-um-: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Lvh (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Marcos (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
{{Sufikso}}
La [[sufikso]] '''-um-''' montras vorton kiu rilatas al la ĉefvorto.
*Vestaĵparto ĉe iu korpoparto, ekz-e
** pland-um-o = la plata malsupro de ŝuo, kiu tuŝas la plandon
** kol-um-o = vestaĵparto, kiu ĉirkaŭas la kolon
*Agi per io, ekz-e
** foli-um-i = turni la foliojn de libro aŭ gazeto por rapide kaj dise iom legi
** brak-um-i = ĉirkaŭi per la brakoj
** palpebr-um-i = rapide fermi kaj malfermi la palpebrojn
*Ekzekuti iumaniere, ekz-e
** pend-um-i = pendigi per ŝnuro ĉirkaŭ la kolo por mortigi
** kruc-um-i = najli aŭ ligi al kruco por mortigi
** ŝton-um-i = mortigi per ŝton-ĵetado
*Provizi per io, ekz-e
** aer-um-i = enlasi eksteran aeron por freŝigi
** akv-um-i = malsekigi per surverŝo aŭ trafluigo de akvo
*Nombrosistemo, ekz-e
* du-um-a nombrosistemo = sistemo kun du ciferoj, binara sistemo
* dek-um-a nombrosistemo = sistemo kun dek ciferoj, decimala sistemo
Kelkaj um-vortoj tamen ne apartenas al iu ajn grupo:
* plen-um-i = fari plene
* cerb-um-i = penege streĉi sian penson pri io
* malvarm-um-o = malsano kun tusado, nazkataro k.t.p. (laŭ popola kredo, tiaj malsanoj devenas de malvarmo; sed laŭ la moderna scienco ne estas rekta ligo)
*ktp
Kvankam oni devas lerni ĉiun um-vorton aparte, oni tamen povas argumenti, ke la ekzisto de -um- en Esperanto plifaciligas ĝin: Estas pli facile aparte memorigi, ke iu vorto estas um-derivaĵo de alia vorto, ol memorigi tute novan radikon sen difinita rilato al aliaj radikoj.
Jen listo de um-vortoj el [[ReVo]]:
'''-umo:'''
Linio 10 ⟶ 38:
'''-uma:'''
[numero]-uma , dekstruma, inerciuma, komunuma, monduma
==Eksteraj ligiloj==
[http://bertilow.com/pmeg/vortfarado/afiksoj/sufiksoj/um.html PMEG pi -um-]]
[[Kategorio:Gramatiko de Esperanto]]
| |||