Hirundo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 50:
La idoj eloviĝas nudaj kaj blindaj. Junuloj estas kutime iom pli senkoloraj versioj de plenkreskuloj.
 
== Teritorio, habitatovivejo kaj migrado ==
Hirundoj havas [[tutmonda distribuo|tutmondan distribuon]], kaj ĉeestas en ĉiu kontinento escepte Antarkto. Unu specio, la [[Pacifika hirundo]], loĝas kiel reprodukta birdo en multaj oceaniaj insuloj en la [[Pacifika Oceano]],<ref name = "Pratt">{{cite book | last = Pratt | first = H. | authorlink = | coauthors = Bruner, P & Berrett, D. | title = The Birds of Hawaii and the Tropical Pacific | publisher = Princeton University Press | date = 1987 | location = Princeton | pages = 229 | isbn = 0-691-08402-5 }}</ref> la [[Burbona hirundo]] reproduktiĝas en [[Reŭnio]] kaj [[Maŭricio]] en la [[Hinda Oceano]],<ref>{{cite book | last = Sinclair | first = Ian | authorlink = | coauthors = Olivier Langrand | title = Birds of the Indian Ocean Islands | publisher = Struik | date = 2005 | location = | pages = 118 | url = | doi = | id = | isbn = 9781868729562 }}</ref> kaj multaj [[birdomigrado|migrantaj]] specioj estas komunaj vagantoj al aliaj izolitaj insuloj kaj eĉ al kelkaj subantarktaj insuloj. Multaj specioj havas enormajn tutmondajn teritoriojn, ekzemple la [[Kamphirundo]], kiu reproduktiĝas ĉe plej parto de la norda hemisfero kaj vintras ĉe plej parto de la suda hemisfero.
[[Dosiero:Hirundo abyssinica.jpg|thumb|left|La [[Abisena hirundo]] estas parta migranto en [[Afriko]] ]]
Tiu familio uzas ampleksan gamon de habitatojbiotopoj. Ili dependas de flugantaj insektoj, kaj ĉar tiuj estas komunaj ĉe akvofluoj kaj lagoj, ili ofte manĝas ĉe tiuj, sed ili povas troviĝi en ĉiu ajn malferma habitato[[biotopo]] inklude herbejojn[[herbejo]]jn, [[Maldensarbaro|malfermajn arbarojn]], savanojn[[savano]]jn, marĉojn[[marĉo]]jn, [[Mangrovo|manglejojn]] kaj [[Arbustaro|arbustejojn]], el marnivelo al altaj alpaj areoj.<ref name ="HBW"/> Multaj specioj loĝas homŝanĝitaj teritoriojn inklude agrikulturan teron kaj eĉ urbajn areojn. Ŝanĝoj en teruzo helpas kelkajn speciojn pligrandigi siajn teritoriojn, ĉefe imprese la [[Aŭstralia hirundo]] kiu ekkoloniigis [[Novzelando]]n en la [[1920-aj jaroj]], ekreproduktiĝis en la [[1950-aj jaroj]] kaj nune estas komuna specio tie.<ref>Tarburton, M.K. (1993) "A Comparison of the Breeding Biology of the Welcome Swallow in Australia and Recently Colonized New Zealand" ''Emu'' '''93''' (1): 34 - 43 {{doi|10.1071/MU9930034}} </ref>
 
Specioj kiuj reproduktiĝas en mezvarmaj regionoj [[birdomigrado|migras]] dum vintre kiam la populacioj de ties predinsektoj malaperas. Specioj kiuj reproduktiĝas en pli tropikaj areoj ofte estas pli nemigrantaj, kvankam kelkaj tropikaj specioj estas parte migrantaj aŭ faras mallongan migradon. Antikve oni kredis, ke hirundoj vintrumis en stato de [[torporo]], eĉ ke ili retiriĝis vintre subakven. [[Aristotelo]] atribuis tian vintrumon ne nur al hirundoj, sed ankaŭ al cikonioj kaj milvoj. Hibernado de hirundoj estis konsiderita eblecon eĉ de lertaj observantoj kiel la pastro [[Gilbert White]], en sia ''The Natural History and Antiquities of Selborne'' (1789, bazita sur jardekoj de observado).<ref>En 1878 Dr. Elliott Coues, listis titolojn de 182 tekstoj pritraktantaj la hibernado de hirundoj ([http://www.npwrc.usgs.gov/resource/birds/migratio/ideas.htm (USGS: Northern Prairie Wildlife Research Center) "Early ideas about migration"]). </ref> Tiu ideo povis esti subtenata de la kutimo de kelkaj specioj ripozi are sur ripozejoj dum malbona vetero, eĉ ŝajne enirante en torporon.<ref name ="HBW"/>
Linio 62:
 
=== Dieto kaj manĝado ===
Plej parto de hirundoj estas insektomanĝantaj, predante dumfluge.<ref name ="HBW"/> De la tuta familio ampleksa gamo de insektoj estas predataj el plej parto de insektogrupoj, sed la proporcio de predotipo en la dieto varias laŭ specioj aŭ jarsezono. Kelkaj specioj evitas iajn predotipojn; ĉefe pikinsektojn kiel [[abelo]]j kaj [[vespo]]j. Krom insektoj, kelkaj specioj eventuale manĝas fruktojn kaj aliajn plantomaterialon. Kelkaj specioj en Afriko manĝas semojn de arboj de ''[[Acacia]]'', kaj ankaŭ la idoj de [[Granda strihirundo]].<ref>Underhill, L & J Hofmeyr (2007) "Barn Swallows ''Hirundo rustica'' disperse seeds of Rooikrans ''Acacia cyclops'', an invasive alien plant in the [[Okcident-kablanda erikejoFinboso|Fynbos]] Biome". ''Ibis'' '''149''' (3): 468 - 471 {{doi|10.1111/j.1474-919X.2007.00598.x}}</ref><ref name ="HBW"/>
 
Hirundoj manĝas predojn dumfluge, sed ili eventuale kaptas ilin el branĉoj de surgrunde. La flugo povas esti rapida kaj inkludas rapidan serion de turniĝoj kaj flankeniroj kiam ili ĉasas aktive; mapli lertaj predoj povas esti kaptataj per pli malrapida kaj plezura flugo kiu inkludas flugadon en cirkloj kaj eksplodojn de flugilfrapoj miksitajn kun glisado. Kie kelkaj specioj de hirundoj manĝas kune, ili povas esti separataj en diferencaj [[niĉo (ekologio)|niĉoj]] baze sur la alto super la grundo, kie kelkaj specioj manĝas pli proksime de la grundo, dum aliaj manĝas je pli altaj niveloj. Simila separo okazas kie manĝado koincidas kun [[apuso]]j. Niĉoseparado povas okazi ankaŭ pro la grando de la elektataj predoj.