Ekozono: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 26:
 
La [[koncepto]] de la ekozonoj nuntempe estas internacie konsiderata kiel unueca sistemo celante kaj la identigon biogeografian kaj la [[naturprotekto|naturprotektadon]].
== La klasifiko de Wallace ==
== La klasifiko de Wallace ==
[[Dosiero:Wallace03.jpg|thumbnail|left|350px|Mondo-mapo ''The Geographical Distribution of Animals'' kiu montras la ses biogeografiajn regionojn de Wallace (1876).]]
En [[1872]], la anglo [[Alfred Russel Wallace]] ( 1823–1913 ), jam fama zoografo, [[naturalisto]], [[esploristo]], [[geografo]], [[Antropologio|antropologo]] kaj [[biologo]] — laŭ la instigo de multaj el siaj amikoj, inkluzive [[Charles Darwin]], [[Philip Sclater]] kaj [[Alfred Newton]] — ekis esploron pri ĝenerala revizio de la geografia distribuo de la bestoj. Komence li ne kapablis progresi kaŭze de la multfoja ŝanĝado de la klasifiko-sistemoj de multaj tipoj de bestoj <ref>Slotten, ''The Heretic in Darwin's Court'', ppag. 301.</ref>. Wallace daŭrigis sisteme la laboron en [[1874]] post la publikigo de serio de novaj verkoj pri la klasifiko <ref>Slotten, op. cit., ppág. 315.</ref>. Plivastigante la sistemon de la [[birdoj]] disvolvigita de Sclater — kiu subdividis la [[tero]]n en ses apartajn geografiajn regionojn por priskribi la distribuon de specioj — por ke ĝi ampleksu [[mamuloj]]n, [[reptilioj]]n kaj [[insektoj]]n, Wallace kreis la bazon de la zoogeografiaj regionoj kiuj ankoraŭ nuntempe estas uzataj. Li analizis ĉiujn faktorojn tiutempe sciatajnkonatajn kiuj povus influi la ekzistantan kaj ekzistintan geografian distribuon de la bestoj en ĉiu geografia regiono, inkluzive la efikojefikojn de la aperonapero kaj malaperonmalapero de la [[terponto]]j ( kiel tiu kiu nuntempe ligas [[Nordameriko]]n kaj [[Sudameriko]] n) kaj ankaŭ la ĉefaj [[glaciepoko]]j. Li [[Mapo|enmapigis]] tiujn faktorojn, kiaj la altitudoaltecon de la [[montaro]]j , la profundecojprofundecojn de la [[oceano]]j kaj la [[karaktero]]n de la regiona [[vegetaĵaro]], kiuj influas la disvastiĝon de la bestoj.
 
Li ankaŭ katalogis ĉiujn sciatajnkonatajn altdisvolviĝit-bestajn [[Familio (biologio)|familiojn]] kaj [[Genro (biologio)|genrojn]]; kaj li listigis ilian sciatankonatan disvastiĝon. La [[teksto]] tiele estis organizita ke estis facile por [[Vojaĝo|vojaĝanto]] de scii la bestospeciojn kiujn oni trovas en difinita loko. La rezultonrezulto de la laboro estis publikigita en du volumenojnvolumenoj en [[1876]] kun la [[titolo]] ''The Geographical Distribution of Animals'' [La geografia disvastiĝo de la bestoj], kaj servis kiel definitivan tekston pri la [[zoogeografio]] dum la sekvintaj 80 jaroj<ref>Slotten, op. cit., ppág. 320-25.</ref>.
 
En [[1880]] Wallace publikigis la [[libro]]n, kiel sekvon de sia antaŭa [[verko]] ''Island Life'' [La vivo en la insulo] studante la disvastiĝon de la besto- kaj plantospecioj en la [[insulo]]j. Wallace klasifikis la insulojn en tri diferencajn tipojn : uneunue, la [[Oceano|oceanaj]] insulajinsuloj, kiaj [[Galapagoj]] kaj [[Havajo]] ( tiam sciataj kielnomataj Sandviĉ-Insuloj ) formitaj meze de la oceanoj kaj neniam estinte partojnpartoj de granda [[kontinento]]. Tiuj insuloj karakteriziĝas deper totalakompleta manko de tersupraĵaj mamuloj kaj [[amfibioj]], kaj siajĝiaj loĝantoj ( escepte de [[migrobirdoj]] kaj la home [[enmetitaj specioj]] ) ĝenerale estas [[Akcidento|akcidenta]] rezulto de [[Koloniigo (biologio)|koloniigo]] kaj postea [[evoluo]]. Li subdividessubdividis la restantajn insulojn, kiujn li nomis kontinentaj, en du klasojn en funkcio de ilia kunligo kun kontinento pli ( kiel [[Britaj Insuloj]] ) aŭ malpi ( kiel [[Madagaskaro]] ) freŝdata kaj ekzamenis la formon laŭ kiu tiu diferenco influis la [[flaŭro]]n kaj la [[faŭno]]n. Li eksplikis kiel la izolado influis la evoluon kaj kiel tiu povis kaŭzi la konservadon de bestoj, kiaj la [[lemuredoj]] de Madagaskaro, kiuj estas la postvivantoj de kontinenta faŭno de praa epoko. Li detale pristudis kiel la ŝanĝiĝoj de [[klimato]], precipe dum la ĉefaj glaciepokoj, povas esti influintaj la distribuon de flaŭro kaj faŭno en iuj insuloj, kaj en la unua parto de la libro analiziĝas la eblaj kaŭzoj de tiuj grandaj epokoj de glacio. ''Island Life'' estis konsiderata tre gravan verkon en la tempo de ties publikigo kaj estis multvorte pridiskutita kaj en la [[Scienco|sciencaj]] [[rondo]]j, kaj en la sciencaj [[revuo]]j, kaj en la privata korespondaĵo <ref>Slotten, op. cit., p. 361.</ref>.
== Ekozonoj de la WWF ==
La ekozonoj ĉefparte estas bazitaj sur la biogeografiaj regnoj de Pielou (1979) kaj Udvardy (1975). Teamo de [[Biologio|biologoj]] kunvokitaj de la [[Monda Natur-Fonduso]] ( WWF ) disvolvis [[sistemo]]n de ok biogeografiaj regnoj (ekozonoj) kiel parto de ilia limigo de la pli ol 800 tersupraĵaj [[ekoregiono]]j de la [[tero]].