Birdoj: Malsamoj inter versioj

}}

'''Birdoj''' (''Aves'') estas [[Klaso (biologio)|klaso]] de [[vertebruloj]] kun ĉirkaŭ 9 mil [[specio]]j. La preciza nombro da specioj, kiuj apartenas al la klaso de birdoj, dependas de sistemo de [[nomenklaturo]]. La birdojn pristudas scienco nomata [[Ornitologio]].

La birdo havas du [[piedo]]jn, du flugilojn (aŭ almenaŭ restaĵojn de flugiloj), korpon kovritan per [[plumo|plumaro]], [[beko]]n anstataŭ buŝo, kaj siajn idojn la birdo naskas per ovoj.

 

Plej multaj [[Genro (biologio)|genroj]] flugas; nur la plej grandaj (ekzemple la [[struto]]) restas grunde kaj kuregas ĉevalrapide. Ekzistas birdoj de diversaj grandecoj -- eĉ tiel malgrandaj kiel insektoj (ekzemple la [[kolibro]]). Specoj de birdoj povas esti [[herbovorulo]]j, insektovoruloj, aŭ karnovoruloj. Ili evoluis el [[dinosaŭroj]], kaj en pratempo ekzistis specioj pli grandaj ol la nuna [[elefanto]].

 

== Anatomio ==

==[[Sentumoj]]==

Ĉiuj [[organo]]j de birdoj montras perfektan adaptiĝon al ilia vivmaniero. El ĉiuj organoj de birdoj la plej gravan rolon en la adaptiĝo ludas la sensorganoj. La birdoj ricevas ĉiujn informojn pri la ĉirkaŭanta medio helpe de iliaj sensorganoj. La birdoj devas kongrui al siaj viv-cirkonstancoj. Tute aliaj organoj funkcias ĉe la tage aktivaj birdoj ol ĉe la noktaj aŭ de la [[akvobirdo]]j kaj stepaj birdoj. La vivmaniero kaj evoluinteco de sensorganoj reciproke dependas unu de la alia. Temas pri tre efikaj [[sentumoj]].

 

== Biologia klasado ==

 

** [[Strutonedoj|Strutedoj]] (''Struthionidae'') [[struto]]

** [[Kazuariedoj|Kazuaredoj]] (''Casuariidae'') [[kazuaro]]

** [[Apterigedoj]] (''Apterygidae'') [[kivio]]

** [[Reaedoj]] (''Rheidae'') [[nanduo]]

** [[Tinamedoj]] (''Tinamidae'') [[tinamo]]

** [[Pingveno|Sfeniskedoj]] (''Spheniscidae'') [[pingveno]]

** [[Anhimedoj]](''Anhimidae'') [[kriuloj]]

** [[Anseranasedoj]](''Anseranatidae'') [[piga ansero]]

** [[Anasedoj]] (''Anatidae'') [[anasoj]], [[anseroj]], [[cignoj]]

** ''Megapodidae''

** ''Cracidae''

** ''Meleagrididae''

** ''Mesitornithidae''

** [[Gaviedoj]] (''Gaviidae'') [[kolimboj]]

** [[Podicipedoj]] (''Podicipedidae'') [[greboj]]

** [[Diomedeedoj]] (''Diomedeidae'') [[albatrosoj]]

** [[Procelariedoj]] (''Procellariidae'') [[petrelo]]j

** [[Pelekanoidedoj]] (''Pelecanoididae'') [[merĝopetreloj]]

** [[Hidrobatedoj]] (''Hydrobatidae'')

** [[Pelikanedoj]] (''Pelecanidae'') [[pelikano]]

** [[Suledoj]] (''Sulidae'') [[suloj]]

** [[Anhingedoj]] (''Anhingidae'')

** [[Faetontedoj]] (''Phaethontidae'')

** [[Ardeedoj]] (''Ardeidae'') [[ardeoj]], [[egretardeo]]

** [[Koklearedoj]] (''Cochlearidae'')

** [[Cikoniedoj]] (''Ciconiidae'') [[cikonioj]]

** [[Treskiornitedoj]] (''Threskiornithidae'') [[ibisoj]], [[kulerbekuloj]]

** [[Fenikopteredoj]] (''Phoenicopteridae'') [[flamengoj]]

** [[Katartedoj]] (''Cathartidae'') [[kondoroj]]

** [[Pandionedoj]] (''Pandionidae'') [[fiŝaglo]]

** [[Akcipitredoj]] (''Accipitridae'') [[vulturo]]j, [[aglo]]j, [[akcipitro]]j

** [[Sagitariedoj]] (''Sagittariidae'') [[sekretaribirdo]]

** [[Falkedoj]] (''Falconidae'') [[falkoj]]

** [[Turnicedoj]] (''Turnicidae'')

** [[Gruo (birdo)|Gruedoj]] (''Gruidae'') [[gruo]]j

** ''Aramidae''

** [[Otidedoj]] (''Otididae'') [[otido]]j

 

** [[Jakanaedoj]] (''Jacanidae'') [[jakanao]]j

** [[Rostratuledoj]] (''Rostratulidae'')

** [[Aŭkedoj]] (''Alcidae'')

 

** [[Pterokledoj]] (''Pteroclidae'')

 

** [[Rafedoj]] (''Raphidae'')

** [[Kolombedoj]] (''Columbidae'') [[kolomboj]], [[turtoj]]

 

** [[Kakatuedoj]] (''Cacatuidae'')

** [[Psitakedoj]] (''Psittacidae'')

** [[Musofagedoj]] (''Musophagidae'')

** [[Kukoledoj]] (''Cuculidae'') [[kukolo]]

** [[Opistokomedoj]] (''Opisthocomidae'') [[hoacino]]

 

** [[Titonedoj]] (''Tytonidae'') [[turstrigo]]

** [[Strigedoj]] (''Strigidae'') [[strigoj]]

 

** [[Steatornitedoj]] (''Steatornithidae'') [[guaĉaro]]

** [[Podargedoj]] (''Podargidae'') [[podargoj]]

** [[Kaprimulgedoj]] (''Caprimulgidae'') [[kaprimulgoj]]

 

** [[Apusedoj]] (''Apodidae'') [[apusoj]]

** [[Hemiproknedoj]] (''Hemiprocnidae'') [[arbapusoj]]

 

** [[Trokiledoj]] (''Trochilidae'') [[kolibroj]]

 

** ''Coliidae''

** [[Trogonedoj]] (''Trogonidae'') [[trogonoj]], [[kecalo]]

 

** [[Alcedinedoj]] (''Alcedinidae'') [[alciono]]

** [[Halcionedoj]] (''Halcyonidae'') [[kukabarao]]

** [[Buceredoj]] (''Bucerotidae'') [[buceroj]] aŭ [[kornobekuloj]]

 

** [[Galbuledoj]] (''Galbulidae'')

** [[Bukonedoj]] (''Bucconidae'')

** [[Pegedoj]] (''Picidae'') [[pegoj]], [[koltordulo]], [[pikumnoj]]

 

 

== Lamarko ==