V - Africa from the Sixteenth to the Eighteenth Century], p.559 UNESCO, Parijs. 1992. ISBN 92-3-101711-X
  2. 2,0 2,1 (en) Alexander, Leslie M.; Rucker, Walter C., Encyclopedia of African American History, ABC-CLIO, paĝo 84, Santa Barbara, 2010. ISBN 978-1-85109-769-2
  3. (en) De Pauw, Linda Grant, Battle Cries and Lullabies: Women in War from Prehistory to the Present, paĝo 180, University of Oklahoma Press, 1998, Norman. ISBN 0-8061-3100-4
  4. (en) DeLamotte, Eugenia C., Women Imagine Change: A Global Anthology of Women's Resistance from 600 B.C.E. to Present, paĝo 157, Routledge, New York, 1997. ISBN 0-415-91530-9
  5. (en) Njinga Mbandi: Queen of Ndongo and Matamb, Unesko, 54 paĝoj, ISBN 978-92-3-200026-2